Quan hệ quốc tế trong và sau chiến tranh lạnh : 40 câu trắc nghiệm thường gặp

Mâu thuẫn Đông - Tây và sự khởi đầu của Chiến tranh lạnh

Nguyên nhân mẫu thuẫn:

- Do sự đối lập về mục tiêu và chiến lược của Liên Xô và Mĩ.

+ Mĩ: Mưu đồ làm bá chủ thế giới, ra sức chống phá Liên Xô và phe xã hội chủ nghĩa, đẩy lùi phong trào cách mạng.
+ Liên Xô: chủ trương duy trì hòa bình, an ninh thế giới, bảo vệ những thành quả của chủ nghĩa xã hội và đẩy mạnh phong trào cách mạng thế giới.

=> Từ một liên minh chống Phát-xít, Liên Xô và Mĩ đã đi đến tình trạng đối đầu.

Diễn biến Chiến tranh Lạnh:

* Về phía Mĩ: khẳng định sự tồn tại của Liên Xô là nguy cơ lớn đối với nước Mĩ, đề nghị viện trợ cho Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.
- Học thuyết Truman (1947)
+ Củng cố chính quyền phản động và đẩy lùi phong trào đấu tranh ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.
+ Biến hai nước này thành tiền đồn chống Liên Xô và Đông Âu.
- Kế hoạch Mác-san (1947)
+ Viện trợ 17 tỷ đô la, Mĩ giúp Tây Âu khôi phục kinh tế
+ Tạo nên sự đối lập về kinh tế và chính trị giữa các nước Tây Âu tư bản chủ nghĩa và các nước Đông Âu xã hội chủ nghĩa.

- Sự thành lập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương NATO (1949)
+ Ngày 4/4/1949 tại Oa-sinh-tơn, Mĩ và 11 nước phương Tây kí hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, thành lập ra Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - liên minh quân sự lớn nhất của các nước tư bản phương Tây do Mĩ cầm đầu chống Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu.

* Về phía Liên Xô:

- Thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) : Tháng 1/1949, Liên Xô và Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế để hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau giữa các nước xã hội chủ nghĩa.
- Tổ chức hiệp ước Vác-sa-va : Tháng 5/1955, Liên Xô và các nước Đông Âu thành lập Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va, một liên minh chính trị - quân sự mang tính chất phòng thủ của các nước xã hội chủ nghĩa châu Âu.

=> Cục diện hai cực, hai phe được xác lập, Chiến tranh lạnh bao trùm toàn thế giới.

Sự đối đầu Đông - Tây và những cuộc chiến tranh cục bộ

Chiến tranh xâm lược Đông Dương của thực dân Pháp (1945 - 1954)

- Từ 1946 nhân dân Đông Dương tiến hành kháng chiến chống Pháp quay lại xâm lược với sự giúp đỡ của Trung Quốc, Liên Xô và các nước Xã hội chủ nghĩa.
- Từ 1950, Mĩ can thiệp sâu vào cuộc chiến tranh, cuộc chiến này ngày càng chịu sự tác động của hai phe.
- Năm 1954, Hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, kết thúc cuộc chiến tranh của Pháp ở Đông Dương.

​Chiến tranh Triều Tiên (1950 - 1953)

- Năm 1948, Triều Tiên bị chia cắt làm 2 miền: miền Bắc là nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên do Liên Xô bảo trợ, miền Nam là nước Đại Hàn Dân quốc (Hàn Quốc) do Mĩ bảo trợ.
- Năm 1950 - 1953, Chiến tranh hai miền xảy ra, trở thành cuộc đụng đầu trực tiếp giữa hai phe Xô - Mĩ.
- Ngày 27/7/195, Hiệp định đình chiến được kí kết, vĩ tuyến 38 trở thành ranh giới quân sự giữa hai miền.

Chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Mĩ (1954 - 1975)

- Từ 1954 - 1975, Mĩ thực hiện cuộc chiến tranh xâm lược thực dân mới ở Việt Nam.
- Việt Nam trở thành trọng điểm của chiến lược toàn cầu của Mĩ.
- Với sự giúp đỡ của Liên Xô, Trung Quốc và các nước xã hội chủ nghĩa khác, Việt Nam đã đánh bại các chiến lược của Mĩ, buộc Mĩ kí Hiệp định Pari (1973) rút quân về nước, cuộc chiến kết thúc thắng lợi hoàn toàn vào năm 1975.

Xu thế hòa hoãn Đông - Tây và Chiến tranh lạnh chấm dứt.

Biểu hiện của xu hướng hòa hoãn Đông - Tây

- Ngày 9/11/1972, Đông Đức và Tây Đức đã kí Hiệp định về những cơ sở quan hệ hai nước.
- Năm 1972, Liên Xô - Mĩ kí Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược.
- Tháng 8/1975, 33 nước châu Âu, Mĩ, Canada đã kí Hiệp ước Henxinki - Hiệp ước an ninh và hợp tác châu Âu.
- Từ đầu những năm 70, hai siêu cường Xô - Mĩ đã tiến hành những cuộc gặp gỡ cấp cao.
- Tháng 12/1989, tại cuộc gặp gỡ cấp cao giữa Liên Xô, Mĩ hai bên đã tuyên bố chấm dứt Chiến tranh lạnh.

40 Câu hỏi trắc nghiệm Quan hệ quốc tế sau chiến tranh lạnh thường gặp