Soạn bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng

Nội dung hướng dẫn soạn bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng được biên soạn với 2 phần chính: tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm và gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu cuối bài.

Hi vọng bài soạn sẽ là nguồn tư liệu hữu ích cho các em trong quá trình học tác phẩm Tào Tháo uống rượu luận anh hùng trên lớp.

Cùng tham khảo ngay...

Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

I. Tác giả

- La Quán Trung tên thật là La Bản, hiệu là Hồ Hải Tản Nhân, người huyện Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc, ông sinh vào đời Nguyên, mất vào đầu đời Minh (1330 – 1400 ?)

- Thời đại ông sống là thời đại mà mâu thuẫn dân tộc và mâu thuẫn giai cấp cực kì gay gắt và phức tạp. Vì thế mà cuộc sống của bản thân ông cũng không ổn định, phải nay đây mai đó.

- Các sáng tác của ông cho thấy ông chịu ảnh hưởng khá sâu đậm tư tưởng Nho giáo. Thông qua tác phẩm, ông miêu tả và vạch trần bản chất của cái xã hội “dân đen chết đói nơi thôn xóm, anh tài mai một trong rừng sâu, người trung lương chết oan dưới gươm giáo…”.

- Sau năm 1364, không ai rõ về tung tích của ông nữa.

- Các tác phẩm chính: Tam quốc diễn nghĩa, Tùy Đường lưỡng triều chỉ truyện, Tàn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa, Bình yêu truyện, Tống Thái Tổ long hổ phong vân hội.

II. Tác phẩm

* Tam quốc diễn nghĩa:

- Được sáng tác vào đầu thời Minh (1368 – 1644), dựa theo tư liệu lịch sử và truyền thuyết có sẵn.

- Nội dung chủ yếu miêu tả tình hình phức tạp của cuộc đấu tranh chính trị và quân sự kéo dài suốt một thế kỉ (từ năm 184 đời Linh đế thời Đông Hán đến năm 280 đời Vũ đế thời Tây Tấn).

- Gồm 120 hồi, kể về sự kiện một nước chia ba. Đó là cuộc phân tranh dữ dội giữa ba tập đoàn phong kiến quân phiệt: Ngụy - do Tào Tháo cầm đầu, chiếm giữ phía Bắc từ Trường Giang trở lên (Bắc Ngụy); Thục – do Lưu Bị cầm đầu, chiếm giữ Tây Nam (Tây Thục); Ngô – do Tôn Quyền cầm đầu, chiếm giữ phía Đông Nam (Đông Ngô).

* Đoạn trích Tào Tháo uống rượu luận anh hùng

- Đoạn trích từ Hồi 21, “Tam quốc diễn nghĩa” của La Quán Trung, ca ngợi tài trí thông minh, sự nhanh nhẹn, linh hoạt trong đối đáp, ứng xử của Lưu Bị khi phải đối mặt với Tào Tháo để bàn luận về người anh hùng trong thiên hạ.

- Đoạn trích có kết cấu hoàn chỉnh: Giới thiệu nhân vật Lưu Bị và hoàn cảnh – Tào Tháo mời rượu Lưu Bị – Tào Tháo luận anh hùng – Lưu Bị ứng phó – Lưu Bị cáo từ.

- Bố cục đoạn trích:

+ Phần 1 (từ đầu đến "...tiểu đình uống rượu"): Việc Lưu Bị lấy việc làm vườn để che mắt Tào Tháo và giới thiệu hoàn cảnh của tiệc rượu.

+ Phần 2 (phần còn lại): Cuộc luận bàn về anh hùng của Tào Tháo và Lưu Bị trong tiệc rượu.

Tham khảo thêm: Soạn văn bài Hồi trống cổ thành của La Quán Trung

Soạn bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng siêu ngắn nhất

Câu 1 (trang 83 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):

Tâm trạng và tính cách Lưu Bị khi phải ở nhờ Tào Tháo :

- Hành xử cẩn trọng, sợ Tào Tháo sẽ tìm cách cản trở hoặc hãm hại.

- Trầm tĩnh, khôn ngoan, khéo che đậy tâm trạng, tình cảm thật của mình trước kẻ thù.

Câu 2 (trang 83 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): 

Tính cách nhân vật Tào Tháo :

- Tham vọng, có tư tưởng làm bá chủ thiên hạ : có chí lớn, mưu cao, có tài.

