Đọc tài liệu cùng các em chuẩn bị tốt trước khi tới lớp với phần Soạn văn 8 Cánh Diều "Sao băng". Với việc trả lời các câu hỏi trong ba phần: Chuẩn bị, Đọc hiểu, Câu hỏi cuối bài các em sẽ nắm được đặc sắc nghệ thuật và nội dung của bài.
Chuẩn bị Soạn bài Sao băng
- Khi đọc văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên, các em cần chú ý:
+ Văn bản này được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên vì văn bản đưa ra giải thích, giải đáp các thắc mắc bằng những kiến thức khoa học cơ sở về một hiện tượng tự nhiên.
+ Hiện tượng tự nhiên được giới thiệu là hiện tượng sao băng (hay sao sa, sao đổi ngôi).
+ Bố cục văn bản gồm 3 phần:
- Phần 1 (từ đầu đến “trên lục địa”): Giới thiệu về sao băng
- Phần 2 (tiếp đến “mưa sao băng”): Nguyên nhân xuất hiện mưa sao băng
- Phần 3 (tiếp đến “ngày tháng chính xác”): Chu kì của sao băng
- Phần 4 (tiếp đến “khá thuận lợi […]”): Cách để xem sao băng
- Phần 5 (tiếp đến “cơ sở khoa học”): Điềm báo khi sao băng rơi
- Phần 6 (còn lại): Cách ước khi có sao băng
+ Văn bản triển khai thông tin theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả, nhằm trả lời cho các câu hỏi đề mục trong văn bản (Sao băng là gì? Tại sao lại có mưa sao băng? Sao băng, mưa sao băng xuất hiện có chu kì không?...)
+ Qua văn bản, em đã biết thêm được những thông tin bổ ích như: lí giải nguyên nhân có mưa sao băng, chu kì xuất hiện của chúng và cách ước nguyện khi chúng xuất hiện như thế nào mà trước giờ em vẫn luôn thắc mắc.
- Một số thông tin thêm về hiện tượng sao băng:
+ Theo khoa học: Sao băng, hay sao sa, là đường nhìn thấy của các thiên thạch và vẫn thạch khi chúng đi vào khí quyển Trái Đất (hoặc của các thiên thể khác có bầu khí quyển). Trên Trái Đất, việc nhìn thấy đường chuyển động của các thiên thạch này là do nhiệt phát sinh ra bởi áp suất nén khi chúng đi vào khí quyển.
+ Theo quan niệm tâm linh: Thời kỳ La Mã xuất hiện những quan niệm tâm linh về hiện tượng sao băng. Họ cho rằng mỗi ngôi sao trên bầu trời là một ngọn nến được các thiên thần thắp sáng, tượng trưng cho sinh mạng của một con người. Khi một ngôi sao rơi xuống cũng đồng nghĩa với việc có một người vừa mất đi. Do đó, sao băng còn được gọi là sao sa hay sao đổi ngôi. Có một sự trùng hợp ngẫu nhiên của hiện tượng này là vào thời gian con tàu Titanic huyền thoại chìm xuống đáy đại dương cũng đã xuất hiện một cơn mưa sao băng. Ngoài ra, một số người còn nghĩ rằng hiện tượng sao băng xuất hiện có thể là do phù thủy làm phép. Chính vì thế mà cũng có nhiều quan điểm cho rằng sao băng tượng trưng cho điềm báo xấu, tương tự như sao chổi. Đối với người phương Đông, sao băng gắn liền với rất nhiều ý nghĩa khác nhau. Trong đó, người Trung Quốc cho rằng sao băng tượng trưng cho rồng hạ thế hay sứ giả của trời được phái xuống trần gian. Còn với người Trung Á, sao băng đôi khi là điềm báo cho thảm họa nhưng thỉnh thoảng cũng có thể là sự giàu có. Tuy nhiên, quan niệm về ý nghĩa của sao băng được nhiều người biết đến nhất là chúng tượng trưng cho điều ước. Nếu bạn ước nguyện một điều gì đó vào lúc có sao băng rơi, điều ước ấy sẽ thành hiện thực.
- Em chưa từng chứng kiến hiện tượng sao băng. Tuy vậy, em đã từng được xem hiện tượng này rất nhiều trên các chương trình khoa học và trong các bộ phim. Theo em, hiện tượng này xuất hiện như một điều xảy ra trong tự nhiên, tuy nhiên nó cũng mang một ý nghĩa tâm linh nhằm lí giải cho những cầu nguyện, mong ước của con người trong cuộc sống.
Đọc hiểu - Soạn bài Sao băng
Câu 1. Đoạn sa pô này cho biết những gì?
Trả lời:
- Đoạn sa pô đưa ra hàng loạt những câu hỏi xoay quanh hiện tượng sao bằng nhằm dẫn dắt người đọc đến nội dung chính của văn bản.
Câu 2. Các đề mục in đậm nghiêng khác để mục in đậm ở trên chỗ nào?
Trả lời:
- Các đề mục in đậm nghiêng là những câu hỏi chính, giúp người đọc nắm rõ được các thông tin, kiến thức khoa học sẽ được diễn giải cụ thể trong từng phần đó về hiện tượng sao băng.
Câu 3. Chú ý các lí do xuất hiện mưa sao băng.
