Liên Xô và các nước Đông Âu sau Chiến tranh thế giới thứ 2

I. Kiến thức trọng tâm

1. Liên xô và các nước Đông Âu từ năm 1945 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX

a) Liên Xô

- Giai đoạn 1945 - 1950:

+ Liên Xô gánh chịu hậu quả của chiến tranh nặng nề: 27 triệu người chết, 1710 thành phố bị phá hủy

+ Liên Xô hoàn thành kế hoạch khôi phục kinh tết 5 năm lần thứ tư trước thời hạn 9 tháng, đạt nhiều thành tựu: Năm 1949 chế tạo thành công bom nguyên tử ; năm 1950 sản lượng công nghiệp tăng 73%, sản lượng nông nghiệp đạt mức trước chiến tranh.

- Giai đoạn từ năm 1950 đến nửa đầu những năm 70:

+ Liên xô trở thành cường quốc công nghiệp đứng thứ 2 thế giới, sau mĩ.

+ Khoa học - kĩ thuật: Liên Xô là nước đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạ0 (1957) và phóng tàu vũ trụ đưa nhà du hành vũ trự Ga-ga-rin bay vòng quanh Trái Đất (1961), mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người.

+ Đối ngoại: Liên Xô chủ trương duy trì hòa bình thế giới, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.

b) Đông Âu

- Khi Hông quân Liên Xô tiến vào lãnh thổ Đông Âu truy quét phát xít Đức, nhân dân các nước Đông Âu nhanh chóng nổi dậy giành chính quyền, một loạt nhà nước dân chủ nhân dân được thành lập từ cuối năm 1945 đến năm 1946 như Ba Lan, Ru-ma-ni,Hung-ga-ri, Tiệp Khắc...

- Từ năm 1945 đến năm 1949, các nước Đông Âu hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ của cách mạng dân chỉ nhân dân như xây dựng bộ máy chính quyền của nhân dân, cải cách ruột đất...

c) Sự hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa

- Với sự ra đời của Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) năm 1949 và Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va đã hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa.

2. Liên xô và các nước Đông Âu giữa những năm 70 đến đầu những năm 90 của thế kỉ XX

a) Liên Xô

- Từ cuối những năm 70 của thế kỉ XX, nền kinh tế Liên Xô lâm vào tình trạng trì trệ và khủng hoảng trầm trọng.

- Tháng 3 - 1985, Góc-ba- chốp lên nắm quyền và tiến hành công cuộc cải tổ nhưng tình hình đất nước không được cải thiện mà ngày càng lún sâu vào khủng hoảng và rối loạn.

- Ban lãnh đạo Liên Xô đã phạm nhiều sau lầm, thiếu sót. Ngày 25 - 12 - 1991, lá cờ Liên bang Xô viết trên nóc điện Crem-li bị hạ xống, đánh dấu sự tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô.

b) Các nước Đông Âu

- Từ cuối những năm 70 của thế kỉ XX, nền kinh tế và chính trị của các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng khoảng trầm trọng.

- Tới cuối những năm 80 của thế kỉ XX, khủng hoảng lên tới đỉnh cao, khởi đầu từ Ba Lan rồi nhanh chóng lan sang các nước khác.

- Ban lãnh đạo các nước Đông Âu phải chấp nhận từ bỏ quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản, thực hiện đa nguyên chính trị và tiến hành tổng tuyển cử tự do.

- Tới cuối năm 1989, chế động chủ nghĩa xã hội sụp đổ ở hầu hết các nước Đông Âu.

II. Câu hỏi trắc nghiệm