Đọc Tài Liệu cung cấp hướng dẫn chi tiết soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65, tham khảo cách trả lời các câu hỏi đọc hiểu nội dung bài học Thực hành tiếng Việt trang 65 - 67 sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập 2 Chân trời sáng tạo.
Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65 Ngữ văn 11 tập 2 CTST
Trả lời các câu hỏi bài tập trang 65,66,67 SGK Ngữ văn 11 tập 2 Chân trời sáng tạo
Câu 1: Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong những đoạn trích dưới đây:
a.
Trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnh.
Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần.
Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm!
Mỗi giọt rơi tàn như lệ ngân.
(Xuân Diệu, Nguyệt cầm)
b. Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa. Khi Nhật hàng Đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy giành chính quyền lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà.
Sự thật là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay pháp.
Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần một trăm năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng Hoà.
[…]
Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!
Vì những lẽ trên, chúng tôi, Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:
Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập)
c.
Gió, gió thổi rào rào.
Trăng, trăng lay chấp chới.
Trời tròn như buồm căng.
Tất cả lên đường mới.
Hồn ta cảnh rộng mở
Đôi bên gió thổi vào,
Nghĩ những điều hớn hở
Như trời cao, cao, cao.
(Xuân Diệu, Gió)
d. Rau cần, với cải bắp cho một tí rau răm vào, muối xổi, lấy ra ăn với thịt đông hay kho tàu, nó lạ miệng và có khi thú hơn cả dưa cải nữa... Nhưng ăn cháo ám mà không có rau cần thì… hỏng, y như thể vào một khoảng vườn mà không có hoa, đi trong mùa xuân mà không thấy bướm.
(Vũ Bằng, Thương nhớ mười hai)
Trả lời:
a) Biện pháp tu từ lặp cấu trúc được sử dụng trong hai dòng thơ:
- Lặp cấu trúc hai dòng thơ:
“Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần
Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm!”
- Lặp cấu trúc trong từng dòng thơ: trăng thương/ trăng nhớ, đàn buồn / đàn lặng
=> Làm cho cấu trúc câu thơ ngắt thành những nhịp ngắn, mô phỏng tiếng đàn đang bắt đầu tấu lên, rải từng nốt chậm rãi. Qua đó nhấn mạnh, lặp lại và làm nổi bật hai hình ảnh biểu tượng “trăng” - “đàn”, làm cho bài thơ có nhịp điệu, âm vần, tạo ra một sự liên kết về âm thanh và ý nghĩa giữa các câu, thu hút người đọc. Đồng thời, ám chỉ tình cảm u sầu, đau buồn và những hình ảnh của một đêm trăng.
b)
- Lặp cấu trúc hai câu sau:
(1) Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa.
(2) Sự thật là dân ta đã lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay Pháp.
- Lặp cấu trúc giữa các vế câu: Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Đây là phép lặp cấu trúc cụm chủ vị trong cùng một câu ghép.
- Lặp cấu trúc hai câu sau:
(1) Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần một trăm năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập.
(2) Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hòa.
- Lặp cấu trúc thành phần câu trong câu sau: Một dân tộc đã gan góc chống lại ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay.
- Lặp cấu trúc hai cụm chủ vị nòng cốt của hai câu:
(1) ... dân tộc đó phải được tự do!
(2) Dân tộc để phải được độc lập!
- Lặp cấu trúc các bổ ngữ sau: thủ thân, lực lượng tính mạng và của cải.
=> Tạo giọng văn đanh thép, hùng hồn, mạnh mẽ, tăng tính thuyết phục của tác giả, giúp cho đoạn văn trở nên súc tích và dễ hiểu hơn, khẳng định những sự thật lịch sử không thể chối cãi.
c) Lặp cấu trúc giữa hai dòng thơ:
Gió, gió thổi rào rào
Trăng trăng lay chấp chới.
=> Nhấn mạnh sự chuyển động tươi mới của mọi sự vật trong trời đất, thể hiện sự tràn đầy năng lượng và hồn nhiên của người viết khi lên đường mới.
d) Lặp cấu trúc: vào một khoảng vườn mà không có hoa, đi trong mùa xuân mà không thấy bướm.
Từ "với" được lặp lại hai lần để đưa ra hai loại rau khác nhau, cùng với cách sử dụng "muối xổi, lấy ra ăn với" cũng được lặp lại để tăng độ mạnh mẽ và sự nhấn mạnh. Ngoài ra, việc sử dụng "nhưng" để chuyển sang câu tiếp theo cũng giúp tạo ra sự tương phản giữa sự quan trọng của rau cần và những thực phẩm khác.
=> Tạo ra sự tương phản giữa sự quan trọng của rau cần và những thực phẩm khác, nhấn mạnh tính quan trọng của rau cần trong ẩm thực, ý nghĩa quyết định của rau cần đối với lượng của món cháo ám.
Câu 2: Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
Riêng những câu thơ
còn xanh
Riêng những bài hát
còn xanh
Và đôi mắt em
như hai giếng nước
(Văn Cao, Thời gian)
a. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong đoạn thơ trên.
b. Cho biết cách diễn đạt “những câu thơ còn xanh”, “những bài hát còn xanh” có gì đặc biệt.
