Từ việc tham khảo Sách giáo viên Ngữ văn 8 tập 2 Kết nối tri thức, Đọc tài liệu sẽ giúp các em Soạn văn 8 Mắt sói (trích) Đa-ni-en Pen-nắc (Daniel Pennac) KNTT chính xác nhất.
Hướng dẫn trả lời các câu hỏi Soạn bài Mắt sói trang 5-13 sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập 2 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ.
Bài học bao gồm các phần:
Trước khi đọc
Câu hỏi trang 5 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Nêu tên một tác phẩm văn học hoặc một bộ phim có nội dung nói về sự đồng cảm, gắn bó giữa con người và thế giới tự nhiên (loài vật, cây cỏ, vũ trụ…). Chia sẻ ngắn gọn cảm nhận của em về tác phẩm văn học hoặc bộ phim đó.
Trả lời
- Tác phẩm văn học: Tiếng gọi nơi hoang dã (Giắc Lân-đơn), Hachiko - Chú chó đợi chờ (Luis Prats), Chuyện con mèo và con chuột bạn thân của nó (Lu-i Xe-pun-ve-da),...
- Bộ phim: Công viên kỷ Jura, Marley và tôi, Chú chó trung thành,...
Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc trang 6-12 giúp các em soạn bài Mắt sói lớp 8 KNTT ngắn gọn.
Hình dung: Cảm nhận của cậu bé Phi Châu về mắt sói.
Một con mắt màu vàng, tròn xoe, chính giữa có một con ngươi màu đen. Một con mắt không chớp bao giờ.
Theo dõi: Trong con mắt của sói, gia đình sói hiện ra như thế nào?
Chúng làm thành một quầng hung màu đỏ.
Dự đoán
: Chuyện gì sẽ xảy ra với Anh Vàng khi nó muốn nhìn thấy con người thật gần?Ánh Vàng sẽ bị con người bắt.
Hình dung: Cảnh Sói Lam cứu Ánh Vàng
Sói Lam tung người bay lên làn không khí bỏng rát trên đám lửa, trên những con người (mặt họ đỏ lừ vì khói lửa), bay trên cả bao lưới.
Nó dùng răng cắn đứt phăng sơi dây và hét "Chạy đi, Ánh Vàng"
Cả đám náo loạn, Sói Lam hất tung hai con chó vào lửa
Sói Lam giục Ánh Vàng chạy đi nhưng cô muốn ở lại cùng anh không muốn bỏ anh lại một mình
Sói Lam và Ánh Vàng tung người nhả một cú tuyệt hảo. Theo sau đó là những tiếng súng nổ và sói Ánh Vàng chạy thoát được còn sói Lam bị bắt lại.
Suy luận: Nhân vật Sói Lam có tính cách như thế nào?
Nhân vật Sói Lam có tính cách dũng cảm, mưu trí và giàu tình yêu thương.
Hình dung: Cảm nhận của Sói Lam về con mắt của cậu bé?
Sói Lam khi nhìn thấy đôi mắt của cậu bé nó cảm giác như một đường hầm bị sập dưới lòng đấy, một đường hầm giống một cái hang cáo mà Sói Lam từng chui vào, càng sâu càng mờ mịt. Chẳng mấy chốc thì tối om, không còn giọt nắng nào.
Hình dung: Tâm trạng của Phi Châu khi đi tìm lạc đà Hàng Xén.
Cô bé rất lo lắng và hỏi thắm những người qua đường về lạc đà Hàng Xén, sốt ruột nên cậu hỏi cả nhữung con lạc đà khác về Hàng Xén.
Theo dõi: Suy nghĩ của Phi Châu về các loài động vật.
Các loài động vật với Châu Phi không phải là kẻ thù nếu thi thoảng có sư tủ hay báo ăn thịt dê, cừu là vì chúng nó đói.
Theo dõi: Lời nói và hành động của Phi Châu với Báo
Lời nói và hành động của Phi Châu với Báo:
Báo này, đừng có bò như rắn thế, tôi nghe thấy tiếng anh rồi đấy
Tôi từ Châu Phi Vàng tới. Ở đó không gian lặng như tò, không hề có tiếng động làm cho tai rất thính....
