Bằng chứng sinh học phân tử là dựa vào các điểm giống nhau và khác nhau giữa các loài về cấu tạo pôlipeptit hoặc pôlinuclêôtit.
Lý thuyết: Bằng chứng sinh học phân tử
- Cơ sở vật chất chủ yếu của sự sống là các đại phân tử hữu cơ: axit nuclêic (ADN, ARN), prôtêin. Các loài sinh vật đều có vật chất di truyền là ADN (trừ số virut có vật chất di truyền là ARN). ADN có vai trò mang và truyền đạt thông tin di truyền. ADN của các loài đều được cấu tạo từ 4 loại nuclêôtit là ađênin (A), timin (T), guanin (G) và xitôzin (X).
- ADN của các loài khác nhau ở thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp của các loại nuclêôtit. Chính đây là yếu tố tạo nên tính đặc trưng cho ADN của mỗi loài. Sự giống và khác nhau nhiều hay ít về thành phần, số lượng và đặc biệt là trật tự sắp xếp của các nuclêôtit phản ánh mức độ quan hệ họ hàng giữa các loài. Ví dụ, dưới đây là trình tự các nuclêôtit trong mạch mang mã gốc của một đoạn gen mã hoá cấu trúc của nhóm enzim đehiđrogenaza ở người và các loài vượn người :
+ Người: – XGA – TGT – TGG – GTT – TGT – TGG –
+ Tinh tinh: – XGT – TGT – TGG – GTT – TGT – TGG –
+ Gôrila: – XGT – TGT – TGG – GTT – TGT – TAT –
+ Đười ươi: – TGT – TGG – TGG – GTX – TGT – GAT –
- Tính thống nhất của sinh giới còn thể hiện ở mã di truyền. Mã di truyền của các loài đều có đặc điểm giống nhau, thể hiện rõ nhất của mã di truyền là tính phổ biến của thông tin di truyền ở tất cả các loài đều được mã hoá theo nguyên tắc chung.
- Prôtêin có nhiều chức năng : cấu trúc, xúc tác (enzim), điều hoà (hoocmôn)… Prôtêin của các loài đều được cấu tạo từ trên 20 loại axit amin và mỗi loại prôtêin của loài được đặc trưng bởi thành phần, số lượng và đặc biệt là trật tự sắp xếp của các loại axit amin.
- Quan hệ họ hàng của các loài cũng được phản ánh thông qua các yếu tố đặc trung nói trên của prôtêin. Ví dụ, phân tích tỉ lệ phần trăm các axit amin sai khác nhau trong chuỗi pôlipeptit anpha của phân tử hemoglobin ở một số loài động vật có xương sống người ta thu được kết quả như ở bảng
Bằng chứng sinh học phân tử chính xác nhất
- Sự khác nhau về trình tự axit amin trong một đoạn pôlipeptit beta của phân tử hemoglobin ở một số loài động vật có vú như sau :
+ Đười ươi : … Val – His – Leu – Thr – Pro – Glu – Glu – Lys – Ser …
+ Ngựa : …Val – His – Leu – Ser – Gly – Glu – Glu – Lys – Ala …
+ Lợn : …Val – His – Leu – Ser – Ala – Glu – Glu – Lys – Ser …
- Các loài có quan hệ họ hàng càng gần nhau thì trình tự và tỉ lệ các axit amin và nuclêôtit càng giống nhau và ngược lại. Các bằng chứng sinh học phân tử cho thấy nguồn gốc thống nhất của các loài.
Bằng chứng sinh học phân tử là dựa vào các điểm giống nhau và khác nhau giữa các
Xuất bản: 03/03/2022 - Cập nhật: 26/09/2023 - Tác giả: Chu Huyền
Câu Hỏi:
Đáp án và lời giải
Thành phần axit amin ở chuỗi β-Hb ở người và tinh tinh giống nhau chứng tỏ 2 loài này có cùng nguồn. Đây là ví dụ về bằng chứng tế bào học (hóa sinh).
(1) Tế bào của tất cả các loài sinh vật hiện nay đều sử dụng chung một bộ mã di truyền.
(2) Sự tương đồng về những đặc điểm giải phẫu giữa các loài.
(3) ADN của tất cả các loài sinh vật hiện nay đều được cấu tạo từ 4 loại nuclêôtit.
(1), (3), (4) là bằng chứng sinh học phân tử.
(2) là bằng chứng giải phẫu học so sánh.
(5) là bằng chứng tế bào học.
Khi nói về bằng chứng sinh học phân tử, phát biểu Phân tích trình tự các axit amin của các loại protein hay trình tự các nucleotit của các gen khác nhau ở các loài có thể cho ta biết mối quan hệ họ hàng giữa các loài không đúng
Bằng chứng Xác côn trùng trong hổ phách hàng nghìn năm không phải bằng chứng sinh học phân tử đó là bằng chứng hóa thạch.
Bằng chứng sinh học phân tử là những điểm giống và khác nhau giữa các loài về trình tự các nucleotit trong các gen tương ứng.
Ý sai là D, vì cấu tạo và chức năng của các gen ở các loài là khác nhau
Bằng chứng Các cơ thể sống đều được cấu tạo bởi tế bào không phải là bằng chứng sinh học phân tử, đây là bằng chứng tế bào
(1) Bằng chứng sinh học phân tử là bằng chứng tiến hóa trực tiếp vì có thể nghiên cứu được bằng thực nghiệm .
(2) Cơ quan tương đồng chỉ phản ánh hướng tiến hóa phân li mà không phản ảnh nguồn gốc chung của sinh giới
Cả 4 phát biểu trên đều sai về bằng chứng tiến hóa:
(1) Sai vì bằng chứng sinh học phân tử là bằng chứng tiến hóa gián tiếp.
(2) Sai vì cơ quan tương đồng phản ánh nguồn gốc chung của sinh giới.
(3) Sai vì virus chưa có cấu tạo tế bào.
(4) Sai vì cơ quan tương tự là bằng chứng gián tiếp, hóa thạch mới là bằng chứng trực tiếp.
Sự thống nhất về cấu tạo và chức năng của mọi gen của các loài không phải bằng chứng sinh học phân tử.