Trả lời:
a. Biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong đoạn thơ trên:
“Riêng những câu thơ
còn xanh
Riêng những bài hát
còn xanh”
=> Nhấn mạnh sự khác biệt giữa những thứ đã lão hóa, phai mờ với những thứ còn đang tươi tắn, sống động. Từ “còn xanh” được lặp lại cho cả “câu thơ” và “bài hát”, tạo nên hiệu ứng nhấn mạnh và gợi lên hình ảnh sức sống, tươi mới của những câu thơ và bài hát đó, nhấn mạnh sự trường tồn của những giá trị tinh thần, nghệ thuật.
b. Cách diễn đạt những câu thơ còn xanh, những bài hát còn xanh: Hữu hình hóa những đối tượng trừu tượng như câu thơ, bài hát; biển câu thơ, bài hát thành những thực thể có sự sống, có sức trẻ, chống lại sự tàn phá của thời gian. Từ “xanh” được sử dụng như một biểu tượng cho sự tươi mới, sự sống động và sự nguyên sơ, một sự tương phản đối với những thứ đã lão hóa, phai mờ, nhạt nhòa. Cách diễn đạt này tạo ra hiệu ứng mạnh mẽ, gợi lên hình ảnh sắc nét của “những câu thơ” và “bài hát” tươi mới, sống động và sức sống của chúng.
Từ đọc đến viết:
Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) tự phác họa nét nổi bật trong tính cách của bạn, trong đó có sử dụng biện pháp tu từ lặp cấu trúc.
Tham khảo một số đoạn văn mẫu sau:
Mẫu 1:
Mỗi người khi sinh ra đều mang trong mình những tính cách riêng biệt. Tính cách ấy phản ánh những phẩm chất, thái độ, cảm xúc và hành động của mỗi cá nhân khi đối diện và giải quyết một vấn đề. Với cá nhân em, em cho rằng tính cách của mình nổi bật bởi sự năng động và nhiệt huyết. Em là người rất nhiệt tình trong công việc và cuộc sống. Em luôn cố gắng hết sức để có thể thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao và không bao giờ từ bỏ giữa chừng. Khi gặp khó khăn, em thường tìm các cách giải quyết và sự giúp đỡ thay vì từ bỏ. Đặc biệt, em là người thích khám phá và học hỏi. Em luôn muốn biết nhiều hơn về thế giới xung quanh mình và sẵn sàng đối mặt với những thử thách mới. Ngoài việc học tập của bản thân trong trường lớp, em thường tham gia các hoạt động, tổ chức để có thể học hỏi được nhiều kinh nghiệm và kiến thức mới. Điều đó giúp em trở thành một người tự tin và sáng tạo hơn đồng thời cũng giúp bản thân nhạy bén hơn trong giải quyết các vấn đề cá nhân. Em tin rằng những phẩm chất này sẽ giúp em vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống và thuận lợi hơn cho việc đạt được ước mơ của bản thân.
Mẫu 2:
Em là một người có tính cách rất kiên định và quyết tâm trong những việc bản thân làm. Em luôn luôn đặt mục tiêu và cố gắng hoàn thành nó trong thời gian ngắn nhất có thể. Em không bao giờ từ bỏ trước khó khăn và sẽ luôn cố gắng vượt qua mọi thử thách. Với em, không có gì là không thể. Tính cách của em còn nổi bật ở sự cẩn trọng và tỉ mỉ trong cách làm việc của mình. Em luôn tập trung và chú ý đến từng chi tiết, không bỏ lỡ bất cứ điều gì quan trọng nào. Em tin rằng việc làm việc chăm chỉ và có kế hoạch đúng đắn là chìa khóa thành công. Một điểm khác nữa của tính cách của em là sở thích học hỏi và trau dồi kiến thức. Em luôn cố gắng mở rộng tầm nhìn của mình thông qua việc đọc sách, học hỏi từ những người có kinh nghiệm và tự trau dồi kỹ năng mới. Em quan niệm rằng kiến thức là sức mạnh và việc học hỏi chính là cách để ngày càng trở nên tốt hơn và phát triển bản thân. Ưu điểm lớn nhất trong tính cách của em là sự kiên định, chăm chỉ, tỉ mỉ và ham học hỏi. Em hi vọng rằng những đặc điểm này sẽ giúp em vượt qua mọi khó khăn và đạt được thành công mà mình mong muốn trong cuộc sống.
Mẫu 3:
Là một người hướng ngoại, em thích tương tác. Em có thể nói hầu hết mọi thứ với bất cứ ai. Em nóng lòng muốn làm quen với những người mới và làm quen với tất cả họ. Em hoạt bát, hướng ngoại và tự tin. Em thích tham gia các hoạt động có nhiều người, chẳng hạn như các sự kiện cộng đồng và tiệc tùng. Em là một cá nhân khá dễ tiếp thu và không gặp khó khăn khi nói chuyện với người khác. Tuy nhiên, vì những người hướng nội và em hoàn toàn đối lập nhau nên em hơi do dự khi nói chuyện với họ. Em thường bị người khác gọi là “chú hề” vì thường xuyên kể những câu chuyện khiến người khác cười, em tin rằng điều này cực kỳ đúng. Có một điều em không thích ở bản thân mình, đó là dễ nổi nóng với người khác. Em vẫn luôn cố gắng khắc phục khuyết điểm này.
-/-
Các bạn vừa tham khảo xong nội dung chi tiết soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65 Ngữ văn 11 tập 2 Chân trời sáng tạo. Hi vọng thông qua việc giải đáp các câu hỏi ôn tập thực hành các em sẽ được củng cố lại những kiến thức cơ bản về biện pháp tu từ lặp cấu trúc. Chúc các em học tốt!
