Cùng Đọc Tài Liệu tham khảo tài liệu hướng dẫn soạn bài Thần Trụ Trời và trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn đọc hiểu trang 13 - 14 SGK Ngữ văn 10 tập 1 Chân trời sáng tạo.
Tóm tắt nội dung văn bản Thần Trụ Trời
Thuở ấy, khi chưa có thế gian cũng như muôn vật và loài người, có một vị thần với ngoại hình và sức mạnh phi thường xuất hiện. Thần ngẩng đầu đội trời lên, tự mình đào đất, đập đá tạo thành một cái cột chống trời. Công việc cứ tiếp diễn như vậy, chẳng bao lâu trời và đất đã được phân đôi. Khi trời đã cao và khô, thần đã phá cột đi và lấy đất đá ném tung khắp nơi biến thành những hòn núi, hòn đảo, dải đồi cao, biển rộng. Vì vậy, ngày nay, mặt đất không được bằng phẳng. Vị thần ấy sau này được gọi là Trời hay Ngọc Hoàng giữ chức trông coi mọi việc trên trời, dưới đất. Từ đó, các vị thần khác như thần Sao, thần Sông, thần Biển cũng tiếp nối công việc còn dở dang để hoàn thiện thế gian này.
Sơ đồ tư duy Thần Trụ Trời
Soạn bài Thần Trụ Trời ngắn gọn
Dưới đây là gợi ý trả lời các câu hỏi trước khi đọc, trong khi đọc và sau khi đọc văn bản của bài soạn văn 10 Chân trời sáng tạo Thần Trụ Trời, các em có thể tham khảo để chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
Câu hỏi trước khi đọc
Câu hỏi trang 13 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST: Bạn biết những truyện thần thoại nào? Hãy chia sẻ với các bạn trong nhóm về những truyện thần thoại ấy.
Trả lời:
- Truyện thần thoại mà em biết là: Truyện về Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng
- Truyện về Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng là một truyện thần thoại của Việt Nam, giải thích đặc điểm của Mặt Trời và Mặt Trăng cũng như một số hiện tượng tự nhiên theo quan niệm dân gian.
Câu hỏi trong khi đọc
Câu 1 trang 13 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST: Bạn hình dung như thế nào về vị thần Trụ Trời?
Trả lời:
Hình dung về vị thần Trụ Trời theo suy nghĩ của em:
- Ngoại hình: vóc dáng khổng lồ, chân dài, có thể bước từ vùng này qua vùng khác.
- Hành động: Ngẩng đầu đội trời lên, đào đất, đập đá, đắp thành một cái cột vừa cao, vừa to để chống trời.
=> Vị thần Trụ trời có sức vóc mạnh mẽ, kì lạ mà những người bình thường không thể có được.
Câu 2 trang 13 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST: Trời và đất thay đổi như thế nào sau khi có cột chống trời?
Trả lời:
- Khi có cột chống trời, trời và đất có những thay đổi :
+ Vòm trời đẩy lên mãi phía mây xanh mù mịt.
+ Trời đất phân đôi, chia tách.
+ Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp, chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời.
Câu 3 trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST: Bạn có nhận xét gì về cách kết thúc truyện?
Trả lời:
Cách kết thúc truyện đặc biệt và độc đáo bằng một bài thơ gồm các câu hát dân gian về các vị thần xây dựng thế gian. Ở những câu hát, tác giả dân gian đã đưa ra liệt kê về các vị thần có công xây dựng thế gian theo lí giải của người xưa với câu kết Ông Trụ trời một lần nữa khẳng định, khắc ghi, đề cao công lao của thần Trụ trời trong việc tạo ra trời đất.
Câu hỏi sau khi đọc
Câu 1 trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Chỉ ra các chi tiết về không gian, thời gian của câu chuyện.
Trả lời:
Chi tiết về không gian: Trời và đất -> Không cụ thể, mang tính khái quát.
Chi tiết về thời gian: Thủa ấy, từ đó. -> Thời gian định tính, không cụ thể.
Câu 2 trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận ra Thần Trụ trời là một truyện thần thoại?
Trả lời:
Dấu hiệu giúp nhận ra Thần Trụ Trời là một truyện thần thoại:
- Nhân vật chính là một vị thần - Thần Trụ Trời
- Sử dụng các yếu tố kỳ ảo, không có thật như: vị thần khổng lồ, bước một bước là từ vùng này qua vùng nọ
- Từ các yếu tố kỳ ảo liên hệ, lí giải đến hình ảnh, hiện tượng thực tế trong cuộc sống
+ Trời đất phân đôi, chỗ giáp nhau gọi là đường chân trời
+ Mỗi hòn đá văng đi biến thành một hòn núi hay một hòn đảo
+ Đất tung tóe thành gò ,thành đống
+ Chỗ thần đào đất, đào đá đắp cột nay thành biển rộng
Câu 3 trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Tóm tắt quá trình tạo lập nên trời và đất của nhân vật Thần Trụ Trời. Từ đó, hãy nhận xét về đặc điểm của nhân vật này.
Trả lời:
Thần Trụ Trời xuất hiện khi trời đất chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm. Thần có dáng người khổng lồ và đôi chân có thể bước từ đỉnh núi này sang đỉnh núi khác. Trong đám hỗn độn đó, thần tự mình đào đất, đăp đá thành một cột trụ, đẩy vòm trời lên mãy phía mây xanh mù mịt. Từ đó trời đất phân đôi, chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời.
