Với bài soạn Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1, Đọc Tài Liệu sẽ cùng với các em ôn tập lại các kiến thức về tác phẩm, về Tiếng Việt cũng như các kĩ năng viết văn nghị luận đã được học trong chương trình Ngữ văn lớp 11 thông qua mẫu đề kiểm tra tổng hợp cơ bản trong SGK trang 209, 210.
A- Nội dung lí thuyết cần ôn tập
1. Đọc lại những tác phẩm (đoạn trích) đã học ở phần Văn học và bài giảng của thầy giáo, cô giáo; ghi lại những ý kiến, những đánh giá, những điều muốn bàn luận của mình về toàn bộ hoặc về từng mặt, từng khía cạnh trong tác phẩm (đoạn trích).
2. Ôn luyện những kiến thức và kĩ năng đã học về Tiếng Việt để trả lời chính xác các câu hỏi trắc nghiệm và luyện cách viết, cách diễn đạt chính xác, rành mạch, chặt chẽ hơn.
3. Ôn luyện phương pháp làm bài kiểm tra trắc nghiệm.
4. Ôn lại những kiến thức và kĩ năng làm văn nghị luận đã học (ở THCS và nhất là học kì I lớp 11). Chú ý rèn luyện thêm những khâu mà anh (chị) cảm thấy bản thân mình còn yếu (ở khâu phân tích đề, lập dàn ý, hoặc tìm lí lẽ, dẫn chứng, vận dụng kết hợp các thao tác lập luận; hoặc ở khâu diễn đạt,...).
B- Gợi ý cách làm đề bài mẫu Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1 (SGK trang 209)
I. Phần trắc nghiệm
Câu | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
Đáp án | D | C | C | D | C | D |
Câu | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
Đáp án | D | D | D | A | A | D |
II.
Phần tự luận: Chọn một trong hai đề:1. Bàn về lợi ích và hứng thú của công việc tự học.
2. Nêu ý kiến của anh (chị) về chủ đề của truyện ngắn Hai đứa trẻ. Theo anh (chị), đó là một câu chuyện về một ngày tàn, một phiên chợ tàn và những cuộc đời tàn hay là câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn
Gợi ý làm bài:
* Đề bài 1:
Các ý chính cần đạt:
- Có những cách học phổ biến nào? Tác dụng của mỗi cách học ấy?
+ Học dưới sự hướng dẫn của thầy cô.
+ Tự học.
+ Học theo nhóm.
- Em hiểu thế nào là hoạt động tự học? (học tập một mình, độc lập)
- Lợi ích và hứng thú từ việc tự học là gì?
+ Rèn luyện khả năng làm việc tự lực
+ Có điều kiện đánh giá, xem xét đúng sức học của bản thân.
+ Dễ tìm ra những yếu điểm, những chỗ khuyết thiếu để bù đắp; những điểm mạnh để tiếp tục phát huy. Vì thế, tự học giúp chúng ta có thể sử dụng thời gian một cách linh động và hiệu quả nhất.
+ Không bị phân tán, dễ tập trung vào công việc; giúp theo đuổi và thực hiện thành công những ý tưởng độc đáo, sáng tạo, táo bạo của bản thân.
+ Tự học còn là một cách để rèn luyện tính cách, tâm hồn. Nó nâng tâm hồn ta lên, "bắc được một cái cầu giữa tâm hồn ta và tâm hồn của các danh nhân trong muôn thuở" (Nguyễn Hiến Lê).
- Nên dành thời gian cho việc tự học như thế nào cho hiệu quả? (Ngoài việc học ở trên lớp, tự học cần được dành nhiều thời gian hơn cả vì nó là hoạt động mang lại hiệu quả tối ưu nhất đối với người học).
- Ngoài tự học có cần kết hợp với các hình thức khác không? (Ngoài tự học, người học cũng cần tham khảo thêm ý kiến của thầy, của bạn để nắm vững những kiến thức cơ bản đã học, đồng thời tạo điều kiện đi sâu tìm hiểu khám phá những kiến thức mới hoặc thực hiện những ý tưởng độc đáo, táo bạo, mới mẻ).
Dàn ý chi tiết:
a) Mở bài: Giới thiệu vấn đề được bàn luận
b) Thân bài:
- Những phương pháp trong học tập: tự học, học nhóm, học cùng thầy cô.