Anh là một tay săn tuyệt vời, Báo ạ. Anh chạy nhanh hơn bất kể loài thú nào, lại còn nhìn được xa hơn. Đây cũng là ưu điểm của người chăn cừu.
Im lặng có tiếng một con voi rít từ rất xa và tiếp theo là tiếng nổ súng.
Báo ơi, anh chăn cừu với tôi nhé
Báo này anh cần có một người bạn và tôi cũng thế.
Kết nối: Tình bạn của Phi Châu và Báo khiến em liên tưởng đến câu chuyện tình bạn trong tác phẩm nào khác?
Tình bạn của Phi Châu và Báo khiến em liên tưởng đến câu chuyện tình bạn giữa Hoàng tử bé và con cáo trong tác phẩm Hoàng tử bé. Họ đã dành thời gian bên nhau, thấu hiểu nhau để trở thành những người bạn thân thiết, gắn bó.
Sau khi đọc
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc trang 13 SGK để giúp các em học sinh soạn bài Mắt sói lớp 8 KNTT chi tiết nhất.
Câu 1 trang 13 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Tác phẩm Mắt sói có cốt truyện đa tuyến với kiểu truyện lồng truyện, tức là một hoặc nhiều câu chuyện được kể lại trong một câu chuyện khác. Hãy đọc kĩ phần tóm tắt tác phẩm và chỉ ra cốt truyện đa tuyến đó.
Trả lời
- Tác phẩm Mắt sói có cốt truyện đa tuyến với kiểu truyện lồng truyện
+ Chúng ta dễ dàng nhận thấy truyện được kể theo đa tuyến các nhân vật, không cố định người kể truyện, trong truyện còn có điểm nhìn quá khứ - hiện tại – tương lai
+ Cùng với đó truyện có nhiều cốt truyện đan xen với nhau. Cốt truyện chung của tác phẩm là kể về cuộc gặp gỡ đầy thú vị và ngộ nghĩnh của Sói Lam và Phi Châu ở trong sở thú, khi hai nhân vặt nhìn vào mắt của nhau, họ đã thấy được cuộc đời của đối phương. Còn các cốt truyện riêng được lồng ghép vào cốt truyện chung này chính là 2 cốt truyện: Một, khi Phi Châu nhìn vào mắt Sói Lam, cậu bé đã được chứng kiến câu chuyện cuộc đời của Sói Lam và cốt truyện còn lại, khi Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu và nó cũng được chứng kiến câu chuyện về cuộc đời Phi Châu.
=> Đây chính là một tác phẩm hay có cốt truyện đa tuyến.
Câu 2 trang 13 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Cậu bé Phi Châu nhìn vào mắt sói và nhận ra những điều gì? Trong mắt sói, câu chuyện nào đã hiện lên?
Trả lời
* Cậu bé Phi Châu nhìn vào mắt sói đã nhận ra được là:
Các chi tiết miêu tả mắt sói ở phần (1): con mắt màu vàng, tròn xoe, chính giữa có một con ngươi màu đen, con mắt không chớp bao giờ, to, tròn, hệt như một ngọn đèn trong đêm, như một tuần trăng úa trên bầu trời trống trải, xuất hiện những điểm màu khác nhau, con người cháy lên như một đám lửa thực sự,… Những chi tiết này cho thấy cậu bé cảm nhận được trong mắt sói chất chứa nỗi buồn thẳm sâu, sự u uất, cô đơn, trống trải. Điểm nhấn đặc biệt trong đôi mắt sói là con ngươi “có sự sống”. Trong con ngươi của sói là một bức tranh đa sắc màu: “màu lông của năm sói con hệt quầng hung đỏ của cầu vồng”. Câu chuyện hiện lên trong mắt sói là hồi ức về gia đình nhà sói, việc Sói Lam cứu em gái Ánh Vàng.