Trả lời:
- Lí do xuất hiện mưa sao băng: Sao chổi là nguyên nhân chính xuất hiện mưa sao băng. Sao chổi gồm băng, bụi và đá di chuyển quanh Mặt Trời với quỹ đạo hình hyperbol hoặc elip dẹp. Khi chuyển động đến gần Mặt Trời, nó sẽ bị tan ra tạo thành những dải bụi trên quỹ đạo của mình. Khi ngôi sao chổi đi qua gần Trái Đất, các bụi khí của nó sẽ bay vào khí quyển làm xuất hiện nhiều sao băng nhỏ - mưa sao băng.
Câu 4. Nội dung chính của phần này là gì?
Trả lời:
- Nội dung chính phần này cung cấp thông tin về tần suất xuất hiện của sao băng và mưa sao băng.
Câu 5. Khi nào khó xem được sao băng?
Trả lời:
- Khi trời quá nhiều mây, thời tiết, độ ô nhiễm của không khí cao, hoặc quá nhiều ánh sáng thì chúng ta khó có thể xem được sao băng.
Câu 6. Người viết có tin vào điềm xấu khi thấy sao băng không?
Trả lời:
- Người viết không tin vào điểm xấu khi thấy sai băng bởi đây đều là những quan điểm không có cơ sở khoa học, tất cả chỉ mang đậm tính chất duy tâm.
Câu 7. Vì sao người ta lại ước khi nhìn thấy sao băng?
Trả lời:
- Người ta lại ước khi nhìn thấy sao băng là vì họ tin rằng khi họ ước thì điều ước đó sẽ trở thành hiện thực.
Câu hỏi cuối bài - Soạn bài Sao băng
Câu 1. Những thông tin chính mà văn bản Sao băng cung cấp là gì? Em dựa vào đâu để nhận biết nhanh được các thông tin ấy?
Trả lời:
- Những thông tin chính mà văn bản Sao băng cung cấp:
+ Giới thiệu và lí giải nguồn gốc của hiện tượng sao băng.
+ Trình bày những kiến thức khoa học cơ sở về sao băng và mưa sao băng: lí do xuất hiện, chu kì xuất hiện và cách xem được chúng.
+ Những sự thật khi sao băng rơi và cách ước khi có sao.
- Em dựa vào những đề mục câu hỏi in đậm nghiêng trong văn bản để nhận biết nhanh được các thông tin ấy.
Câu 2. Người viết đã triển khai ý tưởng và thông tin trong bài theo cách nào? Tóm tắt các thông tin chính trong văn bản Sao băng bằng một sơ đồ tư duy.
Trả lời:
- Người viết đã triển khai ý tưởng và thông tin trong bài theo quan hệ nguyên nhân – kết quả: đưa ra các đề mục câu hỏi và diễn giải nội dung trong từng phần đó.
- Tóm tắt các thông tin bằng sơ đồ tư duy:
Câu 3. Sao băng và mưa sao băng khác nhau thế nào? Theo bài viết, vì sao có sao băng và mưa sao băng?
Trả lời:
- Sự khác nhau của sao băng và mưa sao băng:
+ Sao băng: là những tia lửa thoáng qua trên bầu trời, là đường nhìn thấy của các thiên thạch khi chúng đi vào khí quyển của Trái Đất.
+ Mưa sao băng: nguyên nhân chính là do sao chổi. Khi sao chổi chuyển động gần Mặt Trời, nó sẽ bị tan ra tạo thành những dải bụi trên quỹ đạo của mình. Một ngôi sao chổi đi qua gần Trái Đất, các bụi khí của nó sẽ bay vào khí quyển làm xuất hiện rất nhiều sao băng nhỏ, tạo thành mưa sao băng.
- Khi các thiên thạch, mảnh vỡ của các sao chổi cũ, mảnh kim loại từ các tiểu hành tinh va chạm với nhau, chúng xuyên qua khí quyển với vận tốc lớn khoảng 100 000 km/h và tạo nên sao băng và mưa sao băng.
Câu 4. Có nhiều cách nhìn nhận về hiện tượng sao băng. Dựa vào nội dung văn bản, em hãy nêu cách hiểu của em về hiện tượng này.
Trả lời:
- Dựa vào nội dung văn bản, theo em hiểu, hiện tượng này xảy ra khi thiên thạch chuyển động với vận tốc siêu thanh, nó sinh ra các sóng xung kích do nó "va chạm" với các "hạt" của khí quyển. Với vận tốc cao như vậy, các phân tử không khí trên đường đi của thiên thạch bị nung nóng bởi sóng xung kích và làm cho các thành phần vật chất của thiên thạch bị nung đến nóng sáng.
Câu 5. Nếu có lần thấy sao băng, em sẽ ước nguyện điều gì? Vì sao lại ước nguyện điều đó?
Trả lời:
- Nếu có lần thấy sao băng, em sẽ ước nguyện rằng mỗi lần sau băng rơi thay vì cướp đi một sinh mạng trên Trái Đất, sao băng hãy mang tới sự sống một lần nữa tới những con người thiếu may mắn đó. Em mong muốn như vậy vì em thấu hiểu được những người sống còn lại đã từng đau buồn như thế nào khi chứng kiến sự ra đi của chính người thân mình.
Câu 6. Theo em, vì sao văn bản Sao băng lại được coi là văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên?
Trả lời:
- Theo em, văn bản Sao băng được coi là văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên vì văn bản đưa ra giải thích, giải đáp các thắc mắc bằng những kiến thức khoa học cơ sở về hiện tượng sao băng.
-/-
Trên đây là toàn bộ nội dung Soạn bài Sao băng mà các em cần chuẩn bị trước tại nhà. Chúc các em học tốt với trọn bộ tài liệu Soạn văn 8 !