Soạn bài Viết bài làm văn số 4: Văn thuyết minh

Tài liệu hướng dẫn soạn bài Viết bài làm văn số 4: Văn thuyết minh do Đọc tài liệu tổng hợp và biên soạn trong phần soạn văn 10 sẽ đưa ra những gợi ý cơ bản về cách làm và triển khai các đề bài mẫu cho sẵn trong SGK trang 14. Dựa trên những gợi ý ấy, các em hãy vận dụng những kiến thức, tư duy của mình để hoàn thiện bài viết một cách tốt nhất.

Kiến thức cần nắm vững về văn thuyết minh

Trước khi tiến hành làm một bài văn thuyết minh, các em cần nhớ lại một số nội dung kiến thức cơ bản về văn thuyết minh đã học ở THCS để đảm bảo đáp ứng đúng yêu cầu đề bài.

- Văn thuyết minh là kiểu văn bản thường gặp trong mọi lĩnh vực của đời sống; có chức năng cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… của các hiện tượng, sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng cách trình bày, giới thiệu, giải thích.

- Về nội dung: Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi phải khách quan, xác thực, thực dụng, hữu ích cho mọi người.

- Về hình thức: Ngôn ngữ trong văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.

- Bố cục chung của một văn bản thuyết minh:

Mở bài: Giới thiệu đối tượng cần thuyết minh.

Thân bài: Trình bày các đặc điểm có tính chất khách quan khoa học về đối tượng; giải thích nguyên nhân, nguồn gốc, cấu tạo, liệt kê các bộ phận cấu thành, các chủng loại,… của đối tượng và công dụng của nó.

Kết bài:

Đánh giá về đối tượng với khả năng, vai trò ứng dụng của nó trong thực tế.

- Để bài văn thuyết minh có tính thuyết phục, dễ hiểu, sáng tỏ, người ta có thể sử dụng nhiều phương pháp thuyết minh: nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê, nêu ví dụ, dùng số liệu (con số), so sánh, phân loại, phân tích.

- Để văn bản thuyết minh được sinh động, hấp dẫn, chúng ta có thể sử dụng thêm một số biện pháp nghệ thuật và kết hợp các yếu tố miêu tả.

- Chú ý rèn luyện thêm những mặt mà các em thấy mình đang còn yếu (hiểu biết thực tế, vận dụng các phương pháp thuyết minh, lập dàn ý, hoặc năng lực diễn đạt...

- Ôn luyện những kiến thức và kĩ năng về tiếng Việt, đặc biệt là về cách dùng từ, đặt câu, để lời văn của bài làm phù hợp với yêu cầu thuyết minh.

- Quan sát, tìm hiểu, học tập để nắm được những tri thức chuẩn xác, khách quan, khoa học về đời sống, về việc học văn và tập làm văn.

Hướng dẫn soạn bài Viết bài làm văn số 4: Văn thuyết minh

Gợi ý lập dàn bài một số đề văn mẫu trang 14 SGK Ngữ văn 10 tập 2.

Đề 1 bài làm văn số 4

Vai trò của cây cối (hoặc của rừng, của các loại động vật hoang dã, của nhiên liệu sạch...) trong việc bảo vệ môi trường sống.

Gợi ý:

Học sinh có thể chọn một trong các đối tượng mà đề tài yêu cầu thuyết minh. Vấn đề bảo vệ môi trường đã và đang là mối quan tâm của toàn nhân loại, dù chọn đối tượng nào để thuyết minh, người viết cũng hướng tới mục tiêu là vai trò của đối tượng ấy trong việc bảo vệ môi trường sống. Đọc tài liệu giới thiệu với các em dàn ý tham khảo để viết bài làm văn số 4 lớp 10 khi thuyết minh về vai trò của cây cối trong việc bảo vệ môi trường sống, từ đó các em bám sát để triển khai các ý, tránh bị lạc đề sang nghị luận.

Dàn ý tham khảo:

a. Mở bài

Giới thiệu khái quát: cây cối có tầm quan trọng nhất trong việc bảo vệ môi trường sống

b. Thân bài

- Rừng là gì?

- Ảnh hưởng của rừng: thành phần chính của rừng là cây xanh nên cây xanh điều hòa khí hậu giúp cho không khí trong lành, làm sạch bầu khí quyển.

- Rừng còn là môi trường sống của rất nhiều động vật quý hiếm.

- Trong rừng còn có rất nhiều loài gỗ quý hiếm như đinh, lim, sến, táu, ... rồi các loại thuốc quý. Có những khu rừng được con người trồng lên để phục vụ cho chế biến công nghiệp như rừng cao su, rừng tre, nứa, keo tai tượng, ....

- Rừng còn là môi trường sinh thái trong lành - một địa điểm du lịch lý thú, một danh lam thắng cảnh tuyệt vời đầy bí ẩn, hoang dã và tràn đầy hấp dẫn, lôi cuốn.

- Lên án những người chặt phá cây bừa bãi nhất là những người dân thiếu hiểu biết "đốt nương làm rẫy" khai phá rừng một cách vô ý thức.

- Hậu quả để lại: hạn hán, lũ lụt, sụt lở đất,... làm thiệt hại bao tiền của và tính mạng của những người dân vô tội.

