Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là một trong tám hai bài văn bia ở Văn Miếu (Hà Nội). Bài kí khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia, ý nghĩa của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ và nêu bài học lịch sử được rút ra. Để giúp bạn hiểu rõ ràng và sâu sắc hơn về các dạng đề đọc hiểu liên quan đến văn bản này, cùng Đọc Tài Liệu tham khảo một số đề đọc hiểu Hiền tài là nguyên khí của quốc gia dưới đây và xem gợi ý đáp án của từng đề bạn nhé:
Đề đọc hiểu Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
Đề số 1
Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu:
“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp. Vì vậy các đấng thánh đế minh vương chẳng ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí làm việc đầu tiên. Kẻ sĩ quan hệ với quốc gia trọng đại như thế, cho nên quý chuộng kẻ sĩ không biết thế nào là cùng. Đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng tước trật. Ban ân rất lớn mà vẫn cho là chưa đủ. Lại nêu tên ở tháp Nhạn, ban cho danh hiệu Long hổ, bày tiệc Văn hỉ. Triều đình mừng được người tài, không có việc gì không làm đến mức cao nhất.
Nay thánh minh lại cho rằng, chuyện hay việc tốt tuy có một thời lừng lẫy, nhưng lời khen tiếng thơm chưa đủ lưu vẻ sáng lâu dài, cho nên lại dựng đá để đặt ở cửa Huyền Quan, khiến cho kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua. Há chỉ là chuộng văn suông, ham tiếng hão mà thôi đâu.
Ôi, kẻ sĩ chốn trường ốc lều tranh, phận thật nhỏ mọn mà được triều đình đề cao rất mực như thế, thì họ phải làm thế nào để tự trọng tấm thân mà ra sức báo đáp ?
(Trích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia – Thân Nhân Trung,
Ngữ văn 10, tập 2, NXB Giáo dục, 2010, tr.31,32)
Câu 1. Phong cách ngôn ngữ của đoạn trích trên là gì ?
Câu 2. Nêu ngắn gọn nội dung của đoạn văn.
Câu 3. Hãy ghi lại câu văn chỉ ra nguyên nhân nhà nước phong kiến triều Lê tiến hành cho khắc bia ghi tên tiến sĩ.
Câu 4. Theo anh/chị câu hỏi ở đoạn cuối cùng có ý nghĩa gì ?
Có thể bạn quan tâm: Phân tích bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia
Đáp án đề đọc hiểu Hiền tài là nguyên khí quốc gia số 1
Câu 1: Phong cách ngôn ngữ của đoạn trích trên là: Nghị luận
Câu 2: Nội dung ngắn gọn của đoạn trích: vai trò của hiền tài đối với đất nước: người tài nhiều thì đất nước sẽ có tiềm năng phát triển và ngược lại. Người viết cũng khẳng định chính sách đãi ngộ người tài của nhà vua, sự đề cao người tài và lí do ghi tên tiến sĩ trên bia đá là để khích lệ người tài mang tài năng của bản thân ra giúp nước.
Câu 3
Câu 4: Câu hỏi ở cuối đoạn: "Ôi, kẻ sĩ chốn trường ốc lều tranh, phận thật nhỏ mọn mà được triều đình đề cao rất mực như thế, thì họ phải làm thế nào để tự trọng tấm thân mà ra sức báo đáp?" có ý nhắc nhở và khích lệ hiền tài hãy gắng sức mà mang tài năng của mình để giúp đời, giúp nước cho xứng đáng với sự tôn vinh, trọng đãi của nhà vua.
Đề số 2
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi từ 1 đến 4:
“Hiền tài là nguyên khí quốc gia”, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp. Vì vậy các đấng thánh đế minh vương chẳng ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí làm việc đầu tiên. Kẻ sĩ quan hệ quốc gia trọng đại như thế, cho nên quý chuộng kẻ sĩ không biết thế nào là cùng. Đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng tước trật. Ban ân rất lớn mà vẫn cho là chưa đủ. Lại nêu tên ở Tháp Nhạn, ban cho danh hiệu Long Hổ, bày tiệc văn hí. Triều đình mừng được người tài, không có việc gì không làm đến mức cao nhất".
( Trích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, Trang 31, Ngữ văn 10 Tập II,NXBGD, 2006)
Câu 1: Nêu nội dung chính của văn bản?
Câu 2: Giải thích từ hiền tài, nguyên khí trong văn bản.
Câu 3: Xác định biệp pháp tu từ cú pháp nổi bật trong văn bản. Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ đó là gì?
Câu 4: Viết đoạn văn ngắn ( 5 đến 7 dòng) bày tỏ suy nghĩ về lời dạy của Hồ Chí Minh “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”.
Đáp án đề đọc hiểu Hiền tài là nguyên khí quốc gia số 2
Câu 1: Nội dung chính của văn bản: Nêu lên giá trị của hiền tài đối với đất nước.
Câu 2: Từ hiền tài, nguyên khí trong văn bản có nghĩa là:
- Hiền tài: người có tài, có đức, tài cao, đức lớn.
- Nguyên khí: khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự vật.
Câu 3: Biệp pháp tu từ cú pháp nổi bật trong văn bản: phép liệt kê
- Bồi dưỡng nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí
- Đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng tước trật. Ban ân rất lớn mà vẫn cho là chưa đủ. Lại nêu tên ở Tháp Nhạn, ban cho danh hiệu Long Hổ, bày tiệc văn hí.
- Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ: Thông qua phép liệt kê, tác giả cho thấy các thánh đế minh vương đã làm nhiều việc để khuyến khích hiền tài. Nhưng như thế vẫn chưa đủ vì chỉ vang danh ngắn ngủi một thời lừng lẫy, mà không lưu truyền được lâu dài.Bởi vậy mới có bia đá đề danh.
Câu 4: Gợi ý những ý chính làm bài
- Từ quan điểm đúng đắn của Thân Nhân Trung : “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”, học sinh liên hệ đến lời dạy của Bác : “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”.
- Câu nói của Người đề cao vai trò của giáo dục. Người đặt giáo dục là một trong nhiệm vụ hàng đầu để chấn hưng đất nước.
- Người kêu gọi mọi người Việt Nam có quyền lợi và bổn phận học kiến thức mới để xây dựng nước nhà; nhất là các cháu thiếu niên phải ra sức học tập để cho non sông Việt Nam, dân tộc Việt Nam được vẻ vang sánh vai cùng các cường quốc năm châu.
- Ngày nay, Đảng và Nhà nước đã thực hiện quan điểm giáo dục đúng đắn : Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Trong đó, cần tập trung đầu tư cho giáo dục, coi trọng hiền tài, có chính sách đãi ngộ hợp lí để bồi dưỡng nhân tài, phát huy nhân lực ; tránh tình trạng chảy máu chất xám…
Các em có thể tham khảo qua Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia mà Đọc tài liệu đã biên tập để hiểu hơn về nội dung cũng như bố cục của văn bản.
-----------
Trên đây là một số đề đọc hiểu Hiền tài là nguyên khí của quốc gia mà Đọc tài liệu đã sưu tầm được, mong rằng sẽ giúp ích cho các em trong quá trình ôn tập tại nhà!