Soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá

Tài liệu hướng dẫn soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ được Đọc Tài Liệu biên soạn nhằm giúp các bạn học sinh nắm chắc kiến thức trong bài và hướng dẫn trả lời câu hỏi trang 133 và 134 SGK Ngữ văn 7 tập 1.

Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ cho người đọc cảm nhận được tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả của nhà thơ Đỗ Phủ, bước đầu thấy được vị trí và ý nghĩa của những yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ trữ tình. Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt, Đỗ Phủ đã thể hiện một cách sinh động nỗi khổ của bản thân vì căn nhà tranh bị gió thu phá nát. Điều đáng quý hơn là, vượt lên trên bất hạnh cá nhân, nhà thơ đã bộc lộ khát vọng cao cả : ước sao có được ngôi nhà vững chắc ngàn vạn gian để che chở cho tất cả mọi người nghèo trong thiên hạ.

Soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá

Gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá trang 133, 134 SGK Ngữ văn 7 tập 1.

Đọc - hiểu văn bản

1 - Trang 133 SGK

Tìm hiểu và phân tích bố cục của bài thơ.

Trả lời:

Bài thơ gồm 4 phần:

- Đoạn 1 (5 dòng đầu): Bối cảnh chung: Gió thu cuộn mất ba lớp tranh nhà tác giả.

- Đoạn 2 (5 dòng kế): Uất ức vì già yếu nên bị bọn trẻ con xô cướp giật mất tranh.

- Đoạn 3 (8 dòng kế tiếp): Nỗi khổ nhà dột, ướt lạnh, con quậy phá, lo lắng vì loạn lạc.

- Đoạn 4 (phần còn lại): Tình cảm cao cả vị tha của tác giả.

Cũng có thể có cách chia bố cục theo kiểu khác: bài thơ có 2 phần: phần đầu 18 câu làm nền và phần sau 5 câu thể hiện ước mơ cao cả, tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Đỗ Phủ. Riêng phần đầu có thể chia thành ba phần nhỏ.

Cách phân chia sau cũng rất hợp lí.

1 - Trang 134 SGK

Kẻ bảng vào vở và đánh dấu × vào ô mà em cho là hợp lí.

Trả lời:

3 - Trang 134 SGK

Những nỗi khổ nào của nhà thơ đã được đề cập trong bài thơ? Tác giả đã miêu tả và thể hiện sinh động, khúc chiết những nỗi khổ đó như thế nào?

Trả lời:

Giây lát, gió lặng, mây tối mực,

Trời thu mịt mịt đêm đen đặc

Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,

Con nằm xấu nết đạp lót nát

Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu

Dày hạt mưa, mưa, mưa chằng dứt

Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê.

Đèm dài ướt át sao cho trót?

- Nỗi khổ vì ngôi nhà bị gió cuốn: cái thì bay sang sông, cái thì treo trên ngọn cây, cái nhào xuống lòng mương tơi tả. Cảnh tưởng thật kinh hoàng.

Đỗ Phủ rất nghèo, để có được ngôi nhà tranh ấy phải nhờ vào sự giúp đỡ của những người thân tích và bạn bè nay bị gió cuốn, biết xoay sở làm sao.

- Nổi khổ vì thân tình thế thái: Hình ảnh thật thương tâm, một bên lũ trẻ đua nhau cướp những tấm tranh chạy đi, một bên ông già chống gậy lom khom, miệng gào thét mà chẳng đòi lại được.

- Nỗi khổ phải nằm trong mưa lạnh: Mưa chẳng dứt, nhà bị tốc mái, chăn mền ướt sũng rách nát, còn bị con thơ đạp rách thêm, rét lạnh tựa sắt, cả nhà run cầm cập.

- Nỗi khổ vì chiến tranh loạn lạc: Đây mới là nỗi khổ lớn nhất và là nguyên nhân của ba nỗi khổ trên. Vì loạn lạc mà nhà thơ phải phiêu bạt, từ quan, vì loạn lạc mà những đứa trẻ khổ sở túng thiếu phải đi cướp giật của người khác. Và cũng vì loạn lạc mà nhà thơ phải đêm dài ít ngủ, chịu lạnh, chịu đói.

⟹ Cách miêu tả của nhà thơ rất sinh động, cụ thể, đồng thời tính hàm súc cao, chỉ bằng một vài câu ngắn gọn người đọc đã hình dung được cả cảnh tượng.

4 - Trang 134 SGK

Giả sử không có 5 dòng thơ cuối thì ý nghĩa, giá trị biểu cảm của bài thơ sẽ giảm đi như thế nào? Phân tích tình cảm cao quý của nhà thơ được biếu hiện qua phần cuối.

Trả lời:

Giá trị của bài thơ đã tăng lên nhiều lần nhờ ở đoạn kết:

“Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,

Cho khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,

Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bản!

Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt

Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!”

Để viết những dòng thơ “xuất thần” tuyệt vời này, Đỗ Phủ vượt lên trên nỗi đau khổ, nghèo túng của chính bản thân mình.

Nhà thơ mơ ước có được “nhà rộng muôn ngàn gian” vững chãi trước giông bão gió mưa để che cho những kẻ sĩ nghèo trong khắp thiên hạ. Bao giờ nhìn thấy nhà ấy sừng sững dựng trước mắt thì riêng lều của nhà thơ tan nát, tấm thân cửa nhà thơ dẫu có chết vì giá rét vẫn cam lòng.