=> Nhận xét về đặc điểm của nhân vật này: Thần Trụ trời là một vị thần vô cùng quyền năng, có năng lực phi thường, ý chí mạnh mẽ, đã có công tạo nên cả trời và đất, khai sinh ra thế giới.
Câu 4 trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Nêu nội dung bao quát của truyện Thần Trụ trời.
Trả lời:
Thần Trụ Trời lí giải quá trình tạo lập thế giới, trời đất, các sự vật dưới bàn tay của Thần Trụ trời và các vị thần khác hay nói cách khác là lí giải nguồn gốc sự xuất hiện của vũ trụ và các sự vật tự nhiên dưới góc độ dân gian.
Câu 5 trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Nhận xét về cách giải thích quá trình tạo lập thế giới của tác giả dân gian. Ngày nay, cách giải thích ấy có còn phù hợp không? Vì sao?
Trả lời:
Tác giả đã sử dụng yếu tố kỳ ảo trong văn hóa dân gian để lý giải quá trình tạo ra thế giới. Đây là một cách giải thích khá thú vị và không bị quá khôn khan như lý thuyết bình thường. Theo như ngày nay, khoa học công nghệ phát triển, cách lí giải theo hướng dân gian này có thể sẽ không còn phù hợp nữa. Nhưng mặt khác, nó lại giúp gìn giữ được nét văn hóa trong dân gian Việt Nam.
Câu 6 trang 14 sgk Ngữ văn 10 tập 1 CTST
Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp…” trong truyện Thần Trụ trời gợi cho bạn nhớ đến truyền thuyết nào của người Việt Nam? Hãy tóm tắt truyền thuyết ấy và chỉ ra điểm tương đồng giữa hai tác phẩm.
Trả lời:
* Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu “đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp,…” trong truyện Thần Trụ trời gợi nhớ đến truyền thuyết “Sự tích bánh chưng, bánh dày” của người Việt Nam.
Vào đời vua Hùng thứ 6, sau khi dẹp được giặc Ân, vua Hùng quyết định sẽ truyền ngôi cho con. Ngài bảo rằng nhân dịp đầu Xuân, hoàng tử nào tìm được thức ăn ngon lành, ý nghĩa nhất để bày cỗ thì sẽ truyền ngôi cho người đó. Vị hoàng tử thứ 18 là Lang Liêu - một người con hiền hậu, hiếu thảo rất lo lắng vì không biết phải làm sao. Một hôm, chàng đã nằm mộng và được thần chỉ bảo lấy gạo nếp tạo bánh hình tròn, hình vuông để tượng trưng cho trời đất. Bên ngoài lấy lá bọc bánh, làm nhân bên trong để tượng trưng cho Cha mẹ sinh thành. Nhờ sự chỉ dẫn đó, Lang Liêu đã quyết định tạo nên bánh chưng- tượng trung cho đất, bánh dày - tượng trưng cho Trời. Cuối cùng, chàng đã được thừa kế ngôi vị nhờ hương vị cùng ý nghĩa sâu sắc của hai loại bánh này.
* Điểm tương đồng giữa hai tác phẩm:
- Đều đưa ra lí giải sự xuất hiện của một hiện tượng hay truyền thống.
- Xuất hiện hình ảnh vị thần, mang tính hư cấu, tưởng tượng như trời hình tròn, đất hình vuông.
- Thời gian và không gian không xác định.
Soạn bài Thần Trụ Trời chi tiết
Trước khi đọc
Câu hỏi: Bạn biết về những truyện thần thoại nào
Trong khi đọc
Câu 1: Bạn hình dung như thế nào về vị thần Trụ trời
Câu 2: Trời và đất thay đổi như thế nào sau khi có cột chống trời
Câu 3: Bạn có nhận xét gì về cách kết thúc truyện Thần trụ trời?
Sau khi đọc
Câu 1: Chỉ ra các chi tiết về không gian, thời gian của câu chuyện Thần trụ trời
Câu 2: Những dấu hiệu giúp bạn nhận ra Thần Trụ Trời là một truyện thần thoại
Câu 3
Câu 4: Nêu nội dung bao quát của truyện Thần trụ trời
Câu 5: Cách giải thích quá trình tạo lập thế giới của tác giả dân gian
Câu 6: Cách hình dung và miêu tả đất, trời trong câu Đất phẳng như cái mâm vuông
Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật
- Giá trị nội dung: Văn bản nói về cách tạo ra đất, trời, thế gian của thần Trụ trời và các vị thần khác. Cách lí giải dưới góc độ văn học dân gian và đầy sáng tạo, đề cao giá trị truyền thống. Nhờ có công lao của Thần trụ trời, trời và đất không chỉ phân ra làm hai, mà trái đất được hình thành với bầu trời cao rộng, mặt đất có sông, biển, có núi, đồi…
- Giá trị nghệ thuật:
+ Sử dụng thành công yếu tố kỳ ảo hoang đường.
+ Hình tượng nhân vật tiêu biểu, điển hình
Các bạn vừa tham khảo xong chi tiết nội dung soạn bài Thần Trụ Trời trang 13 sgk Ngữ văn 10 tập 1 Chân trời sáng tạo. Hi vọng thông qua việc giải đáp các câu hỏi hướng dẫn đọc văn bản các em sẽ nắm được kiến thức cơ bản về thần thoại Thần Trụ Trời một cách dễ dàng và ghi nhớ lâu hơn.
Xem thêm bài soạn liên quan: