Liễu Chương Đài - điển cố gợi chuyện xa xưa của người đi làm quan ở xa, viết thư

Những điển cố như sân Lai, gốc tử, quạt nồng ấp lạnh được sử dụng nhằm mục đích nói đến sự thương nhớ, đau xót, lo lắng cho cha mẹ khi Thúy Kiều không thể ở bên cạnh.

Hai câu thơ sử dụng điển cố, Nguyễn Công Trứ ví mình sánh ngang với những người nổi tiếng có sự nghiệp hiển hách như Trái Tuân, Nhạc Phi, Hàn Kì, Phú Bật.

Điển cố Giường kia trong câu thơ Giường kia treo cũng hững hờ (Khóc Dương Khuê) mượn ý từ câu chuyện của Trần Phồn đời Hậu Hán. Trần Phồn có bạn là Tử Trĩ. Phồn quý bạn đến mức dành riêng cho bạn một chiếc giường, khi bạn đến chơi thì hạ xuống, lúc về thì lại treo giường lên.

Tác dụng của hai điển cố trong câu thơ trên là được dùng để nói về tình bạn thắm thiết, keo sơn, chữ dùng ngắn gọn mà hàm ý sâu xa.

Giải thích:
"Giường kia treo cũng hững hờ
Đàn kia gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn."
Nguyễn Khuyến đã mượn hai điển cố này để nói đến tình bạn thân thiết giữa mình và Dương Khuê. Bạn mất, chẳng còn ai hiểu được lòng mình, chẳng còn ai để chia sẻ mọi buồn vui trong cuộc sống.

Điển cố là những tích truyện xưa; thường là kể về các tấm gương hiếu thảo, anh hùng liệt sĩ, các tấm gương đạo đức, hoặc những truyện có tính triết lý nhân văn trong lịch sử.

Lá thắm chỉ hồng là điển cố.

Bổ sung kiến thức:
“Lá thắm” là từ Nôm của từ “hồng diệp”. Đời vua Đường Hi Tông, Vu Hựu có bắt được một cái lá đỏ trôi từ trong cung vua trôi ra, trong cái lá có đề thơ, Vu Hựu bèn đề một bài vào cái lá ấy rồi thả xuống sông thì nó lại trôi trở vào. Cung nhân là Hàn thị bắt được.

Điển cố được dùng nhiều trong phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.

Sử dụng điển cố có ưu điểm là diễn đạt giàu hình tượng.

Giải thích:
Với một hình thức cô đọng, linh động, điển cố chứa đựng một thế giới bao la về hình tượng, sự tích, lịch sử, ý tưởng sinh động, sâu sắc thể hiện tính khái quát cao. Việc vận dụng linh hoạt, thích hợp các điển cố giúp câu văn, câu thơ cân đối. Những hiểu biết về các tích truyện, sự liên tưởng, tưởng tượng của người đọc sẽ làm cho nội dung diễn đạt của tác giả thêm phần phong phú.

Nhận xét đúng với điển cố là: Điển cố có giá trị ghi lại nhiều nội dung văn hóa, lịch sử.

Điển cố có ứng dụng trong văn học đó là: Làm tham chiếu để luận giải là một cách rất tốt để làm sáng tỏ cái ý mà mình muốn biểu đạt.