- Bản tính gian hùng : có tài thao lược nhưng nhiều mưu mô xảo quyệt, bằng mọi thủ đoạn để đạt mục đích, đa nghi, kiêu ngạo nên chủ quan bị Lưu Bị qua mặt.

Câu 3 (trang 83 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2): 

Tào Tháo (gian hùng): 

– Đang có quyền thế, có quân, lợi dụng vua Hán để khống chế chư hầu.

– Tự tin, bản lĩnh, thông minh, hiểu biết

– Chủ quan, đắc chí, coi thường người nên bị Lưu Bị qua mặt nhẹ nhàng.

Lưu Bị (anh hùng):

– Đang thua, mất đất, mất quân, phải sống nhờ nơi kẻ thù nguy hiểm.

– Lo lắng, sợ hãi, cố che giấu ý nghĩ, tình cảm.

– Khôn ngoan, linh hoạt che giấu được hành động của mình.

Câu 4 (trang 83 sgk Ngữ Văn 10 Tập 2):

- Tình huống kịch tính, hấp dẫn, đòi hỏi các nhân vật phải bộc lộ mình, người đọc tự đánh giá nhân vật.

- Lời kể tự nhiên, ngắn gọn, không dông dài.

- Khắc họa nhân vật rõ nét.

- Đối thoại hấp dẫn, sinh động.

Soạn bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng chi tiết

Gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu và luyện tập bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2.

Bài 1 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Phân tích tâm trạng và tính cách của Lưu Bị khi phải ở nhờ Tào Tháo.

Trả lời:

Phân tích qua hai sự việc: làm vườn và luận về anh hùng, chỉ ra được những nét cơ bản về tâm trạng và tính cách của Lưu Bị:

- Sợ Tào Tháo nghi ngờ sẽ tìm cách cản trở hoặc hãm hại.

- Cố giấu tư tưởng, tình cảm thật của mình.

- Có câu nói và hành động thật khớp, thật phù hợp với hoàn cảnh không để Tào Tháo nghi ngờ.

Tóm lại, Lưu Bị là người trầm tĩnh, khôn ngoan, khéo che đậy tâm trạng, tình cảm thật của mình trước kẻ thù, kiên trì, nhẫn nại thực hiện chí lớn phò vua giúp nước. Đó là tính cách của một anh hùng lí tưởng của nhân dân Trung Hoa cổ đại, một vị vua tương lai.

Bài 2 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Qua cách đối xử của Tào Tháo với Lưu Bị và cách đánh giá những nhân vật anh hùng mà Lưu Bị đề xuất, anh (chị) hiểu gì về tính cách của nhân vật này?

Trả lời: 

- Đó là một người gian hùng.

- Một nhà chính trị, nhà quân sự tài ba lỗi lạc, thông minh cơ trí, dũng cảm hơn người.

- Nhà thơ, nhà văn hoá xuất sắc.

- Tên trùm quân phiệt đa nghi, nham hiểm, tàn bạo với triết lí sống vô cùng ích kỉ, cá nhân: "Thà ta phụ người chứ không để người phụ ta”.

Bài 3 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Phân tích những điểm khác nhau về tính cách giữa Lưu Bị và Tào Tháo.

Trả lời:

Bài 4 trang 83 SGK Ngữ văn 10 tập 2

Vì sao cách kể chuyện trong đoạn văn lại hấp dẫn người đọc?

Trả lời: 

Nhờ nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn:

- Tạo hoàn cảnh, tình huống rất khéo, rất tự nhiên: mơ chín, uống rượu, bàn luận về các anh hùng trong thiên hạ.

- Nghệ thuật dẫn dắt câu chuyện giữa hai người.

- Chi tiết giàu kịch tính đưa cuộc đối thoại lên đỉnh điểm.

- Câu kết thật giản dị, ngắn gọn có ý nghĩa.

Soạn văn Tào Tháo uống rượu luận anh hùng lớp 10 nâng cao

Câu 1: Có thể xem Tào Tháo uống rượu luận anh hùng là một đoạn trích có cốt truyện hoàn chỉnh, trong đó câu chuyện diễn ra theo trình tự thường thấy của một kết cấu tự sự. Chi tiết đánh dấu đỉnh điểm là việc Tào Tháo trỏ vào Lưu Bị rồi trỏ vào mình mà nói rằng: "Anh hùng thiên hạ bây giờ chỉ có sứ quân và Tháo mà thôi". Hãy chỉ ra chi tiết đánh dấu điểm mở nút.

