Cùng Đọc Tài Liệu tham khảo tài liệu hướng dẫn soạn bài Xã Trưởng - mẹ Đốp và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn đọc hiểu trang 139 SGK Ngữ văn 10 tập 1 Chân trời sáng tạo.
Tóm tắt nội dung văn bản Xã Trưởng - mẹ Đốp
Đoạn trích được trích từ vở chèo Quan Âm Thị Kính, nội dung xoay quanh cuộc trao đổi giữa xã trưởng (người quản lí xã) với mẹ Đốp (vợ của người mõ làng) về việc đi rao mõ, thông báo cho cả làng biết tin Thị Mầu mang thai khi chưa có chồng.
Sơ đồ tư duy Xã Trưởng - mẹ Đốp
Soạn bài Xã Trưởng - mẹ Đốp ngắn gọn
Dưới đây là gợi ý trả lời các câu hỏi hướng dẫn đọc văn bản của bài soạn văn 10 Chân trời sáng tạo Xã Trưởng - mẹ Đốp, các em có thể tham khảo để chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
Câu 1 trang 132 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST: Liệt kê theo bảng sau những từ ngữ, hình ảnh trong lời thoại của hai nhân vật khi họ nói về công việc thường ngày của mình và của người còn lại:
| Nói về Xã trưởng | Nói về mẹ Đốp và chồng | |
| Xã trưởng | - Tại dân vi tổng lí Quốc pháp hữu công hầu... | - Đi rao mõ... |
| Mẹ Đốp | - làng chửa được ngồi... | - Mộc đạc vang lừng Kim Thanh dóng dả... |
Từ bảng trên, hãy nêu nhận xét về thái độ, quan điểm của hai nhân vật.
Trả lời:
| Nói về Xã trưởng | Nói về mẹ Đốp và chồng | |
| Xã trưởng | - Tại dân vi tổng lí Quốc pháp hữu công hầu Ơn dân xã thuận bầu Tôi đứng đầu hàng xã | - Đi rao mõ - Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì ? |
| Mẹ Đốp | - Các cụ chửa được ngồi - Thầy sai con đi rao mõ | - Mộc đạc vang lừng Kim Thanh dóng dả - Bất phận danh nhi tài túc Vô chế lệnh nhi dân tòng. - Muôn việc sửa sang quyền cắt đặt Một mình một chiếu thảnh thơi ngồi. - Mõ tôi cả tiếng lại dài hơi Một xã cử bầu chẳng phải chơi Mộc đạc vang lừng hòa cả xã. |
=> Nhận xét về hai nhân vật:
* Nói về xã trưởng:
- Xã trưởng: tự mãn khi mình được chọn làm lí trưởng, cho mình đứng trên tất cả mọi người.
- Mẹ Đốp: đả kích, chọc tức xã trưởng.
* Nói về mẹ Đốp và chồng:
- Xã trưởng: tỏ thái độ khinh bỉ, coi thường những người có địa vị thấp kém hơn mình.
- Mẹ Đốp: trân trọng công việc mình đang làm vì mẹ Đốp cũng được dân bầu.
Câu 2 trang 132 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST: Yếu tố hài hước được tạo nên từ những thủ pháp nào? Thử hình dung khi diễn viên chèo nhập vai mẹ Đốp, họ sẽ sử dụng cử chỉ, hành động như thế nào?
Trả lời:
- Yếu tố hài hước được tạo nên từ những thủ pháp như:
+ Từ đồng âm ''bằng'': “Bố cháu trẩy tỉnh lĩnh băng rồi ạ/ Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì”.
+ Từ ngữ giản dị, đậm chất miền quê: đốp chát, bố cháu, chửa, Đốp với chát cái gì.
- Khi diễn viên chèo nhập vai mẹ Đốp, họ sẽ sử dụng những cử chỉ, hành động nhanh nhẹn, hoạt bát, giọng điều vang to.
Câu 3 trang 132 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST: Mẹ Đốp thuộc kiểu nhân vật nào trong các kiểu nhân vật chính yếu của chèo cổ? Theo bạn, sự xuất hiện của mẹ Đốp nói riêng và kiểu nhân vật này nói chung trong kịch bản chèo có tác dụng như thế nào đối với việc truyền tải tư tưởng, triết lí dân gian.
Trả lời:
Mẹ Đốp thuộc kiểu hề (nhân vật hài hước, gây cười). Theo em, sự xuất hiện của nhân vật mẹ Đốp nói riêng và kiểu nhân vật này nói chung trong kịch bản chèo vừa giúp cho vở chèo thêm phần hấp dẫn bởi được pha trộn vào đó những tình huống vui nhộn, tạo tiếng cười. Từ những tiếng cười trào phúng ấy, các tư tưởng, triết lí dân gian được gửi gắm và truyền tải.
Soạn bài Xã Trưởng - mẹ Đốp chi tiết
Câu 1: Những từ ngữ, hình ảnh trong lời thoại của hai nhân vật khi họ nói về công việc thường ngày
Câu 2: Yếu tố hài hước trong đoạn trích Xã Trưởng - mẹ Đốp được tạo nên từ những thủ pháp nào
Câu 3: Mẹ Đốp thuộc kiểu nhân vật nào trong các kiểu nhân vật chính yếu của chèo cổ
Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật
- Giá trị nội dung:
+ Phê phán những tầng lớp chức dịch như xã trưởng nhưng lại có tính trêu ghẹo, đùa cợt người khác, ham sắc và khinh người, tự cao và không có đạo đức
+ Thể hiện xã hội cổ hủ, lạc hậu xưa với những giáo điều, quy định khắt khe qua hình phạt gõ mõ đối với Thị Màu
+ Thể hiện văn hóa dân gian trong văn bản qua ngôn từ, lời lẽ của nhân vật
- Giá trị nghệ thuật:
+ Giọng điệu hài hước, châm biếm, mỉa mai
+ Thể hiện đặc trưng của sân khấu chèo
Các bạn vừa tham khảo xong chi tiết nội dung soạn bài Xã Trưởng - mẹ Đốp trang 128 sgk Ngữ văn 10 tập 1 Chân trời sáng tạo. Hi vọng thông qua việc giải đáp các câu hỏi hướng dẫn đọc văn bản các em sẽ nắm được kiến thức cơ bản về đoạn trích Xã Trưởng - mẹ Đốp một cách dễ dàng và ghi nhớ lâu hơn.
Xem thêm bài soạn tiếp theo: