Thực hành tiếng Việt lớp 12 trang 33 Cánh diều

Câu 1: Từ hiểu biết về ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật, hãy nêu nhận xét về các lời thoại dưới đây của nhân vật người đàn bà hàng chài trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu)

a. Người đàn bà hướng về phía Đẩu, tự nhiên chắp tay lại vái lia lịa:

- Con lạy quý tòa…

- Sao, sao?

- Quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó.

b.

- Chị cảm ơn các chú! – Người đàn bà đột nhiên thốt lên bằng một giọng khẩn thiết.

- Đây là chị nói thành thực, chị cảm ơn các chú. Lòng các chú tốt, nhưng các chú đâu có phải là người làm ăn… cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của các người làm ăn lam lũ, khó nhọc…

Trả lời:

a. Lời thoại thể hiện sự tôn kính, cầu mong được lắng nghe ý kiến.

b. Lời thoại gần gũi, giản dị không còn vẻ ngại ngùng, sợ hãi.

Câu 2: Tìm nhận xét của người kể chuyện trong mỗi đoạn văn dưới đây (trích Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu) về ngôn ngữ của nhân vật Đẩu. Vì sao người kể chuyện nhận xét như vậy?

Trả lời:

a. Vì bình thường một vị chánh án đứng trước một sự việc gì luôn giữ được bình tĩnh nhưng ở đây Đẩu đang rất giận dữ trước việc người đàn bà không chịu bỏ chồng mà vẫn cố chịu đựng những trận đánh, đang để tình cảm chi phối cuộc trò chuyện.

b. Vì sau khi giận dữ dùng tình cảm để nói chuyện mà người đàn bà vẫn không chịu, anh sử dụng kính ngữ và thể hiện trạng thái mặc kệ và nói đúng về theo pháp luật.

Câu 3: Nhận diện, phân tích đặc điểm của ngôn ngữ trang trọng và ngôn ngữ thân mật ở các đoạn văn sau:

Trả lời:

a.  Sử dụng ngôn ngữ trang trọng: Các câu từ trong đoạn văn đều thể hiện sự trang trọng lịch sự để đưa ra lời khuyên học sinh sinh viên tri thức trẻ phải làm điều gì.

b. Sử dụng ngôn ngữ thân mật: Đây là lời mà người mẹ muốn gửi cho con gái, thể hiện sự thân mật, tình cảm chất chứa qua các từ ngữ câu văn.

Câu 4: Chọn cách nói phù hợp trong các tình huống giao tiếp dưới đây. Giải thích cách lựa chọn từ ngữ, kiểu câu của em.

Trả lời: