Theo lộ trình, đề thi của kỳ thi THPT quốc gia năm nay có thêm nội dung chương trình lớp 10. Cùng với chủ trương của Bộ GD-ĐT thay đổi mục đích kỳ thi từ '2 trong 1' hướng đến chú trọng để xét tốt nghiệp và đang chuẩn bị công bố đề thi minh họa, chúng tôi đề xuất đề thi môn văn nên có những giới hạn và điều chỉnh sau đây.
Cần giới hạn kiến thức
Nếu tính thêm cả chương trình lớp 10, đề thi môn văn sẽ có kiến thức rất rộng, gồm toàn bộ văn học trung đại (lớp 10 và một phần lớp 11); văn học hiện đại từ đầu thế kỷ 20 đến 1945 (lớp 11); và từ 1945 đến hết thế kỷ 20 (lớp 12). Trong khi đó, thầy trò phải “vắt chân lên cổ” để chạy may ra mới học hết chương trình lớp 12 và ôn tập được một số tác phẩm tiêu biểu. Vì vậy, việc giáo viên và học sinh lo lắng về việc ôn gì, giới hạn những tác phẩm nào để chủ động hơn, tránh tiêu cực áp lực thi cử... là những câu hỏi cấp thiết hiện nay. Theo chúng tôi, cùng với việc công bố đề minh họa, Bộ nên có văn bản giới hạn cụ thể, rõ ràng về mặt này.
Trước đây, trong bộ đề tuyển sinh môn văn có nhiều tác phẩm thuộc giai đoạn văn học trung đại, như Truyện Kiều của Nguyễn Du (đoạn trích Trao duyên), thơ thu của Nguyễn Khuyến, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu... Cho nên theo chúng tôi, ngoài chương trình chính ở lớp 12, nên tập trung giới hạn những tác phẩm thật sự tiêu biểu.
Nên thay đổi cấu trúc ở câu nghị luận văn học
Về cấu trúc đề thi và thang điểm cơ bản giữ nguyên nhưng nên có sự điều chỉnh ở câu nghị luận văn học. Cụ thể, ở câu 2 (5 điểm) của phần II/làm văn nên tách thành 2 phần yêu cầu, gồm 2a và 2b. Ở phần 2a là yêu cầu kiến thức của lớp 12; thang điểm có thể từ 3,5 - 4 điểm. Ở phần 2b là yêu cầu kiến thức lớp 10, 11; thang điểm có thể từ 1 - 1,5 điểm. Không nhất thiết phải có sự tích hợp giữa 2a và 2b như cấu trúc đề cũ, mà có thể là một yêu cầu độc lập.
Tách riêng ra như thế có nhiều cái lợi: Người ra đề không bị quá bó buộc vào cấu trúc đề và xây dựng nhiều đề thi gượng ép, khiên cưỡng (như đề thi năm 2018 vừa rồi). Tránh được hiện tượng đề dự đoán, đề mẫu tràn lan trên mạng xã hội vừa qua, và thực trạng học sinh học tủ, học vẹt. Câu 2b dùng cho mục đích nâng cao nên giúp phân loại thí sinh rõ ràng hơn. Để phát huy tính sáng tạo và tạo được sự hứng thú cho thí sinh khi làm bài, câu hỏi 2b này nên thiên về bình luận, bình giảng, nhận định, cảm thụ văn học… trong một yêu cầu hướng đến việc xây dựng văn bản mở.
Theo TTHN