- Hiểu rõ tầm quan trọng, thấy rõ những hậu quả của việc tàn phá rừng, chúng ta thêm phần yêu quý và biết bảo vệ rừng hơn.

- Liên hệ

+ Đảng và nhà nước ta cần phải có những biện pháp thích hợp và quản lý chặt chẽ trong việc khai thác rừng.

+ Là học sinh, sinh viên chúng ta cần phải có ý thức bảo vệ rừng góp phần làm trong sạch không khí, môi trường sống.

c. Kết bài

Đánh giá tổng quát hoặc tuyên truyền việc trồng cây, bảo vệ cây, rừng.

Đề 2 bài làm văn số 4

Tác hại của ma tuý (hoặc của rượu, thuốc lá...) đối với đời sống của con người

Đề bài thuyết minh về tác hại của các chất kích thích là một trong những chủ đề hay của bài làm văn số 4 lớp 10. Chất kích thích là một phần hiện hữu rất nhiều trong đời sống, nhiều người tiếp cận và sử dụng mà chưa hề biết được những tác hại mà họ phải đối mặt khi sử dụng. Khi bắt tay vào làm đề bài, các em học sinh sẽ cần tìm hiểu kĩ về những chất kích thích đó, tìm hiểu rất nhiều tác hại của chúng đối với người sử dụng và những người xung quanh. Vì vậy để không bị lạc đề khi viết bài làm văn số 4:

• Thuyết minh về tác hại của ma tuý
• Thuyết minh về tác hại của rượu bia
• Thuyết minh về tác hại của thuốc lá

các em nên bám sát theo dàn ý dưới đây.

Dàn ý tham khảo

a. Mở bài

Giới thiệu khái quát: ma tuý là một hiểm hoạ của loài người.

b. Thân bài

Lần lượt thuyết minh về các mặt tác hại của ma tuý đối với đời sống con người:

- Nguồn gốc phát sinh ma tuý

- Các chất được gọi là ma tuý.

- Những tác hại của ma tuý đối với cuộc sống con người:

+ Ma tuý khiến người dùng nó mất khả năng làm chủ, thần kinh tê liệt...

+ Ma tuý gây tổn hại về kinh tế, suy kiệt về nòi giống...

+ Ma tuý là con đường chính dẫn tới lây nhiễm căn bệnh thế kỉ HIV.

- Tình hình nghiện ma tuý hiện nay và những việc cần làm nhằm đẩy lùi tệ nạn này.

c. Kết bài

- Nêu suy nghĩ của bản thân trước tác hại của ma tuý và nhắc nhở mọi người hãy tránh xa.

Đề 3 bài làm văn số 4

Một kinh nghiệm học văn hoặc làm văn.

Gợi ý:

- Viết bài làm văn số 4 lớp 4 thuyết minh về một vấn đề của chính bản thân người viết. Vì vậy đòi hỏi người viết không chỉ chăm học, làm bài tốt mà còn thường xuyên chú ý tới việc đúc rút kinh nghiệm và khả năng thuyết minh lại những kinh nghiệm ấy cho người khác.

- Nếu là học văn chỉ có thể là kinh nghiệm đọc tác phẩm văn học có ghi chép tóm tắt, kinh nghiệm luyện viết câu văn, đoạn văn hay, kinh nghiệm tiếp thu bài trên lớp, kinh nghiệm rèn luyện quan sát, suy nghĩ, liên tưởng, tưởng tượng để trau dồi đời sống tâm hồn.

- Nếu là kinh nghiệm làm văn thì có thể là việc đọc kĩ đề bài, việc lập đề cương, việc triển khai các ý, việc đọc và kiểm tra lại trước khi nộp bài..

* Một văn bản thuyết minh chuẩn xác cần đáp ứng một số điểm:

- Sự tìm hiểu thấu đáo trước khi viết.

- Thu thập đầy đủ tài liệu tham khảo, tìm được tài liệu có giá trị của các chuyên gia, các nhà khoa học có tên tuổi...

- Thời điểm xuất bản, thông tin mới, những thay đổi thường có.

Xem thêm:

• Dàn ý thuyết minh một kinh nghiệm học văn hoặc làm văn
• Soạn bài Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh

---Tổng kết---

* Yêu cầu của một bài văn thuyết minh: dàn ý rõ ràng, từng nội dung thuyết minh tương ứng với từng đoạn, văn thuyết minh phải lo-gic, chặt chẽ, trung tính về cảm xúc, dẫn chứng cụ thể, xác thực,....

* Bố cục của một bài văn thuyết minh gồm 3 phần:

• Mở bài: Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề cần thuyết minh
• Thân bài: Làm rõ nội dung cần thuyết minh
• Kết bài: Nêu cảm nghĩ về vấn đề thuyết minh

-/-

Trên đây là nội dung soạn bài viết bài làm văn số 4: Văn thuyết minh là bài viết đầu tiên về thuyết minh lớp 10, vì vậy các em cần nắm chắc kiến thức lý thuyết và mở rộng kiến thức thực tiễn để có thể viết được bài văn thuyết minh thật đầy đủ, tin cậy.