Soạn bài Tam đại con gà

Soạn bài Tam đại con gà chi tiết và đầy đủ nhất do Đọc Tài Liệu biên soạn với nội dung tóm tắt truyện và gợi ý trả lời câu hỏi đọc hiểu truyện cười dân gian Tam đại con gà.

KẾT QUẢ CẦN ĐẠT

• Hiểu được mâu thuẫn trái tự nhiên trong cách ứng phó của nhân vật “thầy” trong truyện.
• Thấy được cái hay của nghệ thuật “nhân vật tự bộc lộ”.

Soạn bài Tam đại con gà siêu ngắn

Câu 1 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Câu 2 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Ý nghĩa phê phán của truyện:

- Không chỉ phê phán một đối tượng cụ thể là anh học trò dốt mà thông qua đó phê phán tật xấu trong một bộ phận nhân dân không nhỏ: giấu dốt; muốn che đậy cái dốt, kém hiểu biết của mình.

- Khuyên răn mọi người đặc biệt là những người đi học: chớ nên giấu dốt, hãy thừa nhận cái sai của mình và mạnh dạn học hỏi từ người khác để tiến bộ hơn.

Soạn bài Tam đại con gà ngắn gọn

Gợi ý trả lời câu hỏi phần hướng dẫn soạn Tam đại con gà ngắn gọn nhất trang 79 SGK Ngữ Văn 10 tập 1.

Câu 1 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Tìm hiểu mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật “thầy” (anh học trò dốt làm thầy dạy trẻ) qua việc phân tích ba khía cạnh sau:

- "Thầy" liên tiếp bị đặt vào tình huống nào ?

- “Thầy" đã giải quyết tình huống đó ra sao ?

- Trong quá trình giải quyết các tình huống, "thầy" đã tự bộc lộ cái dốt của mình như thế nào ?

Trả lời:

Câu chuyện buồn cười ở việc anh học trò ít chữ nhưng lại khoe khoang và đi dạy chữ.

Mâu thuẫn truyện ngày càng được đẩy tới đỉnh điểm khi thầy liên tiếp được đặt vào những tình huống:

+ Lần thứ 1: Thầy không biết chữ kê, bị học trò hỏi gấp thầy nói liều “dủ dỉ là con dù dì”- sự liều lĩnh và dốt nát được bộc lộ.

+ Lần thứ 2: Người ta cười về sự giấu dốt và sĩ diện hão của ông thầy “thầy xấu hổ bảo trò đọc khe khẽ”, anh ta dùng sự láu cá để lấp liếm che giấu dốt

+ Lần thứ 3: Điểm buồn cười khi anh chàng tìm tới thổ công, thổ công ngửa cả ba đài âm dương, thầy đắc ý bệ vệ kêu trẻ đọc to. Cái dốt lúc này được phô trương

+ Lần thứ 4: Cái dốt bị lật tẩy, Thầy lòi ra cái đuôi dốt nhưng vẫn gượng gạo giấu dốt, cái dốt tầng tầng lớp lớp chồng chất lên nhau

- Trong mỗi lần giải quyết tình huống, cái dốt của thầy đồ dần được bộc lộ chân tướng. Thầy càng che giấu cái dốt càng chồng chất.

- Mâu thuẫn là thầy dốt nhưng không chịu nhận dốt, liên tục ngụy biện, giấu dốt.

Câu 2 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Hãy chỉ ra ý nghĩa phê phán của truyện (Có phải chỉ phê phán một đối tượng cụ thể là anh học trò dốt không ?)

Trả lời:

Truyện không chỉ phê phán một đối tượng là anh học trò dốt nát mà phê phán thói xấu của con người trong cuộc sống: không có kiến thức nhưng lại không tìm hiểu, học hỏi mà lại tìm hết cách này đến cách khác để dấu dốt, che đậy sự thiết sót của bản thân.

Soạn bài Tam đại con gà hay nhất

Gợi ý trả lời câu hỏi phần hướng dẫn soạn văn bài Tam đại con gà hay nhất trang 79 SGK Ngữ Văn 10 tập 1.

Bài 1 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Tìm hiểu mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật “thầy” (anh học trò dốt làm thầy dạy trẻ) qua việc phân tích ba khía cạnh sau:

- "Thầy" liên tiếp bị đặt vào tình huống nào ?

- “Thầy" đã giải quyết tình huống đó ra sao ?

- Trong quá trình giải quyết các tình huống, "thầy" đã tự bộc lộ cái dốt của mình như thế nào ?

Trả lời:

Mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật “thầy” qua việc phân tích ba khía cạnh:

- Tình huống 1: Sự mâu thuẫn giữa cái dốt và sự khoe khoang

Gặp chữ “kê” khi học trò hỏi gấp thầy không biết chữ đấy là chữ gì liền đoán bừa một phen “dủ dỉ là con dù dì”. Sau đó còn dặn học trò khẽ khẽ kẻo người khác nghe thấy biết cái sai của mình. Không chỉ vậy thầy đồ lại còn bầy trò cúng thổ công xem đúng hay sai, xem cho chắc chắn, rồi lại cho mình là đúng còn bắt học trò đọc to.