* Trong mắt sói, câu chuyện đã hiện lên là sói cứu em Ánh vàng của mình khỏi thợ săn
Câu 3 trang 13 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Theo dõi phần (2) thuộc Chương 2 và cho biết Sói Lam đã cứu Ánh Vàng như thế nào. Qua hành động đó, em hãy nhận xét về tính cách nhân vật Sói Lam.
Trả lời
Ánh Vàng bị nhốt trong lưới, bộ lông lấp lánh những ánh chớp vàng trong màn đêm; Sói Lam tung người bay trên làn không khí bỏng rát, nó dùng răng cắn đứt sợi dây, hét: “Chạy đi, Ánh Vàng!”; Đầu Sói Lam như nổ tung, Sói Lam ngã xuống, ngã xuống, cứ xoay tròn và rơi mãi trong màn đêm đầy tia lửa,...
=> Qua hành động trên, có thể thấy Sói Lam là một con sói dũng cảm và rất yêu gia đình, yêu thương đứa em gái bé bỏng. Khi biết em bị nạn, nó đã không chút do dự lao đến cứu em, không màng đến mạng sống và sự an nguy của bản thân - một con sói không bao giờ đùa, “nghiêm túc”, “uyên bác”, tính cách “vô cùng là sói”.
Câu 4 trang 13 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu và nhận ra những điều gì? Trong mắt cậu bé, kí ức nào đã hiện lên?
Trả lời
- Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu và nhận ra được sự tối tăm của một đường hầm bị sập dưới lòng đất. Chẳng mấy chốc thì tối om, không còn giọt nắng nào. Ngay tới ngón chân mình, nó cũng không thể nhìn thấy được. Cảm giác như thời gian trôi qua là mấy năm. Mãi cho tới khi giọng Phi Châu cất lên gọi nó mới đến được kỉ niệm đầu tiên của cậu bé
- Trong mắt cậu bé, kí ức hiện lên là cậu bé đến từ châu Phi, do chiến tranh mà phải rời xa quê hương, được một người phụ nữ tốt bụng giúp đỡ để được đi theo Lão Toa buôn lái trốn đến nơi xa. Ở trong chuyến đi này cậu và lạc đà Hàng Xén đã trở thành bạn thân. Nhiều lần lão Toa định thả cậu giữa đường nhưng Hàng Xén nhất quyết không chịu đi nếu không có cậu. Nhưng đến một thành phố lớn, họ bị lạc mất nhau do lão lái buôn đã bán Hàng Xén đến một nơi và bán Phi Châu cho vua Dê. Ở chỗ vua Dê, Phi Châu nhờ vào tình yêu động vật và sự thông minh của mình mà chăn dê và cừu rất giỏi, cậu còn kết thân được với Báo và cùng nhau chăn dê và cừu.
Câu 5 trang 13 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Nêu cảm nhận của em về nhân vật Phi Châu. Chỉ ra những chi tiết giúp em có cảm nhận đó.
Trả lời
Nhân vật Phi Châu là một cậu bé đáng yêu nhưng bất hạnh, cậu cực kì thông minh và rất yêu thương động vật cũng như có tinh thần lạc quan đáng quý mà chúng ta cần học hỏi theo. Cậu bé bất hạnh khi không có gia đình, phải rời xa quê hương do chiến tranh và lang thang từ nơi này đến nơi khác. Cậu rất yêu thương động vật. Nhờ có tình yêu này mà cậu bé đã rất dễ làm quen với Sói Lam và được Sói Lam cho đến thăm quá khứ của mình. Cậu còn trở thành bạn thân của lạc đà Hàng Xén và Báo nữa. Phi Châu còn cực kì thông minh, chăn dê và cừu giỏi nên được vua Dê giữ lại làm việc tận hai năm khiến cho mọi người ngạc nhiên, vì bình thường ai làm việc cho vua Dê cũng chỉ ở được một thời gian rất ngắn. Hơn cả, Phi Châu được khắc họa thật lạc quan làm sao? Tuy phải sống cuộc sống khổ sở, mồ côi cha mẹ, nay đây mai đó nhưng người đọc chưa từng thấy sự buồn rầu hay than trách của cậu bé. Cậu bé rất lạc quan, dễ dàng thích nghi với những nơi ở mới và tự mình tìm kiếm niềm vui từ việc kết bạn cùng các loài động vật. Phi Châu quả là một cậu bé với nhiều phẩm chất đáng quý mà chúng ta phải học hỏi.
