Tài liệu hướng dẫn soạn bài Nếu trái đất thiếu trẻ con lớp 5 của Đỗ Trung Lai được Đọc Tài Liệu biên soạn giúp các em học sinh nắm được nội dung, ý nghĩa bài thơ và gợi ý cách trả lời câu hỏi trang 158 SGK Tiếng Việt 5 tập 2.
I. Lời bài thơ Nếu trái đất thiếu trẻ con
Tôi và Anh vào Cung Thiếu nhi
Gặp các em
Và xem tranh vẽ
Thành phố Hồ Chí Minh rất nhiều gương mặt trẻ
Trẻ nhất là các em.
Pô-pốp bảo tôi:
“Anh hãy nhìn xem:
Có ở đâu đầu tôi đo được thế?
Anh hãy nhìn xem!
Và thế này thì “ghê gớm” thật:
Trong đôi mắt chiếm nửa già khuôn mặt
Các em tô lên một nửa số sao trời!”
Pô-pốp vừa xem vừa sung sướng mỉm cười
Nụ cười trẻ nhỏ
Những chú ngựa xanh lại nằm trên cỏ
Những chú ngựa hồng lại phi trong lửa
Qua tấm lòng các em
Cả thế giới quàng khăn đỏ
Các anh hùng là những – đứa – trẻ - lớn – hơn.
Ngộ nghĩnh là các em
Sáng suốt là các em
Tôi lặng người sau lời Pô-pốp:
“Nếu trên trái đất này, trẻ con biến mất
Thì bay hay bò
Cũng vô nghĩa như nhau”.
Trích- ĐỖ TRUNG LAI
II. Kiến thức cần nhớ
1. Cách đọc diễn cảm
Bài thơ theo thể thơ tự do nên các em cần chú ý lấy hơi và ngắt nghỉ đúng
Chú ý các từ khó
- Pô-pốp: phi công vũ trụ, hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô.
- Sáng suốt: có nhận thức rõ ràng và cách giải quyết đúng đắn
- Lặng người: không nói năng, cử động gì được do vui, buồn đột ngột hoặc khám phá bất ngờ
- Vô nghĩa: không có ý nghĩa hay giá trị gì
2. Nội dung chính của bài thơ
Bài thơ nói về sự thích thú của Pô-pốp khi vào cung thiếu nhi xem tranh của các em nhỏ. Những bức tranh thể hiện sự sáng tại và sự ngây thơ, trí tưởng tượng vô biên của các em nhỏ. Nếu trái đất không có trẻ con thì sẽ rất vô nghĩa.
3. Ý nghĩa tác phẩm
Tình cảm yêu mến và trân trọng cùa người lớn đối với thế giới tâm hồn ngộ nghĩnh của trẻ thơ.
III. Hướng dẫn trả lời câu hỏi SGK
Câu 1 - Trang 158 SGK
Nhân vật tôi và nhân vật Anh trong bài thơ là ai ?
Gợi ý trả lời:
Nhân vật “tôi” là tác giả - nhà thơ Đỗ Trung Lai, còn nhân vật Anh là phi công vũ trụ Pô-pôp. Chữ Anh được viết hoa là để bày tỏ lòng kính trọng đối với phi công vũ trụ Pô-pốp đã hai lần được phong Anh hùng Liên Xô.
Câu 2 - Trang 158 SGK
Cảm giác thích thú của vị khách về phòng tranh được bộc lộ qua những chi tiết nào ?
Gợi ý trả lời:
Cảm giác thích thú của vị khách về phòng tranh được biểu lộ qua các chi tiết:
- Lời nói xem tranh rất nhiệt thành của khách được nhắc lại vội vàng háo hức: Anh hãy nhìn xem, anh hãy nhìn xem!
- Các từ ngữ biểu lộ thái độ ngạc nhiên sung sướng: Có ở đâu đầu tôi to được thế? Và thế này thì “ghê gớm” thật. Trong đôi mắt chiếm nửa già khuôn mặt - Các em tô lên một nửa số sao trời.
- Vẻ mặt vừa xem vừa sung sướng mỉm cười.
Câu 3 - Trang 158 SGK
Tranh vẽ của các bạn nhỏ có gì ngộ nghĩnh ?
Gợi ý trả lời:
Tranh vẽ của các bạn nhỏ thật ngộ nghĩnh, các bạn thể hiện đầu của phi công vũ trụ Pô-pốp rất to, đôi mắt anh cũng rất to chiếm nửa già khuôn mặt trong đó tô rất nhiều sao trời. Ngựa xanh nằm trên cỏ, ngựa hồng phi trong lửa. Mọi người đều quàng khăn đỏ. Các anh hùng là đứa trẻ lớn hơn.
Câu 4 - Trang 158 SGK
Em hiểu ba dòng thơ cuối như thế nào ?
Gợi ý trả lời:
Em hiểu ba dòng thơ cuối là người lớn làm tất cả mọi thứ cũng chỉ vì trẻ con.
IV. Bài tập luyện tập soạn bài Nếu trái đất thiếu trẻ con
Hai nhân vật trong bài thơ gặp các em nhỏ ở không gian nào?
2. Đọc bài thơ trên và cho biết nhân vật "tôi" trong bài thơ là ai?
3. Trong bài thơ trên, dòng thơ nào được điệp lại hai lần để thể hiện cảm giác thích thú của vị khách về phòng tranh?
4. Vẽ ra cả thế giới quàng khăn đỏ và coi các anh hùng như những đứa trẻ lớn hơn thể hiện điều gì trong tâm hồn tác giả?
5. Ba dòng thơ cuối là lời của ai nói với ai?