Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Thân Nhân Trung)

Từ nămhọc 2022 - 2023, lớp 10 sẽ học chương trình sách mới. Tác phẩm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia có trong môn Ngữ văn lớp 10 Kết nối tri thức.

Xem chi tiết bài SOẠN MỚI NHẤT: Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia lớp 10 Kết nối tri thức

Nội dung soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia của Học Tốt được biên soạn chi tiết với những gợi ý, hướng dẫn cụ thể để tìm hiểu, phân tích tác phẩm qua các câu hỏi đọc hiểu SGK trang 32.

Hi vọng, với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của tác phẩm này.

      Cùng tham khảo...

Kiến thức cơ bản về tác giả, tác phẩm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

1. Tác giả Thân Nhân Trung

- Thân Nhân Trung (1418-1499), tự là Hậu Phủ, người làng Yên Ninh, huyện Yên Dũng (Bắc Giang)

- Ông đỗ Tiến sĩ năm 1469, là người nổi tiếng văn chương, được Lê Thánh Tông tin dùng, thường cho vẫn hầu văn bút.

- Khi thành lập hội Tao đàn, Lê Thánh Tông ban cho ông và Đỗ Nhuận (1446 - ?) là Tao đàn phó đô nguyên súy.

2. Tác phẩm Văn bia Hiền tài là nguyên khí quốc gia

- Để phát triển giáo dục, khuyến khích nhân tài, từ năm 1439 trở đi, nhà nước phong kiến triều Lê đặt ra lệ xướng danh, yết bảng, ban mũ áo, cấp ngựa, đãi yến và vinh quy bái tổ cho những người đỗ đạt cao.

- Bài Đại Bảo tam niên Nhâm Tuất khoa Tiến sĩ đề danh kí - bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba (1442) - do Thân Nhân Trung soạn năm 1484 thời Hồng Đức là một trong 82 bài văn bia ở Văn Miếu (Hà Nội).

- Thể loại: Văn bia, là loại văn khắc trên bia đá nhằm ghi chép những sự việc trọng đại, hoặc tên tuổi những người có công đức lớn để lưu truyền cho đời sau.

- "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia" có nghĩa là:

+ “Hiền tài” là người tài cao, học rộng, có nhãn quan trong các lĩnh vực khác nhau và có đạo đức, có ảnh hưởng sâu sắc tới sự phát triển của quốc gia.

+ “Nguyên khí” nghĩa đen là Nguyên khí dịch ra nghĩa là năng lượng gốc của cơ thể, khởi phát tất cả năng lượng hoạt động của các cơ quan tạng phủ khác, là gốc của tất cả các khí khác trong cơ thể, đồng thời nó cũng được coi là “suối nguồn” khi cung cấp năng lượng cho cơ thể. Còn trong bài kí này được hiểu là sức mạnh vật chất, tinh thần tiềm tàng nơi con người, nơi đất nước đó có và mong muốn có,có giá trị quan trọng với mỗi quốc gia.

=> “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” có nghĩa là: Hiền tài, chính là phần cốt lõi, chất ban đầu để làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước. Quốc gia có nhiều hiền tài và biết sử dụng hiền tài thì sẽ phát triển vững mạnh.

Tham khảo thêm: Nghị luận Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

- Bố cục tác phẩm:

+ Đoạn 1: Từ đầu đến "…làm đến mức cao nhất" => Vai trò quan trọng của hiền tài đối với quốc gia

+ Đoạn 2: Còn lại =>  Ý nghĩa của việc dựng bia, khắc tên người hiền tài.

- Tóm tắt bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là một trong tám hai bài văn bia ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), do Thân Nhân Trung biên soạn vào năm 1484. Bài kí này khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia, ý nghĩa của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ và nêu bài học lịch sử được rút ra.

"Hiền tài là nguyên khí của quốc gia": người tài cao học rộng là khí chất ban đầu sẽ làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước sau này. Vì vậy hiền tài có quan hệ lớn đối với sự thịnh suy của đất nước. Nhà nước đã từng trọng đãi hiền tài: đề cao danh tiếng, phong chức tước, cấp bậc, ghi tên bảng vàng, ban yến tiệc… Những hành động này chưa xứng với vai trò, vị trí của hiền tài nên cần phải khắc tên trên bia tiến sĩ để lưu danh sử sách muôn đời.

Việc khắc bia ghi tên tiến sĩ có ý nghĩa to lớn: khuyến khích nhân tài, noi gương hiền tài, ngăn ngừa điều ác và làm cho đất nước hưng thịnh, bền vững dài lâu. Ý nghĩa quan trọng như vậy nên mọi người cần hiểu thời nào cũng cần quý trọng nhân tài và coi giáo dục là quốc sách hàng đầu.

Tham khảo văn mẫu: Phân tích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia siêu ngắn gọn nhất

Câu 1

Vai trò quan trọng của hiền tài với đất nước :

- Là người học rộng tài cao, thông minh, sáng suốt, là hạt nhân, là khí chất ban đầu làm nên sự sống và phát triển của đất nước.

- Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của mỗi quốc gia.

Câu 2 

Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ :

- Lưu danh hiền tài muôn đời, thể hiện sự coi trọng người tài.

- Khuyến khích nhân tài tham gia giúp vua, hưng thịnh đất nước.

- Kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng.

