Tình huống truyện đặc biệt có tác dụng:

Tình huống truyện độc đáo này đã làm nổi bật vẻ đẹp hình tượng Huấn Cao, làm sáng tỏ tấm lòng biệt nhỡn liên tài của quản ngục, đồng thời thể hiện sâu sắc chủ đề của tác phẩm: ca ngợi cái đẹp, cái thiện có thể chiến thắng cái ác, cái xấu ngay ở nơi bóng tối bao trùm, nơi cái ác ngự trị.