1. Định hướng
1.1. Ở lớp 11, các em đã được rèn luyện viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề; bài này tiếp tục rèn kĩ năng viết báo cáo về kết quả của bài tập dự án. Viết báo cáo kết quả của bài tập dự án là nêu lên những kết quả thực hiện các nhiệm vụ trong một dự án học tập đã được giao dưới hình thức một báo cáo.
- Bài tập dự án thường gồm nhiều nhiệm vụ, yêu cầu người học vận dụng các hiểu biết về kiến thức, kĩ năng,... để đề xuất ý tưởng, giải quyết các vấn đề gắn với thực tiễn đời sống. Ví dụ: tổ chức sưu tầm và giới thiệu một số tác phẩm hài kịch; đánh giá tác động của trò chơi điện tử (games) với học sinh trong lớp / trường em; tìm hiểu, giới thiệu và đề xuất cách thức khai thác du lịch bền vững một danh lam thắng cảnh của địa phương; chế tạo mô hình máy chiếu phim 3D,... Bài tập dự án thường được thực hiện ở nhà, theo nhóm, trong một thời gian khá dài. Kết quả thực hiện các nhiệm vụ của dự án được thể hiện bằng những sản phẩm có thể trưng bày, giới thiệu được như: tập san, tờ rơi, trang web, vở kịch, bài trình chiếu, mô hình,... Hoạt động viết báo cáo kết quả của bài tập dự án thuộc giai đoạn kết thúc dự án học tập. Báo cáo kết quả có thể sử dụng sơ đồ, bảng biểu, có thuyết minh các hình ảnh minh hoạ, có sử dụng trích dẫn, cước chú và biết trình bày phần tài liệu tham khảo.
Trả lời câu hỏi trang 73:
Câu 1: Báo cáo kết quả dự án gồm những nội dung nào? Nội dung nào là nội dung chính?
Trả lời:
- Bao gồm 4 nội dung:
+ Mục tiêu của dự án
+ Nội dung của dự án
+ Kết quả của dự án
+ Tự đánh giá và kiến nghị
- Nội dung kết quả của dự án là nội dung chính.
Câu 2: Kết quả của bài tập dự án được thể hiện qua những đề mục nào?
Trả lời:
Kết quả của bài tập dự án được thể hiện qua các đề mục:
- Số lượng tài liệu
- Nội dung sản phẩm
- Minh họa cụ thể
- Tự đánh giá sản phẩm
Câu 3: Việc đưa vào báo cáo các hình ảnh và thuyết minh hình ảnh nhằm mục đích gì?
Trả lời:
Việc đưa vào báo cáo các hình ảnh và thuyết minh hình ảnh nhằm tăng sức thuyết phục cho những kết quả và kết luận được trình bày trong báo cáo dự án.
1.2. Để viết báo cáo kết quả của bài tập dự án, các em cần lưu ý:
- Xem lại yêu cầu viết báo cáo ở mục 1. Định hướng.
- Tập hợp thông tin về kết quả thực hiện dự án từ các thành viên đã tham gia làm bài tập dự án.
- Xây dựng dàn ý (đề cương) của báo cáo kết quả bài tập dự án. Dàn ý của bài báo cáo có thể trình bày như ví dụ minh hoạ trên đây, cũng có thể có cách trình bày khác, nhưng cần làm nổi bật được kết quả thực hiện các nhiệm vụ trong dự án.
- Viết báo cáo kết quả của bài tập dự án theo dàn ý (đề cương) đã lập và kiểm tra, hoàn thiên báo cáo.
2. Thực hành
2.1. Thực hành viết theo các bước
Bài tập: Vừa qua lớp em đã được giao tiến hành hai dự án học tập sau:
(1) Sức mạnh của tiếng cười qua một số tác phẩm hài kịch
(2) Tác động của phương tiện nghe – nhìn đối với văn hóa đọc trong giới trẻ hiện nay.
Em hãy thay mặt nhóm để viết báo cáo kết quả bài tập của một trong hai dự án trên.
a) Chuẩn bị (Ví dụ viết báo cáo kết quả thực hiện bài tập của dự án 1)
- Đọc kĩ đề bài, tập hợp thông tin và kết quả thực hiện bài tập dự án từ các thành viên.
- Xác định bố cục của báo cáo.