Đây đúng là một ước mơ cao cả chan chứa lòng vị tha (vì chỉ nghĩ tới người khác) và tinh thần nhân đạo (ưức mong cho mọi người được hân hoan vui sướng).

Tinh thần tiên ưu, hậu lạc (lo trước, vui sau) của Nho giáo đã thấm sâu vào tâm hồn Đỗ Phủ. Nhà thơ tuy nghèo khổ rất mực nhưng lại không muốn mình sung sướng trước mọi người. Ồng mơ ước cho mọi người được sung sướng trước ông và hơn ông.

Thật là một tư tưởng giàu tính nhân văn đáng ca ngợi.

Soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá phần Luyện tập

1 - Trang 134 SGK

    Đọc diễn cảm hai phần cuối của tác phẩm

Tham khảo: Kể lại nội dung Bài ca nhà tranh bị gió thu phá bằng văn xuôi

2 - Trang 134 SGK

Dùng tối đa là hai câu để nêu lên ý chính của đoạn văn sau đây bàn về Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ. (Đọc thêm bài trang 134 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Trả lời:

+ Từ việc nói lên nỗi khổ của bản thân, Đỗ Phủ đã tố cáo hiện thực đen tối, cùng đường của xã hội đương thời

+ Trong đau khổ nhà thơ vẫn thể hiện tấm lòng nhân hậu, dành cho người dân nghèo khổ những người chung số phận.

Trên đây là phần soạn văn 7 Bài ca nhà tranh bị gió thu phá chi tiết, nếu thời gian soạn bài ở nhà của em không nhiều thì các em có thể tham khảo nội dung soạn ngắn gọn những vẫn đầy đủ ý dưới đây:

Soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá ngắn nhất

Đọc - hiểu

Câu 1:

- Bố cục :

+ Phần 1 (khổ 1) : cảnh nhà bị gió thu phá.

+ Phần 2 (khổ 2) : cảnh lũ trẻ cướp tranh.

+ Phần 3 (khổ 3) : nỗi khổ gia đình trong đêm.

+ Phần 4 (khổ 4) : ước vọng của nhà thơ.

- Khổ 1, 2, 4 có 5 câu; khổ 3 có 8 câu.

- Phần 1, 2 có yếu tố tự sự, kể tóm tắt kết hợp miêu tả, phần 3 số câu dài hơn thể hiện nỗi khổ vô hạn, kéo dài, phần 4 biểu cảm trực tiếp tâm tư, khát vọng, cảm xúc dồn nén nên số chữ trong câu dài hơn các phần khác.

Câu 2:

Phần 1: Miêu tả kết hợp tự sự

Phần 2: Tự sự kết hợp với biểu cảm

Phần 3: Miêu tả kết hợp biểu cảm

Phần 4: Biểu cảm trực tiếp

Câu 3:

Những nỗi khổ của nhà thơ được đề cập trong bài :

- Nỗi khổ vì ngôi nhà bị gió cuốn, thiên nhiên không thương xót cảnh nghèo khổ.

- Nỗi bất lực, khổ tâm khi thấy trong thời loạn lạc, ngay cả trẻ con cũng thay đổi tính tình.

- Nỗi khổ khi nằm trong mưa lạnh, trên hết là nỗi lo cho cảnh khổ đau của dân chúng thời loạn lạc.

Câu 4:

Nếu không có năm câu thơ cuối thì bài thơ sẽ chỉ có giá trị hiện thực mà mất đi giá trị nhân đạo cao cả.

Tình cảm cao quý của nhà thơ được biểu hiện qua phần cuối :

- Lòng nhân ái: ước mơ nhà rộng che chở khắp thiên hạ.

- Lòng vị tha: không màng cái khổ của bản thân “Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được”.

Luyện tập

Câu 1: Đọc diễn cảm.

Câu 2: Ý chính của đoạn văn:

Đỗ Phủ không chỉ ca thán nỗi khổ của bản thân mà đó còn là nỗi thống khổ của tất cả “kẻ sĩ nghèo trong thiên hạ”. Nhà thơ luôn mang trong mình nỗi lo nước thương dân nồng cháy và lí tưởng cao cả, vì vậy mà tên tuổi nhà thơ còn sống mãi.

Tổng kết

Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt, Đỗ Phủ đã thể hiện một cách sinh động nỗi khổ của bản thân vì căn nhà tranh bị gió thu phá nát. Điều đáng quý hơn là, vượt lên trên bất hạnh cá nhân, nhà thơ đã bộc lộ khát vọng cao cả: ước sao có được ngôi nhà vững chắc ngàn vạn gian để che chở cho tất cả mọi người nghèo trong thiên hạ.

Vậy là Đọc tài liệu đã hướng dẫn các em soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ cả chi tiết và ngắn gọn nhất. Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 7 bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá này sẽ giúp các em ôn tập và nắm vững các kiến thức quan trọng của tác phẩm. Chúc các em luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.

[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.

Tham khảo thêm bài soạn:

• Bài trước: Soạn bài Luyện nói: Văn biểu cảm về sự vật, con người
• Bài sau: Soạn bài Từ đồng âm