Câu 6 trang 13 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Nhận xét về vai trò của hình ảnh mắt sói, mắt người trong việc tổ chức các sự kiện của cốt truyện.
Trả lời
Mắt sói được đánh giá là “Một cuộc gặp gỡ kì lạ, được kể lại một cách xuất sắc” (Astrapi). Trong tác phẩm, câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba nhưng có lúc được chuyển sang ngôi thứ nhất qua lời của nhân vật. Ở đoạn trích, câu chuyện được kể bằng lời ngôi thứ ba nhưng chủ yếu theo điểm nhìn bên trong (kể qua cảm nhận của nhân vật). Nhà văn Pennac đã xây dựng câu chuyện với cốt truyện đa tuyến mới lạ và đầy tính sáng tạo, truyện lồng truyện. Đan xen trong cốt truyện chính kể về cuộc gặp gỡ của Phi Châu và Sói Lam là cốt truyện riêng về cuộc đời của từng nhân vật. Lời kể của nhiều nhân vật tạo nên những góc nhìn đa chiều, gợi sự tò mò và hứng thú nơi người đọc. Ngôn ngữ kể chuyện trong sáng, phù hợp với lứa tuổi của trẻ thơ.
Câu 7 trang 13 SGK Ngữ văn 8 Tập 2 KNTT
Theo em, qua câu chuyện của Sói Lam và cậu bé Phi Châu, tác giả muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Câu chuyện đã tác động đến suy nghĩ và tình cảm của em như thế nào?
Trả lời
Theo em, qua câu chuyện của Sói Lam và cậu bé Phi Châu, tác giả muốn ca ngợi tình yêu thương động vật, tình cảm anh em, tình bạn, sự hi sinh, thái độ tôn trọng thiên nhiên,... của cậu bé Phi Châu và Sói Lam. Đồng thời phê phán cách ứng xử thô bạo, tham lam của con người với thế giới tự nhiên.
=> Qua câu chuyện, em thấy được rằng không chỉ con người mà loài vật cũng có quá khứ, có những tình cảm gắn bó sâu sắc và thiêng liêng. Con người phải biết yêu thương động vật và sống hòa thuận với chúng. Đồng thời biết mở lòng đón nhận những tình cảm, những người bạn mới, cùng bạn chia sẻ niềm vui, nỗi buồn.
Viết kết nối với đọc
Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) kể lại sự kiện “Phi Châu và Báo đã trở thành đôi bạn thân thiết” (bằng lời của nhân vật Báo).
Đoạn văn tham khảo
Phi Châu là một cậu bé mồ côi, vì chiến tranh mà phải rời xa quê hương lưu lạc khắp đó đây. Tuy rằng cuộc sống của cậu rất khổ sở và đáng thương, nhưng chưa bao giờ tôi thấy cậu than trách nửa lời. Cậu có những tình cảm chân thành và rất biết yêu thương các loài vật, cũng bởi vậy mà tôi và cậu ta đã trở thành những người bạn thân thiết. Trước khi trở nên thân thiết với tôi, cậu bé có một người bạn là lạc đà Hàng Xén. Nhờ cu cậu lạc đà ấy mà Phi Châu đã không bị lão Toa buôn bỏ lại giữa đường. Nhưng sau đó, cậu vẫn bị lão buôn bán cho vua Dê. Tại đây, cậu thông minh và yêu thương động vật nên chăn cừu rất giỏi. Phi Châu cũng dành nhiều thời gian bên tôi và chúng tôi đã trở thành đôi bạn thân thiết. Chúng tôi cùng nhau chăn dê và cừu cho vua Dê, sống những ngày tháng êm đềm, hạnh phúc.
