Xét về mặt lập luận, không thể tách mỗi vế của những câu ghép ấy thành một câu đơn được.
Giải thích: Hai câu cuối của đoạn văn trên là hai câu ghép rất dài. Xét về mặt lập luận, mỗi câu ghép trình bày một việc mà lão Hạc nhờ ông giáo. Nếu tách mỗi vế câu trong từng câu ghép này thành một câu đơn thì sẽ không bảo đàm được tính mạch lạc của lập luận.
Trong đoạn trích dưới đây có hai câu ghép rất dài. Xét về mặt lập luận, có thể
Xuất bản: 13/11/2020 - Cập nhật: 07/09/2023 - Tác giả: Hà Anh
Câu Hỏi:
Lão kể nhỏ nhẻ và dài dòng thật. Nhưng đại khái có thể rút vào hai việc. Việc thứ nhất: lão thì già, con đi vắng, vả lại cũng còn dại lắm, nếu không có người trông nom cho thì khó mà giữ được vườn đất để làm ăn ở làng này; tôi là người nhiều chữ nghĩa, nhiều lí luận, người ta kiêng nể, vậy lão muốn nhờ tôi cho lão gửi ba sào vườn của thằng con lão; lão viết văn tự nhượng cho tôi để không ai còn tơ tưởng dòm ngó đến; khi nào con lão về thì nó sẽ nhận vườn làm, nhưng văn tự cứ để tên tôi cũng được, để thế để tôi trông coi nó... Việc thứ hai: lão già yếu lắm rồi, không biết sống chết lúc nào, con không có nhà, lỡ chết không biết ai đứng ra lo cho được; để phiền cho hàng xóm thì chết không nhắm mắt; lão còn được hăm nhăm đồng bạc với năm đồng bạc vừa bán chó là ba mươi đồng bạc, muốn gửi tôi, để lỡ có chết thì tôi đem ra, nói với hàng xóm giúp, gọi là của lão có tí chút, còn bao nhiêu đành nhờ hàng xóm cả...
(Nam Cao,Lão Hạc)
Đáp án và lời giải
Quan hệ từ không phải là loại quan hệ từ dùng để nối các vế của câu ghép là quan hệ từ chỉ cách thức.
Các quan hệ từmà, còn, chứ... dùng để chỉ quan hệbổ sunggiữa các vế trong câu ghép.
Muốn tìm hiểu quan hệ về nghĩa giữa các vế trong câu ghép không dùng quan hệ từ, ta phải dựa vào tình huống cụ thể khi câu nói ấy xuất hiện.
Các vế của câu ghép có quan hệ ý nghĩa với nhau khá chặt chẽ. Mỗi quan hệ thường được đánh dấu bằng những quan hệ từ, cặp quan hệ từ hoặc cặp từ hô ứng nhất định. Tuy nhiên, để nhận biết chính xác quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu, trong nhiều trường hợp, ta phải dựa vào văn cảnh hoặc hoàn cảnh giao tiếp.
Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng
Nếu là hoa, tôi sẽ là một đoá hướng dương.
Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm
Là người, tôi sẽ chết cho quê hương.
Quan hệ từ được in đậm trong câu ghép trên (Nếu... sẽ) chỉ quan hệ điều kiện.
Câu đơn bình thường là loại câu có cấu tạo chủ ngữ và vị ngữ.
Câu ghép "Mẹ đi làm nhưng em đi học" không hợp lý về mặt ý nghĩa.
Giải thích: Quan hệ từ "nhưng" dùng để chỉ sự tương phản giữa hai vế của câu. Trong câu "Mẹ đi làm, em đi học" là các vế liệt kê chứ không có ý tương phản nhau nên việc dùng quan hệ từ nhưng để ghép hai câu thành câu ghép chưa hợp lí về nghĩa.
Câu đơn bình thường là:Mẹ đi làm.
Cụm chủ - vị là cơ sở xây dựng một câu đơn có cấu tạo… thành phần chủ ngữ và vị ngữ.
Cụm chủ - vị là cơ sở xây dựng một câu đơn có cấu tạo nhiềuthành phần chủ ngữ và vị ngữ.
Đúng. Vấn đề trật tự sắp xếp của câu liên quan chặt chẽ đến cấu tạo của câu đơn và câu ghép. Trong câu ghép, không phải là trật tự các thành phần câu mà là trật tự sắp xếp các vế câu. Liên quan đến trật tự sắp xếp các vế câu trong câu ghép là việc dùng các quan hệ từ ở các vế câu.