Gợi ý:

Chi tiết đánh dấu điểm mở nút: Lưu Bị đánh rơi cả thìa và đũa và che đậy hành động ấy bằng lí do là sợ sấm.

Câu 2: Trong tình thế bây giờ, đối với Lưu Bị, để lộ chí lớn là điều nguy hiểm nhất. Tính cách Lưu Bị vốn đã khiêm nhường, thận trọng, khôn ngoan. Hãy giải thích vì sao tình thế trong đoạn trích làm cho những nét tính cách đó càng thể hiện một cách nổi bật.

Gợi ý:

Đang thua, mất đất, mất quân, phải sống nhờ kẻ thù nơi hang hùm, nọc rắn vô cùng nguy hiểm.

Lo lắng, sợ hãi, cố che giấu ý nghĩ, tình cảm thật của mình trước Tào Tháo.

Khôn ngoan, linh hoạt che giấu được hành động sơ suất của mình.

Câu 3: Để làm nổi bật tính cách của Lưu Bị, tác giả đã sử dụng thành công khá nhiều thủ pháp nghệ thuật:

- Miêu tả trực tiếp qua những ứng phó tinh tế và những hành động, ngôn ngữ phù hợp.

- Miêu tả gián tiếp qua sự đối lập với những suy nghĩ nông cạn và đơn giản của Quan Vũ và Trương Phi.

- Đưa yếu tố thiên nhiên vào một cách hợp lí.

Hãy tìm ít nhất hai chi tiết để minh họa cho một trong ba thủ pháp nghệ thuật nói trên.

Gợi ý:

Miêu tả gián tiếp qua sự đối lập với những suy nghĩ nông cạn và đơn giản của Quan Vũ và Trương Phi: Huyền Đức bấy giờ sợ Tào Tháo nghi mình có mưu đồ gì, bèn làm một vườn rau sau nhà, ngày ngày vun xới tưới tắm, để làm cho Tháo khỏi ngờ.

Đưa yếu tố thiên nhiên vào một cách hợp lí: Huyền Đức nghe nói giật nảy mình, bất giác thìa, đũa đương cầm ở tay rơi cả xuống đất. Đúng lúc ấy, cơn mưa sắp đến, có một tiếng sấm rền vang. Huyền Đức ung dung cúi xuống nhặt đũa và thìa, nói lảng rằng: - Gớm thật! Tiếng sấm dữ quá!

Câu 4: Đoạn trích cho thấy rõ quan điểm cơ bản của Tào Tháo về người anh hùng: "trong bụng có chí lớn, có mưu cao, có tài bao trùm được cả vũ trụ" và "có chí lớn" là "có chí nuốt cả trời đất". Dễ thấy quan niệm đó đại diện cho quan niệm của giai cấp áp bức, bóc lột trong xã hội phong kiến Trung Quốc luôn muốn đè đầu dân chúng, làm bá chủ trong thiên hạ. Lưu Bị ngay từ lúc trẻ cũng từng "có chí lớn", cũng muốn "làm vua". Song, với Lưu Bị, đây không phải là chỗ, là lúc tranh luận về quan niệm anh hùng mà phải giữ tuyệt mật quan niệm ấy để khỏi bị tiêu diệt. Lưu Bị đã thực hiện thành công chủ trương ấy nên trong pa đấu trí này, ông đã giành phần thắng. Đó là xét về phía Lưu Bị. Còn về phía Tào Tháo, theo anh (chị), vì sao ông ta lại thua trong pha đấu trí này.

Gợi ý:

Tào Tháo thua trong pha đấu trí này là vì: quá tự tin, chủ quan, đắc chí, coi thường người khác.

Ghi nhớ

• Đoạn trích Tào Tháo uống rượu luận anh hùng ca ngợi tài trí thông minh, sự nhanh nhẹn, linh hoạt trong đối đáp, ứng xử của Lưu Bị khi phải đối mặt với Tào Tháo để bàn luận về người anh hùng trong thiên hạ.
• Qua bài học này, học sinh gia tăng kĩ năng đọc hiểu một văn bản: kĩ năng cảm nhận, phân tích vẻ đẹp, tính cách nhân vật và kĩ năng nhận diện những đặc sắc trong nghệ thuật của đoạn trích.

