Nền văn minh đầu tiên trong lịch sử Việt Nam là văn minh Văn Lang - Âu Lạc, được xem là nền văn minh bản địa, có sự giao lưu, tiếp biến với bên ngoài và phát triển ổn định, lâu dài. Văn minh Văn Lang - u Lạc được hình thành trên những cơ sở nào và đạt được những thành tựu tiêu biểu gi?
Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 15: Văn minh Văn Lang - Âu Lạc. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Hướng dẫn soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 15
Tài liệu giải bài tập lịch sử 10 bài 15 Chân trời sáng tạo chi tiết:
I. Cơ sở hình thành
1. Điều kiện tự nhiên
Em hãy nêu những ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đên sự hinh thành văn minh Văn Lang - Âu Lạc.
Trả lời:
Những ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên đên sự hinh thành văn minh Văn Lang - Âu Lạc:
- Được hình thành trên lưu vực các dòng sông lớn như sông Hồng, sông Mã, sông Cả Tương ứng với khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay, là địa bàn chủ yếu của quốc gia Văn Lang - Âu Lạc thời cổ đại.
- Khí hậu nhiệt đới giò mùa, nóng ẩm, nắng lắm, mưa nhiều, lượng nước ngọt dồi dào, cư dân sớm xuất hiện và định cư.
=> Tất cả đã góp phần hình thành một trong những nền văn minh lúa nước đầu tiên của nhân loại.
- Giàu khoáng sản (đồng, sắt, thiếc, chì,...) => cơ sở cho sự ra đời sớm của các ngành thủ công nghiệp như luyện kim, chế tạo đồ đồng, đồ sắt,...
2. Cơ sở kinh tế
Câu hỏi: Các nền văn hóa tiền Đông Sơn đã đóng góp như thế nào cho sự ra đời của nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc?
Trả lời:
Sự đóng góp của các nền văn hóa tiền Đông Sơn cho sự ra đời của nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc:
- Cư dân bản địa ở đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam thuộc các nhóm Nam Á và Thái - Ka – đai, các nhóm tộc người dần hòa nhập, tạo nên cộng đồng người Việt cổ.
- Thời kì phát triển rực rỡ với nền văn hóa Đông Sơn, bền nông nghiệp lúa nước sử dụng lưỡi cày đồng và khả năng trị thủy cao đã đưa cư dân Việt cổ bước vào thời đại văn minh với nhiều thành tựu tiêu biểu,
=> Nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc, nền văn minh lịch sử đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.
II. Thành tựu văn minh tiêu biểu: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 15
1. Tổ chức nhà nước
Câu hỏi: Trình bày và nhận xét tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang và Âu Lạc.
Trả lời:
- Tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang - Âu Lạc:
+ Đứng đầu nhà nước là vua.
+ Giúp việc cho vua có các Lạc hầu.
+ Cả nước chia làm 15 bộ, do Lạc tướng đứng đầu.
+ Dưới bộ là các công xã nông thôn do Bồ chính cai quản.
- Nhận xét: Tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang - Âu Lạc còn đơn giản, sơ khai, chưa có luật pháp nhưng đã có tính hệ thống.
2. Đời sống vật chất
Câu hỏi 1. Trình bày đời sống vật chất của người Việt cổ.
Trả lời:
Đời sống vật chất của người Việt cổ:
- Địa bàn sinh sống: người Việt cổ từ trung du tiến xuống khai phá các vùng châu thổ các con sông lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ (sông Hồng, sông Mã, sông Cả,...).
- Hoạt động kinh tế của người Việt cổ:
- Nông nghiệp:
- Cư dân biết canh tác bằng lưỡi cày đồng
- Biết trồng dâu nuôi tầm, dệt tơ tằm, bông; đánh bắt cá, tôm, trồng rau củ và chăn nuôi gia súc, gia cầm.
- Thủ công nghiệp: nghề đúc đồng đạt trình độ cao, tiêu biểu như: trống đồng, thạp đồng, trang sức bằng đồng…
- Văn hóa ở: cư dân sống định cư thành làng, xóm và làm nhà sàn để ở.
- Trang phục: nữ mặc áo, váy; nam đóng khố; biết làm đẹp và sử dụng đồ trang sức,...
- Văn hóa ẩm thực: Gạo là nguồn lương thực chính; thức ăn gồm có: rau, thịt, cá…
- Phương tiện đi lại và vận chuyện: phổ biến là thuyền và xe kéo bởi vật nuôi như trầu, bò, ngựa,…
Câu hỏi 2. Em hãy nêu những nét đặc trưng về ẩm thực của người Việt cổ.
Trả lời:
Những nét đặc trưng về ẩm thực của người Việt cổ:
+ Nấu nhiều món ăn phù hợp với khí hậu;
+ Sử dụng nhiều hương liệu, gia vị trong nấu ăn; làm đường, làm mật…
+ Gạo là nguồn lương thực chính;
+ Biết làm nhiều loại bánh, độc đáo nhất là bánh chưng, bánh giầy, nguyên liệu đều là sản phẩm nông nghiệp, chứa đựng nhiều ý nghĩa về thế giới quan, nhân sinh quan, thể hiện đạo lí của người Việt.