⟹ Qua đó không chỉ nói lên cái dốt nát của một thầy đồ “lởm” mà còn nói lên việc thầy đồ đã dốt lại còn mê tín. Nhân dân còn chê cười cái dốt của thổ công. Cách xử lí ở đây là nhờ đến thổ địa, nhưng là dốt nên mê tín để giúp che giấu sự dốt của mình.

- Tình huống 2: Đã dốt nhưng lại giấu dốt, đáng cười là càng giấu lại càng lộ cái dốt ấy ra

Khi bố của học trò hỏi thì vẫn cố che giấu cái dốt của mình, thầy đồ vẫn biện đủ lí do, lí sự chống chế, giải thích theo cái lí sự cùn của mình. Thầy còn nghĩ “Mình đã dốt, thổ công nhà nó cũng dốt nữa".

⟹ Cách xử lý của thầy đồ luôn giải thích vòng vo, thiếu logic, tự lật tẩy bản chất dốt của chính mình.

Qua hai tình huống trên, ta thấy được sự mâu thuẫn trái tự nhiên ở đây đó là dốt – khoe tài giỏi. Thầy đồ dốt đến mức không biết đọc hay viết một chữ, nhưng vẫn đi dạy học và cố tỏ ra mình là người học rộng tài cao. Và yếu tố gây cười trong tác phẩm này đó là ngay cả khi ông thầy đồ nhận ra cái dốt của mình, nhưng vẫn cố tìm ra những lí lẽ cùn, thanh minh, bao biện cho cái dốt của mình => Càng giấu dốt thì lại càng bị lộ tẩy ra hết cái dốt của thầy đồ.

Bài 2 trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Hãy chỉ ra ý nghĩa phê phán của truyện (Có phải chỉ phê phán một đối tượng cụ thể là anh học trò dốt không ?)

Trả lời:

Truyện Tam đại con gà không chỉ phê phán anh học trò dốt, mà qua đó còn muốn phê phán những kẻ có tật xấu, giấu dốt mà lại văn chương hay chữ, răn dạy những người đi học chớ nên giấu dốt của mình, cứ mạnh dạn không biết vấn đề gì thì mạnh dạn hỏi. Cụ thể:

- Qua hình ảnh thầy đồ trong truyện Tam đại con gà, truyện phê phán một tật xấu trong nội bộ nhân dân, phê phán những người dốt mà không chịu học hỏi, dốt mà cứ cố tình che đậy sự dốt nát của mình. Tuy nhiên cái cười trong truyện ngắn này chủ yếu vẫn mang tính chất giải trí - cười sự ngây ngô và liều lĩnh của thầy đồ, chứ chưa tới mức cười nhằm đả kích và triệt tiêu đối tượng.

- Qua đây, câu chuyện ngầm khuyên răn mọi người – nhất là những người đi học, chớ nên giấu dốt, phải luôn học hỏi nếu không biết.

• Hướng dẫn soạn bài Nhưng nó phải bằng hai mày ngắn gọn nhất

Soạn bài Tam đại con gà nâng cao

Câu 1: Truyện cười cái dốt hay cái thói giấu dốt, sĩ diện hão của anh học trò làm thầy đồ? Hãy phân tích cái láu cá “vụng chèo khéo chống” của nhân vật này và sự phát triển của mâu thuẫn gây cười trong truyện. Theo anh (chị), yếu tố nào của truyện là yếu tố bất ngờ gây cười thú vị nhất? Hãy phân tích yếu tố đó và nêu ý nghĩa của truyện.

Trả lời:

Truyện Tam đại con gà cười cái thói giấu dốt mà lại sĩ diện hão của một ông “thầy” dốt chữ.

Cái láu cá của nhân vật này được thể hiện thông qua các mâu thuần gây cười:

Lần 1: Gặp chữ “kê” là gà, “thầy” không biết chữ gì, bị học trò hỏi dồn, thầy cuống nói liều “dủ dỉ là con dù dì”.

Lần 2: Vì sợ sai nên bảo học trò đọc khẽ.

Lần 3: “Thầy” tìm đến thổ công để xin ba đài âm dương.

Lần 4: Bị chủ nhà chất vấn, “thầy” giải thích vòng vo, vô căn cứ.

⇒ Chính những mâu thuẫn này đã tạo ra tiếng cười. Yếu tố bất ngờ gây cười đó là chi tiết “Mình đã dốt, Thổ Công nhà nó cũng dốt nữa”.

Câu 2: Đặc sắc về nghệ thuật gây cười dân gian?

Trả lời:

Truyện cười rất ngắn gọn. Truyện phải gói kín mở nhanh mới tạo được sự bất ngờ.

Kết cấu chặt chẽ mọi chi tiết hướng tới sự gây cười. Tiếng cười ở cuối truyện, cái cười thường được tạo ra từ những mâu thuẫn.

Truyện ít nhân vật, nhân vật chính là đối tượng của tiếng cười.

Ngôn ngữ giản dị nhưng rất tinh, rất sắc, nhất là ngôn ngữ và cử chỉ của nhân vật ở cuối truyện.