Câu 3

Bài học lịch sử từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ :

- Thời đại nào thì hiền tài cũng là nhân tố quan trọng để phát triển đất nước, vì vậy cần có nhiều biện pháp giữ chân người tài cống hiến cho đất nước.

- Cần có chính sách đầu tư cho giáo dục, tạo điều kiện hết sức có thể cho người tài bộc lộ năng lực.

Câu 4

Sơ đồ kết cấu của bài văn bia này:

Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia chi tiết

Gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu soạn bài đọc thêm Hiền tài là nguyên khí của quốc gia trang 32 SGK Ngữ văn 10 tập 2.

Bài 1 trang 32 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Hiền tài có vai trò quan trọng đối với đất nước như thế nào?

Trả lời:

- Hiền tài là người có đức độ, tài cao.

- Nguyên khí là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự vật.

Người hiền tài chính là nguyên khí của đất nước, đóng vai trò vô cùng quan trọng, quý giá, quyết định đến sự hưng thịnh hay suy vi của quốc gia dân tộc.

-  Nhà nước đã từng trọng đãi hiền tài: đề cao danh tiếng, phong chức tước, cấp bậc, ghi tên bảng vàng, ban yến tiệc... chưa xứng với vai trò, vị trí của hiền tài, cần phải khắc bia tiến sĩ để lưu danh sử sách.

Bài 2 trang 32 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ đối với đương thời và các thế hệ sau?

Trả lời:

- Khuyến khích hiền tài, kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn, hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua.

- Ngăn ngừa điều ác, kẻ ác: ý xấu được ngăn chặn, lòng thiện tràn đầy, kẻ ác thấy đó làm điều răn, người thiện xem đó mà cố gắng.

- Dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, góp phần làm cho hiền tài nảy nở, đất nước hưng thịnh dài lâu, rèn giũa danh tiếng cho sĩ phu, củng cố mệnh mạch cho Nhà nước.

Bài 3 trang 32 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Theo anh (chị), bài học lịch sử rút ra từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ là gì?

Trả lời:

- Thời nào "hiền tài cũng là nguyên khí quốc gia”, phải biết quý trọng nhân tài.

- Thấm nhuần quan điểm của nhà nước ta: giáo dục là quốc sách, trọng dụng nhân tài.

- Thấm nhuần quan điểm Hồ Chủ tịch: một dân tộc dốt là một dân tộc yếu.

- Ngày nay các cấp chính quyền địa phương, nhà nước đều phải có những chính sách đãi ngộ, khuyến khích phát triển người tài, tránh chảy máu chất xám. Vinh danh các thủ khoa đỗ đầu ở Văn Miếu hàng năm...

Đọc thêm văn mẫu: Nghị luận Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Bài 4 trang 32 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Lập một sơ đồ về kết cấu của bài văn bia nói trên.

Trả lời:

Sơ đồ về kết cấu của bài văn bia ghi tên tiến sĩ:

Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia nâng cao

Câu 1: Giải thích câu: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”. Hiền tài có quan hệ như thế nào đối với vận mệnh nước nhà?

Trả lời:

“Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”: người tài cao, học rộng, có đạo đức là những người làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước, xã hội.

Vai trò quan trọng của hiền tài đối với đất nước:

Là người học rộng tài cao. Thông minh, sáng suốt, là hạt nhân, là khí chất ban đầu làm nên sự sống và phát triển của đất nước.

Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của mỗi quốc gia.

Câu 2: Dựa vào đoạn trích, hãy chứng minh rằng: “Triều đình mừng được người tài, không có việc gì không làm đến mức cao nhất”.

Trả lời:

Câu này nói lên sự quan tâm, đãi ngộ hiền tài của những người đứng đầu đất nước:

Đã yêu mến cho khoa danh, lại đề cao bằng tước trật.

Ban ân lớn lớn mà vẫn chưa cho là đủ. Lại nêu tên ở tháp Nhạn, ban danh hiệu Long hổ, bày tiệc Văn hỉ.

Dựng đá đề danh đặt ở cửa Hiền Quan.

Câu 3: Việc dựng bia “đề danh tiến sĩ” ở Văn Miếu nhằm mục đích gì?

Trả lời:

Nhằm mục đích: kẻ ác lấy đó làm răn, người thiện theo đó mà gắng, dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, vừa để rèn giũa danh tiếng cho sĩ phu, vừa để củng cố mệnh mạch cho nhà nước.

Câu 4: Mở đầu đoạn trích, tác giả khẳng định vai trò “nguyên khí” của hiền tài đối với quốc gia và kết thúc lại khẳng định vai trò “cùng cố mệnh mạch cho nhà nước”. Lối kết cấu này có tác dụng gì?

Trả lời:

Kết cấu vòng tròn này nhằm nhấn mạnh, khẳng định luận điểm chính “hiền tài là nguyên khí của quốc gia”.

Tổng kết

Bài văn bia Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là quan niệm đúng đắn của tác giả về hiền tài, về mối quan hệ giữa hiền tài và vận mệnh nước nhà, ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ thể hiện qua nghệ thuật lập luận sắc sảo, thuyết phục người đọc.

// Trên đây là nội dung chi tiết bài soạn văn Hiền tài là nguyên khí của quốc gia do Đọc Tài Liệu biên soạn. Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 10 bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia này sẽ giúp các em ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của tác phẩm. Chúc các em luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.

[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.