Cùng Đọc tài liệu đi vào trả lời các câu hỏi thuộc Soạn sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống bài 9: Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Hướng dẫn soạn sử 10 bài 9 Kết nối tri thức
Tài liệu giải bài tập lịch sử 10 bài 9 Kết nối tri thức với cuộc sống chi tiết:
1. Cơ sở tự nhiên
1.1. Vị trị địa lí
Trả lời câu hỏi trang 76: Soạn sử 10 bài 9 Kết nối tri thức
Câu hỏi: Xác định trên lược đồ (Hình 1, tr.77) các nước Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo. Xác định và nêu nhận xét của em về vị trí địa lí khu vực Đông Nam Á.
Trả lời:
- Từ lược đồ (Hình 1, tr.77), ta có thể thấy các nước Đông Nam Á hải đảo gồm Malaysia, Singapore, Indonesia, Đông Timor, Brunei, Philippines. Các nước Đông Nam Á lục địa gồm Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Lào và Việt Nam
- Về vị trí địa lý, khu vực Đông Nam Á có vị trí địa lý như sau:
+ Đông Nam Á bao gồm các bán đảo và quần đảo chạy dài từ Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Không những thế còn gồm hệ thống bán đảo, đảo, quần đảo xen giữa biển rất phức tạp.
+ Đông Nam Á có vị trí quan trọng, nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa lớn do gần 2 nền văn minh lớn là Ấn Độ và Trung Quốc
- Nhận xét về vị trí khu vực Đông Nam Á:
+ Đông Nam Á được xem như một “ngã tư đường”, cầu nối của những nền văn minh thế giới do nằm trên con đường hàng hải nối liền Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
+ Việc trao đổi hàng hóa, buôn bán phát triển mạnh do có đường bờ biển dài. Nhiều hàng hóa nổi tiếng như trầm hương, kỳ nam, gia vị,v.v… được buôn bán.
+ Chịu nhiều ảnh hưởng văn hóa mạnh mẽ từ 2 nền văn minh lớn là Trung Quốc và Ấn Độ.
1.2. Điều kiện tự nhiên
Trả lời câu hỏi trang 79: Soạn sử 10 bài 9 Kết nối tri thức
Câu hỏi 1. Xác định trên lược đồ Hình 1 (tr.77) một số sông lớn ở Đông Nam Á.
Trả lời:
Từ lược đồ hình 1 trang 77, có thể rút ra một số dòng sông lớn ở Đông Nam Á như sông Mê Công, sông Irrawaddy, sông Chi, sông Hồng
Câu hỏi 2. Nêu của khu vực Đông Nam Á.
Trả lời:
Đông Nam Á có một số đặc điểm về điều kiện tự nhiên như sau:
- Đông Nam Á có hệ thống sông ngòi dày đặc
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa là khí hậu chủ yếu ở đây
- Thương mại biển phát triển và sản vật biển phong phú do hầu hết các quốc gia đều giáp biển.
- Đông Nam Á là cái nôi của văn minh nông nghiệp lúa nước
Câu hỏi 3. Phân tích những tác động của cơ sở tự nhiên đến sự hình thành văn minh Đông Nam Á.
Trả lời:
Những tác động của cơ sở tự nhiên đến sự hình thành văn minh Đông Nam Á là:
- Những vùng đồng bằng trù phú được tạo nên bởi hệ thống sông ngòi dày đặc tạo đã cung cấp lượng nước ngọt, hải sản thuận lợi cho việc trồng lúa nước và sinh hoạt của người dân.
- Đông Nam Á đa dạng về số loài động thực vậtdo có khí hậu nhiệt đới gió mùa.
- Thuận lợi để trao đổi sản vật, buôn bán hàng hóa, tiếp xúc, giao lưu với các nền văn hóa lớn do hầu hết các quốc gia đều giáp biển. Ngoài ra biển còn cung cấp một lượng lớn sản vật cho cư dân Đông Nam Á.
Phương thức sản xuất chính của cư dân Đông Nam Á là lúa nước, đây là cây lương thực chủ đạo. Từ đó cư dân cũng đã biết dùng sức kéo của gia súc, chế tác công cụ, làm thủy lợi,…
2. Cơ sở xã hội
Trả lời câu hỏi trang 81: Soạn sử 10 bài 9 Kết nối tri thức
2.1. Cư dân, tộc người
Câu hỏi: Theo em, sự đa dạng về cư dân, tộc người có tác động như thế nào đến văn minh Đông Nam Á thời kì cổ -trung đại.
