Từ việc tham khảo Sách giáo viên Ngữ văn 11 tập 1 Kết nối tri thức, Đọc tài liệu sẽ giúp các em Soạn văn 11 Thực hành tiếng Việt lớp 11 trang 89 tập 1 chính xác nhất.
ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA NGÔN NGỮ NÓI VÀ NGÔN NGỮ VIẾT (TIẾP THEO)
Gợi ý trả lời các câu hỏi Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 89-90 sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập 1 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ.
Câu 1 trang 89 sgk Ngữ văn 11 Tập 1 Kết nối tri thức
Hãy tìm trong các bài viết của mình hoặc bạn bè một số trường hợp diễn đạt “giống văn nói” và đề xuất cách chỉnh sửa.
Trả lời:
HS tự tìm trong các bài viết của mình hoặc của bạn bè các trường hợp diễn đạt “giống văn nói” và đề xuất cách chỉnh sửa.
Ví dụ như trong bài viết miêu tả nhân vật thị Nở có câu: “Thị quá là xấu xí, khiến ma chê quỷ hờn, mọi người đều không để ý đến.” → câu văn này có chứa từ được dùng trong văn nói “ma chê quỷ hờn” vì vậy có thể sửa lại như sau: Thị Nở là một người đàn bà xấu xí đến mức mọi người đều xa lánh và không để ý đến thị.
Khi viết về “Cầu hiền chiếu” có bạn viết: “Vua Quang Trung và Ngô Thì Nhậm quả là những người sáng suốt, họ đã nhận ra yêu cầu cấp thiết của thời đại và đưa ra được…”. → câu văn có sử dụng từ “quả là” thường được dùng trong văn nói vì vậy ta có thể sửa lại như sau: “Vua Quang Trung và Ngô Thì Nhậm đều là những người sáng suốt, họ đã nhận ra yêu cầu cấp thiết của thời đại và đưa ra được…”
Khi nói về “Vợ nhặt” của Kim Lân, có bạn viết: “Tràng đúng là một tên ngốc nghếch, đang trong lúc đói kém như vậy lại đèo bòng.” → từ chỉ văn nói ở đây là từ “đúng là” và ta có thể sửa lại như sau: “Tràng hẳn là một tên ngốc nghếch, đang trong lúc đói kém như vậy lại đèo bòng.”
Câu 2 trang 89 sgk Ngữ văn 11 Tập 1 Kết nối tri thức
Tìm trong văn bản Chí Phèo những đoạn có sự cộng hưởng giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.
Trả lời:
Trong văn bản Chí Phèo những đoạn có sự cộng hưởng giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết là:
- “Tức thật! Tức thật! Ồ! Thế này thì tức thật! Tức chết đi được mất!...”
- “Mẹ kiếp! Thế có phí rượu không? Thế thì nó có khổ hắn không? Không biết đứa chết mẹ nào lại đẻ ra thân hắn cho hắn khổ đến nông nỗi này? A ha!”
- “Có mà trời biết! Hắn không biết, cả làng Vũ Đại cũng không ai biết…”
- “Thôi thì cứ đóng cái cổng cho thật chặt rồi mặc thây cha nó… Thật là ầm ĩ! Hàng xóm phải một bữa điếc tau, nhưng có lẽ trong bụng thì họ hả…”
- “Không ai nói gì, người ta lảng dần đi. Vì nể cụ bá cũng có, nhưng vì nghĩ đến sự yên ổn của mình cũng có: người nhà quê vốn ghét lôi thôi?...”
- “… Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá…”
- “Buồn thay cho đời! Có lí nào như thế được? Hắn đã già rồi hay sao! Ngoài bốn mươi tuổi đầu…”
- “Dẫu sao cũng đã ăn nằm với nhau! Ăn nằm với nhau như “vợ chồng”. Tiếng “vợ chồng”, thấy ngường ngượng mà thinh thích…”
Câu 3 trang 90 sgk Ngữ văn 11 Tập 1 Kết nối tri thức
Chọn một cảnh có hội thoại trong một bộ phim hoặc một chương trình trên truyền hình và nhận xét đặc điểm của ngôn ngữ nói được thể hiện trong cảnh này. Từ đó, hãy đánh giá hiệu quả trình bày, truyền đạt thông tin bằng lời nói ở ví dụ mà bạn đã chọn.
Trả lời:
- Ví dụ cảnh hội thoại trong bộ phim Đừng làm mẹ cáu.