- Chuẩn bị các ngữ liệu (sơ đồ, bảng biểu, hình ảnh minh hoạ,...) minh hoạ cho báo cáo.
b) Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý cho bài báo cáo kết quả của bài tập dự án theo hướng dẫn sau:
+ Tên và mục tiêu của dự án là gì?
+ Có những thành viên nào tham gia? Thực hiện vào thời gian nào?
+ Kết quả thực hiện bài tập dự án như thế nào? (Gợi ý: có bao nhiêu sản phẩm, nội dung và chất lượng sản phẩm,....).
- Lập dàn ý cho bài báo cáo bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục ba phần. Tham khảo cách trình bày dưới đây:
Phần mở đầu
+ Các thông tin chung: tên báo cáo, người / nhóm thực hiện.
+ Mục tiêu và nội dung của dự án
Phần nội dung
+ Kết quả thực hiện dự án:
• Sản phẩm 1: 01 bài phân tích, đánh giá sức mạnh của tiếng cười trong văn bản hài kịch.
• Sản phẩm 2: 01 bộ sưu tập các văn bản hài kịch (03 văn bản) (Mô tả, giới thiệu sản phẩm, ảnh minh hoạ sản phẩm có thuyết minh)[...]
• Sản phẩm 3: 01 clip sân khấu hoá đoạn trích hài kịch Quan thanh tra (Gô-gôn).[...]
• Sản phẩm 4: Bộ tranh minh hoạ một số nhân vật, chi tiết,... trong tác phẩm hài kịch.[...]
• Sản phẩm 5: 01 ý tưởng để xây dựng tiểu phẩm hài.
Phần kết luận
+ Tự đánh giá kết quả thực hiện bài tập dự án.
+ Đề xuất, kiến nghị (nếu có).
c) Viết
- Viết báo cáo kết quả của bài tập dự án theo dàn ý đã lập.
- Trong khi viết, kết hợp sử dụng chữ viết với các phương tiện khác như hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ, đường dẫn tới các trang minh hoạ sản phẩm nghe – nhìn.... để trình bày kết quả của bài tập dự án.
2.2. Rèn luyện kĩ năng: Thao tác lập luận bác bỏ
a) Cách thức
Văn nghị luận không chỉ khẳng định ý kiến được coi là đúng mà nhiều khi còn bác bỏ những ý kiến được coi là sai. Bác bỏ là thao tác sử dụng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ những sai lầm, lệch lạc, thiếu chính xác,... của một ý kiến, quan điểm, từ đó nêu ý kiến của mình về vấn đề để thuyết phục người nghe (người đọc).
Để lập luận bác bỏ, người viết cần xác định rõ: Ý kiến, quan điểm nào cần bác bỏ? Ý kiến, quan điểm đó sai lầm hoặc thiếu chính xác ở chỗ nào? Khi thực hiện thao tác lập luận bác bỏ, người viết cần thể hiện thái độ chừng mực, khách quan, trung thực.
b) Bài tập
Bài tập: Hãy viết đoạn văn bác bỏ quan niệm: chêm xen tiếng nước ngoài trong giao tiếp tiếng Việt là cách để chứng tỏ bản thân đang tích cực hội nhập với thế giới.
Bài viết tham khảo:
Việc chêm xen tiếng nước ngoài trong giao tiếp tiếng Việt không chỉ là cách để chứng tỏ tích cực hội nhập với thế giới, mà còn là một cách để mở rộng kiến thức và tạo ra sự đa dạng trong cuộc sống. Việc sử dụng tiếng nước ngoài trong giao tiếp có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về văn hóa và tư duy của người khác, từ đó tạo ra sự giao lưu và hợp tác tốt hơn. Đồng thời, việc học và sử dụng tiếng nước ngoài cũng giúp chúng ta nâng cao trình độ ngôn ngữ và mở rộng cơ hội trong công việc và học tập. Tuy nhiên, việc chú trọng và bảo tồn tiếng Việt vẫn là điều cần thiết, để bảo đảm sự gắn kết và duy trì giá trị văn hóa của dân tộc. Việc sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp không chỉ là cách để bảo tồn ngôn ngữ mà còn là cách để thể hiện lòng tự hào và tình yêu đối với quê hương. Vì vậy, hãy tự tin sử dụng tiếng Việt của chúng ta, hãy tự hào về ngôn ngữ và văn hóa của mình. Đó mới thực sự là cách chúng ta hội nhập với thế giới một cách tích cực và hiệu quả nhất.