+ Có tục uống chè, ăn trầu.
3. Đời sống tinh thần
Câu hỏi 1. Tục thờ cúng Hùng Vương thể hiện tín ngưỡng gì của cư dân Văn Lang - Âu Lạc?
Trả lời:
- Tục thờ cúng Hùng Vương là một trong những truyền thống văn hóa của dân tộc vẫn còn lưu giữ đến ngày nay.
- Thực chất nó là tục thờ cúng tổ tiên, thờ cúng những người có công dựng nước và giữ nước. Thể hiện đạo lý truyền thống uống nước nhớ nguồn của cư dân người Việt.
Câu hỏi 2. Hoa văn trên trống đồng, thạp đồng phản ánh điều gì trong đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang - Âu Lạc?
Trả lời:
Hoa văn trên trống đồng, thạp đồng phản ánh đời sống tinh thần phong phú của cư dân văn minh Văn Lang - Âu Lạc. Ví dụ:
+ Cho thấy cư dân Việt cổ có tín ngưỡng thờ Mặt Trời, thờ vật tổ (chim Lạc, Giao Long); sùng bái tự nhiên, tín ngưỡng phồn thực…
+ Cư dân tổ chức nhiều lễ hội; trong các lễ hội, người dân thích hóa trang, nhảy múa và ca hát (hoa văn trên trống đồng thường diễn tả các vũ công đang nhảy múa…)
Luyện tập trang 93: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 15
Câu hỏi 1. Việc sớm hình thành tổ chức nhà nước và xã hội đã đóng góp như thế nào vào sự hình thành, phát triển những thành tựu của văn minh Văn Lang - Âu Lạc?
Trả lời:
Việc sớm hình thành tổ chức nhà nước và xã hội đã giúp cho cư dân Văn Lang - Âu Lạc sớm bước vào thời đại văn minh, từ đó phát triển nền văn minh của mình với nhiều thành tựu, tạo cơ sở cho các nền văn minh tiếp theo.
Câu hỏi 2. Em hãy phân tích những giá trị văn hóa được lưu giữ trên các trống đồng, thạp đồng.
Trả lời:
Những giá trị văn hóa được lưu giữ trên các trống đồng, thạp đồng:
- Văn hóa vật chất:
+ Nghề đúc đồng, kĩ thuật luyện đồng đạt trình độ cao (thể hiện ở vẻ đẹp, sự tinh tế của các trống đồng, thạp đồng).
+ Phong tục ở nhà sàn của người Việt cổ (thể hiện thông qua: hình ảnh nhà sàn trang trí trên trống đồng, thạp đồng)
+ Trang phục: nữ mặc áo, váy, nam đóng khố (thể hiện thông qua: hình ảnh con người được trang trí trên trống đồng, thạp đồng).
+ Lúa gạo là lương thực chính của cư dân (thể hiện thông qua: hình ảnh đôi nam nữ giã gạo trang trí trên trống đồng).
- Văn hóa tinh thần:
+ Tín ngưỡng thờ Mặt Trời, thờ vật tổ, tín ngưỡng phồn thực… (thể hiện thông qua: hình tượng mặt trời; chim Lạc; Giao Long… trên trống đồng).
+ Cư dân tổ chức nhiều lễ hội; trong các lễ hội, người dân thích hóa trang, nhảy múa và ca hát (hoa văn trên trống đồng thường diễn tả các vũ công đang nhảy múa…)
Câu hỏi 3. Sự tích Bánh chưng bánh giày chuyển tải những thông điệp gì về thời dựng nước của người Việt.
Trả lời:
Sự tích Bánh chưng, bánh giầy chuyển tải nhiều thông điệp gì về thời dựng nước của người Việt, như:
+ Phản ánh thành tựu nền văn minh nông nghiệp trong buổi đầu dựng nước
+ Đề cao giá trị lao động và nghề nông.
+ Thể hiện lòng thành tâm thờ kính Trời Đất, biết ơn tổ tiên của nhân dân ta.
+ Ca ngợi người Việt ta luôn có ý thức sáng tạo, tìm tòi, xây dựng nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.
Vận dụng trang 93: Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo Bài 15
Câu hỏi: Hãy sưu tầm một số hình ảnh phản ánh thành tựu văn minh Văn Lang - Âu Lạc tiêu biểu.
Trả lời:
HS tự sưu tầm thông qua mạng Internet hoặc sách báo.
Gợi ý: Trống đồng Đông Sơn, Lưỡi cày đồng Cổ Loa, Trống đồng Ngọc Lũ.
Trống đồng Đông Sơn
- Kết thúc nội dung soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 15-
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Chân trời sáng tạo bài 15: Văn minh Văn Lang - Âu Lạc. Chúc các em học tốt.