Trả lời:
Theo em, sự đa dạng về cư dân, tộc người có tác động đến văn minh Đông Nam Á thời kì cổ -trung đại như sau:
- Có nhiều cư dân, tộc người sẽ tạo nên bản sắc văn hóa riêng cho từng cộng đồng, dân tộc, quốc gia.
- Không những thế còn góp phần làm phong phú, đa dạng thêm nền văn hóa của nhân loại.
- Những phong tục, tập quán mới được tạo rado các cư dân, tộc người giao lưu, tiếp xúc với nhau, học hỏi và phát triển, làm giàu văn hóa dân tộc mình.
2.2. Tổ chức xã hội
Câu hỏi 1. Các tư liệu 3,4 cho em biết những thông tin về cơ sở xã hội hình thành văn minh Đông Nam Á.
Trả lời:
Từ tư liệu 3 và 4, ta có thể rút ra những thông tin về cơ sở xã hội hình thành văn minh Đông Nam Á như sau:
- Chính cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra văn minh Đông Nam Á và phát triển chúng
- Làng là tổ chức xã hội cơ bản của Đông Nam Á cổ đại.
- Có trình độ văn minh nhất định và có những nét tương đồng với văn minh Ấn Độ là một trong những đặc điểm của Đông Nam Á cổ đại.
Câu hỏi 2. Hãy phân tích cơ sở xã hội hình thành văn minh Đông Nam Á.
Trả lời:
Cơ sở xã hội hình thành nên văn minh Đông Nam Á là làng. Làng là tổ chức xã hội, đơn vị cư trú của cư dân Đông Nam Á. Khép kín, tách biệt, tự cung tự cấp và mang tính phòng thủ là các đặc điểm chung của làng. Từ làng hình thành nên các quốc gia đầu tiên, tạo nền tảng cho sự hình thành văn minh Đông Nam Á. “Mất nước nhưng không mất làng” chính là câu nói minh chứng cho vai trò của làng tại Việt Nam
3. Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc
3.1. Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ
Trả lời câu hỏi trang 83: Soạn sử 10 bài 9 Kết nối tri thức
Câu hỏi: Tư liệu 5 và các hình 7, 8, 9 (tr.82) cho em biết những thông tin gì về ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đối với Đông Nam Á.
Trả lời:
Từ các tư liệu 5 và các hình 7, 8 và 9 (tr82) ta có thể rút ra những ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến Đông Nam Á như sau:
- Qua con đường thương mại biển từ thương nhân, nhà truyền giáo Ấn Độ chính là cách cư dân Đông Nam Á tiếp nhận ảnh hưởng của Ấn Độ.
- Chính trị (mô hình nhà nước), tư tưởng, tôn giáo (đạo Phật, đạo Hin-đu), Văn hóa (phong tục, tập quán, lễ hội,...), Nghệ thuật (các công trình kiến trúc, điêu khắc) là các lĩnh vực chịu ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ
3.2. Ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc
Trả lời câu hỏi trang 84: Soạn sử 10 bài 9 Kết nối tri thức
Câu hỏi 1. Em hãy cho biết ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa đối với Đông Nam Á thể hiện trên những lĩnh vực nào?
Trả lời:
Tư tưởng (Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo), Chính trị (mô hình tổ chức nhà nước), Văn hóa (phong tục, lễ hội..), Giáo dục (thi cử nho học), Văn học- nghệ thuật ( kiến trúc, hội họa, thi ca, v.v…) chính là các linh vực chịu ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa đối với Đông Nam Á
Câu hỏi 2. Nêu một số ví dụ cho thấy ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa ở Việt Nam mà em biết.
Trả lời:
Một số ví dụ cho thấy ảnh hưởng của văn minh Trung Hoa ở Việt Nam:
- Tôn giáo: Phật giáo bắc tông
- Chính trị: Mô hình tổ chức nhà nước
- Tư tưởng: Nho giáo
- Lễ tiết: Tết Hàn thực, Tết Nguyên tiêu, v.v…
- Văn học: tiểu thuyết chương hồi, thơ tứ tuyệt, v.v..