// Trên đây là những nội dung soạn văn 10 hướng dẫn soạn bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng đã được biên soạn chi tiết. Nội dung này không chỉ giúp bạn tham khảo để soạn bài tốt hơn trước khi đến lớp mà còn giúp bạn nắm vững các kiến thức quan trọng của tác phẩm.

Đọc Tào Tháo uống rượu luận anh hùng

Huyền Đức bấy giờ sợ Tháo nghi mình có mưu đồ gì, bèn làm một vườn rau ở sau nhà, ngày ngày vun xới, tưới tắm để làm cho Tháo khỏi ngờ.

Quan, Trương thấy vậy hỏi rằng:

- Anh không lưu tâm đến việc lớn thiên hạ, học làm chi cái việc của kẻ tiểu nhân này?

Huyền Đức nói:

- Hai em biết đâu ý anh!

Hai người từ đó không dám nói gì nữa.

Một hôm, Quan Vũ, Trương Phi cùng đi chơi vắng, Huyền Đức đang lom khom tưới rau, bỗng thấy Hứa Chử và Trương Liêu dẫn vài chục người vào vườn, nói rằng:

- Thừa tướng sai chúng tôi đến mời sứ quân đến ngay phủ.

Huyền Đức giật mình hỏi:

- Việc gì khẩn cấp thế, hai ông?

Hứa Chử thưa:

- Không rõ. Chúng tôi chỉ biết vâng lệnh đến mời.

Huyền Đức theo hai người vào phủ yết kiến Tháo, Tháo cười nói rằng:

- Huyền Đức độ này ở nhà làm một việc lớn lao đấy nhỉ!

Huyền Đức sợ tái mặt. Tháo cầm tay Huyền Đức dắt vào vườn sau nhà, nói rằng:

- Huyền Đức học làm vườn, chắc không phải là một việc dễ dàng?

Huyền Đức bấy giờ mới vững dạ, đáp rằng:

- Không có việc gì, làm để tiêu khiển đó thôi.

Tháo nói:

- Vừa rồi thấy trên cành mai đã có quả xanh, sực nhớ khi trước đi đánh Trương Tú, đi đường không có nước, tướng sĩ khát cào cuống họng. Bấy giờ ta nghĩ được một kế, cầm roi vờ trỏ nói rằng: Trước mặt có rừng mơ. Quân sĩ nghe thấy nói đến mơ, ai cũng ứa nước dãi, đỡ được khát nước. Nay có mơ thật, nên hái xuống mà thưởng. Vả lại rượu nấu vừa chín, cho nên mời sứ quân đến tiểu đình uống rượu.

Huyền Đức bấy giờ trấn tĩnh lại được, theo đến tiểu đình, đã thấy bày mâm bát, giữa bàn bày một đĩa mơ xanh, một bình rượu nóng.

Hai người ngồi đối diện, ăn uống vui vẻ. Lúc rượu ngà ngà say, chợt thấy mây đen mù mịt, cơn mưa to sắp đến.

Quân hầu trỏ lên trời, bẩm:

- Có vòi rồng lấy nước.

Tháo và Huyền Đức cùng dựa vào lan can ngắm xem, Tháo hỏi:

- Sứ quân có biết rồng nó biến hoá thế nào không?

Huyền Đức nói:

- Tôi chưa được tường.

Tháo nói:

- Rồng thì lúc to, lúc nhỏ, lúc bay, lúc nấp. Lúc to thì nổi mây phun mù; lúc nhỏ thì thu hình ẩn bóng; khi bay ra thì liệng trong trời đất; khi ẩn thì núp ở dưới sóng. Nay đang mùa xuân, rồng gặp thời biến hoá, cũng như người ta lúc đắc chí, tung hoành trong bốn bể. Rồng ví như anh hùng trong đời. Huyền Đức lâu nay đã đi khắp bốn phương, bao nhiêu anh hùng đời nay, hẳn đã biết cả, xin thử nói cho nghe.

Huyền Đức thưa:

- Bị này người trần mắt thịt, biết đâu được anh hùng.

Tháo nói:

- Huyền Đức không nên nhún mình quá!

Huyền Đức nói:

- Bị này được nhờ ơn Thừa tướng làm quan trong triều, anh hùng trong thiên hạ thực không được biết.

Tháo nói:

- Đã đành không biết mặt nhưng cũng có nghe tiếng chứ?