Đặc điểm ngôn ngữ trong chương trình: Ngôn ngữ nói, được thể hiện bằng âm thanh, đây cũng là lời nói trong giao tiếp hằng ngày. Nhân vật giao tiếp trực tiếp, phản hồi tức khắc, có sự đổi vai. Có các phương tiện hỗ trợ: ngữ điệu, ánh mắt nét mặt, cử chỉ, điệu bộ…
- Đánh giá hiệu quả trình bày: Giúp cho người nghe dễ dàng nắm bắt thông tin, truyền đạt thông tin nhanh gọn. Người nghe có thể hiểu thêm về lời nói qua ngữ điệu, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ,…
Câu 4 trang 90 sgk Ngữ văn 11 Tập 1 Kết nối tri thức
Thể hiện nội dung của đoạn hội thoại được chọn ở bài tập 3 bằng ngôn ngữ viết và nhận xét sự khác biệt về phương tiện ngôn ngữ biểu đạt trong hai trường hợp.
Trả lời:
Thể hiện nội dung đoạn hội thoại được chọn ở bài tập 3 bằng ngôn ngữ viết:
Người mẹ mệt mỏi tâm sự với đứa con:
- Mẹ thấy mẹ thất bại, mẹ chẳng làm gì nên hồn. Mẹ nuôi con cũng làm con bị bệnh. Mẹ thấy mẹ nghèo hèn nên ai cũng có quyền mắng mỏ, chà đạp mẹ. Mẹ không biết rằng mình phải làm gì nữa.
- Không biết cũng không sao, mẹ bảo con không ai biết mọi thứ trên đời rồi cơ mà! – Happy an ủi mẹ.
- Mẹ có nói gì nữa không?
- Mẹ bảo không biết thì cần phải học.
- Nhưng sao khóa học làm mẹ này mẹ học mãi chưa xong?
Nhận xét:
- Phương tiện ngôn ngữ nói: âm thanh. Phương tiện hỗ trợ: ngữ điệu, nét mặt ánh mắt, cử chỉ điệu bộ.
- Phương tiện ngôn ngữ viết: chữ viết. Phương tiện hỗ trợ dấu câu.
Câu 5 trang 90 sgk Ngữ văn 11 Tập 1 Kết nối tri thức
Phân tích những ưu thế và giới hạn của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.
Trả lời:
* Ngôn ngữ nói
- Trước hết nó là phương tiện sơ khai nhất, giúp con người có thể biểu đạt thông điệp, tình cảm, cảm xúc của mình một cách cụ thể bằng những từ ngữ trực tiếp thể hiện cảm xúc.
Ví dụ: khi bạn đang tức giận, sẽ là rất khó để kiềm chế cảm xúc của mình khi mắng một ai đó
- Trong ngôn ngữ nói, nhiều khi sự trau chuốt trong từ ngữ bị hạn chế, thường là sự thẳng thắn nên dẫn đến mất lòng, trong nhiều trường hợp nó có thể gây rạn nứt trong các mối quan hệ.
- Ngôn ngữ nói thường bị chi phối bởi các yếu tố tình cảm vì vậy nó thường xen lẫn cảm xúc của người nói một cách rõ ràng và khó kiểm soát.
* Ngôn ngữ viết
- Trái lại với ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết luôn được trau chuốt trong nội dung cũng như cách sử dụng từ sao cho phù hợp. Bởi vậy nó thường có nhiều sự mềm mại hơn trong cách biểu đạt. Ví dụ như viết thư, khi ta đang tức giận, nếu nói ra thành lời sẽ có khả năng làm rạn nứt mối quan hệ bởi cảm xúc lúc đó bị chi phối. Đổi lại nếu bạn viết thư, hay nhắn tin, bạn sẽ có thời gian nhìn lại những lời bạn định nói, trau chuốt nó để bớt gay gắt và nhẹ nhàng hơn, không chỉ người đọc thấy dễ chịu trong lòng mà người viết cũng cảm thấy nhẹ nhàng hơn.
- Nhưng trong một số trường hợp, ngôn ngữ viết thường dài, bị lan man khiến người nghe, người đọc khó nắm bắt được thông tin, hay bởi tính học thuật của nó mà việc tiếp thu sẽ trở lên khó khăn hơn. Lúc này ta sẽ cần đến sự giải thích của ngôn ngữ nói.
-/-
Hi vọng với phần nội dung Soạn Thực hành tiếng Việt lớp 11 trang 89 tập 1 KNTT mà Đọc tài liệu cung cấp, các em sẽ chuẩn bị bài thật tốt trước khi tới lớp. Xem thêm các bài soạn khác của lớp 11 tại: Soạn văn 11 Kết nối tri thức cùng Đọc nhé.