Soạn bài Tam đại con gà phần Luyện tập

Câu hỏi luyện tập trang 79 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Phân tích hành động và lời nói của nhân vật “thầy” để làm sáng tỏ thủ pháp gây cười trong truyện.

Trả lời:

- Hành động:

+ Bảo học trò đọc khẽ.

+ Khấn xin âm dương thổ công.

+ Bệ vệ ngồi trên giường bảo trẻ đọc thật to.

⟹ Hai hành động đầu tiên là biểu hiện cho sự thận trọng muốn che giấu cái dốt của mình. Hành động thứ ba, ngược lại là biểu hiện của sự đắc chí, sự yên tâm tuyệt đối vào mình và vào thổ công. Và chính vì vậy hành động thứ ba là hành động có khả năng bộc lộ rõ nhất bản chất nhân vật và khiến tiếng cười bật ra một cách thoải mái nhất.

- Lời nói:

+ Dủ dỉ là con dù dì.

+ Dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà.

+ Dủ dỉ là chị con công, con công là ông con gà…

⟹ Các lời nói càng về sau càng chứa đựng nhiều sự phi lý, ngô nghê, vô nghĩa, thế nhưng nhân vật đem ra làm vũ khí để ngụy biện, chống chế, che giấu cái dốt của mình. Vì thế sự dốt nát lộ càng rõ, càng đầy đủ.

⟹ Như vậy hành động và lời nói của nhân vật càng về sau càng đáng cười. Thủ pháp tăng tiến trong miêu tả hành động và lời nói của nhân vật là thủ pháp gây cười trong truyện.

Tổng kết

Qua bài soạn Tam đại con gà, ta đã thấy được: Cái dốt không che đậy được, càng giấu càng lộ ra, càng làm trò cười cho thiên hạ. Nghệ thuật gây cười của truyện được khai thác từ mâu thuẫn trái tự nhiên này.

Kiến thức cơ bản về truyện Tam đại con gà

1. Tìm hiểu chung về thể loại truyện cười

- Khái niệm: Truyện cười là những truyện dân gian ngắn, có kết cấu chặt chẽ, kết thúc bất ngờ, kể về những sự việc, hành vi trái tự nhiên của con người, có tác dụng gây cười, nhằm mục đích giải trí và phê phán xã hội.

- Nội dung chủ yếu: Khai thác những mâu thuẫn trái tự nhiên những hành động kệch cỡm, rởm đời hay dốt nát trong cuộc sống, mang ý nghĩa giải trí và giáo dục, ngoài ra còn phê phán những thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân.

- Phân loại:

+ Truyện khôi hài: chủ yếu nhằm mục đích giải trí (tuy nhiên vẫn bao hàm giá trị giáo dục)

+ Truyện trào phúng: mục đích nhằm phê phán, phần lớn là các nhân vật thuộc tầng lớp trên trong xã hội nông thôn Việt Nam xưa (như: bọn quan lại bất tài, tham nhũng…), cũng có thể là phê phán thói hư tật xấu trong nội bộ nhân dân. Truyện Tam đại con gà thuộc thể loại này.

2. Truyện cười Tam đại con gà

a) Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến “trong lòng vẫn thấp thỏm”): Sự dốt nát của anh học trò.

- Phần 2 (tiếp theo đến “dủ dỉ là con dù dì”?): Sự dốt nát của anh hoc trò suýt bị lật tẩy.

- Phần 3 (đoạn còn lại): Hành động giấu dốt, lấp liếm của anh học trò.

b) Nội dung chính

- Truyện cười phê phán sự dốt nát và hành động dấu dốt của một anh học trò nọ. Từ đó, tác giả dân gian nhằm phê phán, chỉ trích thói “sĩ diện hão” của những thầy đồ dốt mà hay giấu dốt, từ đó nêu một bài học cho muôn đời về sự chân thành trong học hỏi.

- Câu chuyện này vẫn là câu chuyện giải trí, chưa tới mức đả kích và tiêu diệt đối tượng.

Tóm tắt nội dung truyện cười Tam đại con gà

Xưa có anh học trò học hành dốt nát nhưng lại hay khoe chữ. Có người tưởng anh ta hay chữ thật, mới đón về dạy trẻ. Một hôm, dạy đến chữ “kê”, học trò hỏi mà không biết, đánh nói liều: “Dủ dỉ là con dù dì”. Thầy sợ nhỡ sai, người nào biết thì xấu hổ, dặn học trò đọc khẽ và đến bàn thờ thổ công xin ba đài âm dương. Xin ba đài được cả ba, thầy lấy làm đắc chí, hôm sau bảo trẻ đọc to lên. Người bố nghe được, phát hiện ra, thầy liền chống chế bằng cách lí sự cùn: dạy thế là để biết đến tam đại con gà.

- Hết bài soạn -

Trên đây là nội dung trả lời các câu hỏi SGK, cùng các kiến thức trọng tâm của tác phẩm, hi vọng tài liệu sẽ giúp các em soạn bài Tam đại con gà lớp 10 thật tốt trước khi tới lớp.