Huyền Đức nói:

- Viên Thuật ở Hoài Nam, binh lươn gnhiều, có thể cho là anh hùng được chăng?

Tháo cười nói:

- Xương khô trong mả, chỉ nay mai là ta bắt được!

Huyền Đức lại nói:

- Anh Viên Thuật là Viên Thiệu ở Hà Bắc, bốn đời làm tam công, có nhiều đầy tớ cũ; hiện nay như con hổ dữ hùng cứ ở Ký Châu; bộ hạ nhiều tay tài giỏi, có thể cho là anh hùng được chăng?

Tháo lại cười nói:

- Viên Thiệu ngoài mặt mạnh bạo, trong bụng nhút nhát, thích mưu mẹo mà không quyết đoán, làm việc lớn lại lo đến bản thân, thấy lợi nhỏ thì lại quên mình, không thể gọi là anh hùng được.

Huyền Đức lại nói:

- Có một người nổi tiếng trong tám kẻ tuấn kiệt, uy danh khắp cả chín châu, là Lưu Cảnh Thăng, có thể cho là anh hùng được chăng?

Tháo lại cười:

- Lưu Biểu có hư danh nhưng không có thực tài, không phải anh hùng.

Huyền Đức lại nói:

- Có một người, sức lực đương khoẻ, đứng đầu xứ Giang Đông, là Tôn Bá Phù, hẳn là anh hùng?

Tháo nói:

- Tôn Sách nhờ danh tiếng của bố, không phải anh hùng.

Huyền Đức nói:

- Lưu Quý Ngọc ở Ích Châu có phải là anh hùng không?

Tháo nói:

- Lưu Chương tuy là tôn thất nhưng chỉ như con chó giữ nhà, sao gọi là anh hùng được?

Huyền Đức lại nói:

- Như bọn Trương Tú, Trương Lỗ và Hàn Toại thì thế nào?

Tháo vỗ tay cười to:

- Lũ tiểu nhân nhung nhúc ấy thì nói làm gì?

Huyền Đức nói:

- Ngoài những người ấy ra, Bị thực không còn biết ai nữa.

Tháo nói:

- Anh hùng là người trong bụng có chí lớn, có mưu cao, có tài bao trùm được cả vũ trụ, có chí nuốt cả trời đất kia.

Huyền Đức mới hỏi:

- Ai có thể xứng đáng được như thế?

Tháo lấy tay trỏ vào Huyền Đức, rồi lại trỏ vào mình nói rằng:

- Anh hùng trong thiên hạ bây giờ chỉ có sứ quân và Tháo mà thôi.

Huyền Đức nghe nói giật nảy mình, bất giác thìa, đũa cầm ở tay rơi cả xuống đất. Đúng lúc ấy, cơn mưa sắp đến, có một tiếng sấm rền vang. Huyền Đức ung dung cúi xuống nhặt đũa và thìa, nói tảng rằng:

- Gớm thật! Tiếng sấm dữ quá!

Tháo cười hỏi rằng:

- Trượng phu cũng sợ sấm à?

Huyền Đức nói:

- Đức thánh ngày xưa gặp lúc sấm dữ gió to cũng đổi sắc mặt, sao tôi lại không sợ!

Huyền Đức đã che đậy được hết việc mình đánh rơi cả thìa đũa khi nghe Tháo gọi mình là anh hùng.

Tháo thấy thế không nghi ngờ gì Huyền Đức nữa.

I. Đôi nét về La Quán Trung
- La Quán Trung (1330 - 1400?) tên là La Bản, hiệu Hồ Hải tản nhân, người vùng Thái Nguyên thuộc tỉnh Sơn Tây cũ.

- Ông lớn lên vào cuối thời Nguyên, đầu thời Minh, tính tình cô độc, lẻ loi, thích một mình ngao du đây đó.

- Khi Minh Thái Tổ đánh đuổi được quân Mông Cổ, thống nhất đất nước, ông chuyên sưu tầm và biên soạn dã sử.

- La Quán Trung là người đầu tiên có đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu thuyết lịch sử thời Minh - Thanh ở Trung Quốc.

- Một số tác phẩm như: Tam quốc diễn nghĩa, ông còn viết Tùy đường lưỡng triều chí truyện, Tấn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa, Bình yêu truyện…

[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Tào Tháo uống rượu luận anh hùng một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.