Kiến thức văn bản
1. Tác giả
Đa-ni-en Pen-nắc (Daniel Pennac) sinh năm 1944, là nhà văn lớn người Pháp. Thời thơ ấu, ông đã theo gia đình sống ở châu u, châu Á, châu Phi. Trải nghiệm phong phú từ cuộc sống luôn chuyển dịch ấy đã trở thành chất liệu quan trọng trong sáng tác của ông sau này.
Đa-ni-en Pen-nắc thành công với nhiều thể loại: tiểu luận, tự truyện, tiểu thuyết, truyện tranh, kịch bản phim,... Một số tác phẩm nổi tiếng viết cho thiếu nhi của ông đã được dịch sang tiếng Việt: Cún bụi đời (1982), Mắt sói (1984), Nỗi buồn thời cắp sách (2007),...
Mắt sói là một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thiếu nhi Pháp và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới.
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ
- Trích Mắt sói – một trong những tác phẩm kinh điển của văn học thiếu nhi Pháp và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới.
- Tóm tắt tiểu thuyết Mắt sói – tiểu thuyết ngắn gồm bốn chương:
+ Chương 1 kể về cuộc gặp gỡ kì lạ giữa cậu bé tên là Phi Châu và Sói Lam ở vườn bách thú. Sói Lam chỉ còn một mắt. Con mắt kia của nó đã bị mất trong một cuộc giao tranh với con người. Con sói và cậu bé nhìn nhau bằng một mắt trong khu vườn thú vắng vẻ và yên lặng.
+ Chương 2 là mạch truyện về nhân vật Sói Lam. Cậu bé Phi Châu nhìn sâu vào mắt Sói Lam và câu chuyện của gia đình nhà sói đã hiện lên trong con mắt ấy. Câu chuyện được kể ở ngôi thứ ba nhưng có lúc được chuyển sang ngôi thứ nhất qua lời của nhân vật Sói Lam. Sói Lam kể về những cuộc trốn chạy các toán đi săn của gia đình nhà sói nơi Bắc Cực xa xôi, lạnh giá.
+ Chương 3 chuyển sang mạch truyện về nhân vật Phi Châu. Sói Lam nhìn sâu vào mắt Phi Châ và câu chuyện của cậu bé đã hiện ra với hành trình mưu sinh nhọc nhằn trên khắp châu Phi. Sau vụ tai nạn xe buýt, cậu bé đã được mẹ Bia, cha Bia cứu sống, chăm sóc và sống cùng họ ở Châu Phi Xanh. Cây cối ở Châu Phi Xanh bị con người tàn phá ngày càng nhiều và hạn hán nghiêm trọng đã xảy ra. Vì thế, gia đình Phi Châu phải rời bỏ vùng đất này đến “Thế Giới Khác”.
+ Chương 4 kể về việc gia đình Phi Châu chuyển đến thành phố và cha Bia được làm việc trong sở thú. Mẹ Bia rất lo lắng vì vài tháng nay một con mắt của Phi Châu đã nhắm lại. Con mắt của Sói đã lành từ lâu, song nó nghĩ trong cái vườn bách thú buồn thiu này, chỉ cần nhìn bằng một mắt là quá đủ. Nhưng bây giờ Sói đã có Phi Châu làm bạn. Sói nhìn ra thế giới xung quanh với những người bạn và các loài cây tràn ngập lối đi. Nó nghĩ hình ảnh tươi đẹp này đáng nhìn bằng hai mắt. Vì thế, “nháy một cái”, mí mắt của sói mở ra và “nháy một cái”, mí mắt của cậu bé mở ra.
