Nhà nước phong kiến Việt Nam trong các thế kỉ X – XV được xây dựng theo thể chế quân chủ chuyên chế
Các Triều đại Nhà nước phong kiến Việt Nam trong các thế kỷ X – XV
Triều đại Nhà nước phong kiến Việt Nam trong các thế kỷ X – XV là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử dân tộc. Đây là thời kỳ đất nước thống nhất, độc lập và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội.
Trong khoảng thời gian này, nước ta đã trải qua bảy triều đại phong kiến, bao gồm:
- Triều đại nhà Ngô (939 – 965): Ngô Quyền lên ngôi sau khi đánh tan quân Nam Hán, lấy quốc hiệu là Vạn Xuân, đóng đô tại Cổ Loa. Nhà Ngô bị tan rã do loạn 12 sứ quân.
- Triều đại nhà Đinh (968 – 980): Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước, lấy quốc hiệu là Đại Cồ Việt, đóng đô tại Hoa Lư. Nhà Đinh bị chấm dứt do vua Đinh Tiên Hoàng và con trai bị ám hại.
- Triều đại Tiền Lê (980 – 1010): Lê Hoàn lên ngôi sau khi nhận áo Long Cổn từ Thái hậu Dương Vân Nga, tiếp tục quốc hiệu Đại Cồ Việt, đóng đô tại Hoa Lư. Tiền Lê thành công trong việc chống lại quân xâm lược nhà Tống.
- Triều đại nhà Lý (1010 – 1225): Lý Công Uẩn lên ngôi sau khi được truyền ngôi từ Lê Long Đĩnh, thay đổi quốc hiệu thành Đại Việt, chuyển đô tới Thăng Long. Nhà Lý phát triển kinh tế nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương mại; xây dựng các công trình kiến trúc nổi tiếng như Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Chùa Một Cột, Chùa Phật Tích; tổ chức thi cử quốc gia; ban hành bộ luật Hình Thư; duy trì sự bình yên và hợp tác với các nước láng giềng.
- Triều đại nhà Trần (1226 – 1400): Trần Cảnh lên ngôi sau khi kết hôn với con gái của vua Lý Huệ Tông, giữ nguyên quốc hiệu Đại Việt, đóng đô tại Thăng Long. Nhà Trần nổi tiếng với ba cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên, giành được chiến thắng lẫy lừng; phát triển kinh tế nông nghiệp bằng cách khai hoang mở rộng ruộng đất; khuyến khích sự ra đời của các thi hào, danh nhân văn hóa như Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, Chu Văn An…
- Triều đại nhà Hồ (1400 - 1407): Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần, lấy quốc hiệu là Đại Ngu, chuyển đô tới Thanh Hoá. Nhà Hồ có nhiều cải cách như thay đổi tiền tệ, cải biên ruộng đất, xây dựng các công trình thủy lợi; nhưng cũng gặp nhiều khó khăn do phản đối của quần chúng và sự xâm lược của nhà Minh.
- Triều đại nhà Lê sơ (1428 - 1527): Lê Lợi lên ngôi sau khi đánh đuổi quân Minh, trả lại quốc hiệu Đại Việt, đóng đô tại Thăng Long. Nhà Lê sơ tiếp tục công cuộc cải cách của nhà Hồ, phục hồi kinh tế, xã hội, văn hóa sau chiến tranh; mở mang bờ cõi về phía Nam; thực hiện các biện pháp bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Đây là những triều đại Nhà nước phong kiến Việt Nam trong các thế kỷ X – XV được xây dựng theo thể chế quân chủ chuyên chế đã góp phần làm nên lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.
Đặc điểm của Nhà nước phong kiến Việt Nam:
Nhà nước phong kiến Việt Nam có những đặc điểm sau:
- Đặc trưng chính: Nhà nước phong kiến Việt Nam có hệ thống quan lại phân chia rõ ràng và quyền lực tập trung vào một vị vua. Vua được coi là chính quyền tối cao và có quyền lực vô hạn.
- Quyền lực vương tộc: Quyền lực trong nhà nước phong kiến Việt Nam nằm trong tay vương tộc. Vua là người cai trị và có quyền ra lệnh, ban phát chính sách, quan lí đất đai, và quản lý quân đội.
- Hệ thống quan lại: Cấp bậc quan lại trong nhà nước phong kiến Việt Nam được chia thành nhiều cấp độ, từ quan vụ nhỏ nhất như các quan làng xã đến quan vụ lớn như các quan quốc gia. Mỗi cấp bậc quan lại có nhiệm vụ và quyền hạn khác nhau.
- Phân chia địa phương: Nhà nước phong kiến Việt Nam chia đất nước thành các đơn vị địa phương như tỉnh, huyện, xã. Các đơn vị này được quản lý bởi các quan lại địa phương và quan lại trung ương.
- Hệ thống pháp luật: Nhà nước phong kiến Việt Nam có hệ thống pháp luật dựa trên các văn bản pháp lệnh ban hành bởi vua và các quan lại. Pháp luật này thường được thi hành và giám sát bởi các quan lại và các tòa án.
- Xã hội phân tầng: Nhà nước phong kiến Việt Nam có hệ thống xã hội phân tầng, trong đó vương tộc và quan lại đứng ở tầng cao nhất, tiếp theo là các tầng lớp quý tộc và dân chúng. Tầng lớp quý tộc có đặc quyền và địa vị cao hơn so với dân chúng.
- Sự phụ thuộc vào truyền thống: Nhà nước phong kiến Việt Nam dựa trên các giá trị truyền thống, tôn giáo và quan niệm văn hóa của dân tộc. Vua và quan lại thường được coi là người đại diện cho sự đoàn kết và thống nhất quốc gia.