- Thế nào là tự học?
+ Học tập một mình, độc lập
+ Tinh thần tự giác, cần mẫn, chăm chỉ
- Tác dụng của việc tự học:
+ Rèn luyện khả năng tự làm việc của bản thân. Từ đó phát huy tính tự lập, tự mày mò, tìm hiểu, lòng kiên nhẫn, cần cù, chăm chỉ và ý chí phấn đấu trong học tập.
+ Tự học giúp người học có thể hiểu bài, tự lĩnh hội được kiến thức không chỉ từ thầy cô, từ sách vở mà còn từ chính khả năng của mình.
+ Biết được lực học, khả năng sáng tạo, tìm tòi, hiểu bài của bản thân. Từ đó tìm ra những yếu điểm, những lỗ hổng kiến thức; những khả năng, lợi thế để tiếp tục phát huy.
+ Tự học là hình thức đánh giá trình độ nhận thức cũng như sự tư duy, sáng tạo của bản thân.
+ Tự học giúp chúng ta có thể sử dụng thời gian một cách linh động và hiệu quả nhất.
+ Không bị phân tán, dễ tập trung vào công việc; giúp theo đuổi và thực hiện thành công những ý tưởng độc đáo, sáng tạo táo bạo của bản thân.
+ Tự học còn là một cách để rèn luyện tính kiên nhẫn, chịu khó, ham học hỏi của bản thân.
- Những khó khăn gì khi tự học?
+ Chán nản vì những vấn đề khó trong học tập
+ Cần có lòng quyết tâm, sự nhẫn lại, cần cù.
- Sự phân bố thời gian cho việc tự học như thế nào cho hiệu quả ?
- Nên kết hợp với các hình thức học khác không?
+ Học cùng thầy cô
+ Học nhóm
c) Kết bài: Khẳng định lại vấn đề.
* Đề bài 2:
Tham khảo dàn ý chi tiết sau đây:
a) Mở bài:
- Giới thiệu về Thạch Lam và một vài nét tiêu biểu nhất về phong cách nghệ thuật của ông.
- Giới thiệu về truyện ngắn Hai đứa trẻ.
- Đưa ra vấn đề cần bàn luận
b) Thân bài
- Chủ đề của truyện?
+ Cuộc sống quẩn quanh, bế tắc, tội nghiệp của những người dân nghèo khổ nơi những phố huyện tồi tàn
+ Sự thương cảm, giá trị nhân đạo của tác giả
- Những hình ảnh, câu chuyện mà truyện đề cập đến:
+ Hình ảnh ngày tàn được miêu tả như thế nào: tiếng trống thu không, hình ảnh mặt trời lặn, dãy tre làng đen lại,...
+ Hình ảnh phiên chợ tàn: Mọi người gần như đã về hết, chỉ còn lại đôi người đang còn dở câu chuyện; trên đất la liệt rác rưởi; lũ trẻ con đang cố nhặt nhạnh, tìm tòi những gì còn có thể dùng được của những người bán hàng để lại,...
+ Hình ảnh những kiếp người tàn: Hai chị em Liên, mẹ con chị Tí, vợ chồng bác xẩm, cụ Thi điên,…
=> Đó là một nhịp sống nghèo nàn, đơn điệu, quẩn quanh và tẻ nhạt của phố huyện. Người dân vẫn ngày ngày bám trụ tại đó để kiếm sống.
- Những vấn đế lớn lao - giá trị nhân đạo trong tác phẩm
+ Hai chị em Liên và An là minh chứng cho câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn
+ Niềm tin, niềm hi vọng vào một cái gì đó đẹp đẽ hơn cho cuộc sống của họ trong tương lai.
=> Hai đứa trẻ là câu chuyện về niềm khát khao vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn.
c) Kết bài:
+ Chủ đề của truyện.
+ Khẳng định lại vấn đề.
+ Tình cảm của tác giả.
-/-
Trên đây là những gợi ý chi tiết cho đề kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1 môn Văn lớp 11, các em có thể ôn tập lại kĩ hơn phần các tác phẩm qua bài soạn Ôn tập phần Văn học kì 1 lớp 11 để làm tốt các câu hỏi tự luận tập làm văn.