Khái quát nguồn gốc tự nhiên của ý thức:

Khái quát nguồn gốc tự nhiên của ý thức là nguồn gốc tự nhiên và xã hội. 
Nguồn gốc tự nhiên của ý thức được thể hiện qua sự hình thành của bộ óc con người và hoạt động của bộ óc đó cùng với mối quan hệ giữa con người với thế giới khách quan; trong đó, thế giới khách quan tác động đến bộ óc con người tạo ra quá trình phản ánh sáng tạo, năng động.