Luyện tập và vận dụng trang 84
Luyện tập
Lập bảng tóm tắt về cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á (theo gợi ý sau):
| Cơ sở hình thành | Nội dung |
|---|---|
| Về tự nhiên | |
| Về xã hội | |
| Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ, Trung Hoa |
Trả lời:
| Cơ sở hình thành | Nội dung |
|---|---|
| Về tự nhiên | - Nằm trên con đường hàng hải nối liền Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương - Hệ thống sông ngòi dày đặc do đó cung cấp nước ngọt, trồng lúa nước, giàu hải sản. - Hầu hết các quốc gia đều giáp biển nên thuận lợi buôn bán, trao đổi, hình thành các cảng thị lớn - Khí hậu nhiệt đới gió mùa thuận lợi phát triển nông nghiệp, thảm động thực vật phong phú |
| Về xã hội | - Nhóm cư dân, ngôn ngữ đa dạng- Tổ chức xã hội, đơn vị cư trú là làng |
| Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ, Trung Hoa | Ảnh hưởng trên các lĩnh vực: tôn giáo, văn hóa- nghệ thuật, văn học, chính trị,... |
Vận dụng
1. Quan sát hình lá cờ của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), em hãy giải thích vì sao hình ảnh bó lúa vàng được đặt ở vị trí trung tâm của lá cờ.
Trả lời:
Hình ảnh bó lúa vàng được đặt ở vị trí trung tâm của lá cờ của Hiệp hội các quốc gia ĐNA (ASEAN) vì: Bó lúa vàng tượng trưng cho ngành kinh tế chủ đạo của các nước Đông Nam Á là nông nghiệp trồng lúa nước (được kế thừa và phát triển trải qua hàng nghìn năm lịch sử).
Gạo chính là cây trồng quan trọng nhất đối với người dân Đông Nam Á, nền văn minh nông nghiệp lúa nước. Từ thời xa xưa, gạo luôn gắn liền với sự thịnh vượng, phúc lợi và sự giàu có. Điều này tương ứng với tầm nhìn của những người sáng lập ASEAN để tạo ra một khu vực hòa bình và thịnh vượng ở Đông Nam Á.
2. Sưu tầm tư liệu và viết bài giới thiệu (khoảng 500 từ) về ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đến một nước Đông Nam Á.
Trả lời:
Phật giáo được truyền bá từ Ấn Độ vào Việt Nam từ rất sớm. Trong suốt quá trình du nhập, giao thoa, và phát triển, Phật giáo tùy thuận và thích nghi với văn hóa, phong tục truyền thống và đức tin bản địa của người Việt, mặt khác lại có những tác động sâu sắc tới bản sắc văn hóa Việt Nam. Phật giáo càng phát triển, càng gắn bó sâu sắc với văn hóa dân tộc. Dấu ấn Đạo Phật được thể hiện rõ nét trong kho tàng văn hóa dân tộc qua những di sản vừa có giá trị vật chất vừa mang giá trị tinh thần. Đó là những kiến trúc chùa tháp, các tác phẩm điêu khắc tượng thờ, tranh thờ Phật giáo, hoành phi đối liễn, đồ thờ cúng…Trong quá trình phát triển, Phật giáo Ấn Độ với tư cách là một tôn giáo, đã có nhiều đóng góp cho Văn hoá Việt Nam. Phật giáo Ấn Độ ảnh hưởng đến một nền kiến trúc chùa, tháp phong phú. Buổi đầu chùa Việt mô phỏng chùa hang Ấn Độ cho nên hình thành kiến trúc chuôi vồ rất phổ biến trong các chùa làng. Chùa Ấn Độ là mô hình một hang đá gồm có tiền đường và một hậu cung đặt biểu tượng Phật và một số tăng phòng xung quanh. Chuyển sang kiến trúc gỗ thì ngôi nhà ba gian được nối thêm một chuôi vồ, còn các thiền phòng thành những hành lang và nhà Tổ. Một số ngôi chùa tiêu biểu ở Hà Nội hiện nay thuộc mô hình này như chùa Hồng Phúc (chùa Hoè Nhai), chùa Liên Phái, Chùa Linh Quang.
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn sử 10 Kết nối tri thức với cuộc sống bài 9: Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