b. Nội dung chính
Truyện gồm bốn chương. Các chương kể về cuộc gặp gỡ kì lạ giữa cậu bé tên là Phi Châu và Sói Lam. Sói Lam chỉ có một mắt. Con mắt kia của nó đã bị mất trong một cuộc giao tranh với con người. Cậu bé Phi Châu nhìn sâu vào mắt Sói Lam và câu chuyện của gia đình nhà sói đã hiện lên qua con mắt ấy. Câu chuyện được kể ở ngôi thứ ba nhưng có lúc được chuyển sang ngôi thứ nhất qua lời của nhân vật Sói Lam. Sói Lam kể về những cuộc trốn chạy của gia đình nhà sói nơi Bắc Cực xa xôi, lạnh giá. Tiếp đó, Sói Lam nhìn sâu vào mắt Phi Châu và câu chuyện của cậu bé đã hiện ra với hành trình mưu sinh nhọc nhằn. Sau một vài sự cố gia đình Phi Châu đã chuyển đến thành phố và cha cậu được làm việc trong sở thú. Ở vườn thú, Phi Châu đã được gặp lại những người bạn thân thiết.
c. Bố cục: 2 phần
- Phần 1 (từ đầu đến “Mà tên cậu là gì nhỉ?”): Mắt sói
- Phần 2 (còn lại): Mắt người
d. Thể loại: tiểu thuyết
e. Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm
f. Tóm tắt
Khi Sói Lam và Phi Châu nhắm một mắt lại và nhìn vào sâu thẳm trong mắt nhau, Phi Châu đã nhìn thấy cuộc đời của Sói Lam trước khi bị bắt vào sở thú. Sói Lam được sinh ra ở vùng Bắc cực lạnh giá, có mẹ là Sói Hắc Hỏa, cùng với sáu người anh em, trong đó có em Sói Ánh Vàng. Vào một đêm nọ, toán thợ săn lại tìm để bắt gia đình Sói. Vì bản tính tò mò muốn biết con người trông ra sao nên Sói Ánh Vàng đã trốn mẹ và anh em rồi đến nơi dựng lều của toán thợ săn. Sói Lam đêm đó chợt tỉnh giấc, vội vã đuổi theo em mình. Đến nơi, nó thấy Ánh Vàng đang bị nhốt trong lưới còn con người đang reo hò mừng rỡ vì bắt được nó. Sói Lam chỉ còn cách xông lên cắn đứt lưới nhốt Ánh Vàng để cho em chạy còn mình thì bị bắt thay em. Và cứ thế Sói Lam bị đưa đến các vườn thú trong suốt mười năm qua. Khi Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu, nó thấy được cuộc sống lang thang đây khổ cực của cậu bé. Phi Châu đến từ châu Phi nóng nực và khô cằn. Do chiến tranh xảy ra, cậu phải xa gia đình của mình và đi theo gã Toa lái buôn. Từ đây cậu kết bạn được với chú lạc đà tên Hàng Xén. Nhưng rồi một buổi sáng nọ, Hàng Xén bị bán đi ở một nơi nào đó trong thành phố còn cậu bị bán cho Vua Dê và trở thành một người chăn dê và cừu. Nhờ vào trí thông minh của mình cùng với sự yêu thương động vật, cậu đã trở thành một người chăn dê và cừu giỏi, được Vua Dê giữ lại làm việc hai năm. Cậu còn kết bạn được với Báo, trở thành đôi bạn thân thiết không tách rời và được Báo giúp chăn dê cùng cừu.
g. Giá trị nội dung
+ Cuộc đời của Sói Lam và Phi Châu bị đối xử tàn nhẫn bởi con người và tìm thấy tình yêu và sự đoàn kết trong nhau cũng như với các loài động vật khác
+ Câu chuyện xoay quanh mối quan hệ giữa Sói Lam và Phi Châu
+ Cảnh báo về tình trạng tàn ác, phân biệt đối xử của con người đối với các loài động vật
h. Giá trị nghệ thuật
+ Sử dụng đặc sắc nghệ thuật miêu tả nhân vật
+ Xây dựng cốt truyện thú vị, cuốn hút, có tính liên kết giữa các chương trong tác phẩm
-/-
Hi vọng với phần nội dung Soạn bài Mắt sói (trích) Đa-ni-en Pen-nắc (Daniel Pennac) lớp 8 KNTT mà Đọc tài liệu cung cấp, các em sẽ chuẩn bị bài thật tốt trước khi tới lớp. Xem thêm các bài soạn khác của lớp 8 tại: Soạn văn 8 Kết nối tri thức cùng Đọc nhé.