Căn cứ để phân chia các quốc gia trên thế giới thành hai nhóm nước là trình độ phát triển kinh tế - xã hội.
Dựa vào trình độ phát triển kinh tế - xã hội mà phân chia các quốc gia trên thế giới thành hai nhóm nước với sự khác biệt rõ rệt nhau về các chỉ số: tổng sản phẩm bình quân đầu người, đầu tư nước ngoài, nợ nước ngoài, HDI,...
Trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau đã được chia làm 2 nhóm quốc gia: phát triển và đang phát triển.
- Các nước đang phát triển: có GDP bình quân đầu người thấp, nợ nước ngoài nhiều, HDI ở mức thấp.
- Các nước phát triển: có GDP bình quân đầu người cao, thu hút đầu tư nước ngoài nhiều, HDI cao.