Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí (Nguyễn Du)

Bạn đang cần tìm tài liệu soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du? Đọc Tài Liệu giới thiệu chi tiết bài soạn Đọc Tiểu Thanh kí giúp trả lời tốt các câu hỏi đọc hiểu bài và nắm chắc kiến thức về tác phẩm.

Nội dung bài soạn Đọc Tiểu Thanh kí gồm những kiến thức cơ bản giúp các em dễ dàng nắm bắt được tư tưởng của tác phẩm. Hiểu được Tiểu Thanh thuộc kiểu những người phụ nữ tài sắc, bất hạnh mà Nguyễn Du đặc biệt quan tâm trong sáng tác của mình. Hiểu sự đồng cảm của Nguyễn Du với số phận nàng Tiểu Thanh có tài năng văn chương mà bất hạnh.

 Cùng tham khảo...

Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí chi tiết

     Gợi ý trả lời các câu hỏi đọc hiểu soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí trang 133 sách giáo khoa Ngữ văn 10 tập 1.

Đọc - hiểu

Bài 1 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Theo anh (chị), vì sao Nguyễn Du lại đồng cảm với số phận nàng Tiểu Thanh ?

Trả lời:

Tiểu Thanh có sắc, lại có tài (thơ phú văn chương) thế nh­ưng cuộc đời của nàng lại gặp quá nhiều bi kịch (phải làm lẽ, bị dập vùi, tr­ước tác bị đốt dở dang). Số phận hẩm hiu, đau khổ của nàng chính là lí do khiến Nguyễn Du cảm thương chia sẻ. Đồng thời cũng từ bi kịch của Tiểu Thanh, nhà thơ suy nghĩ về định mệnh nghiệt ngã của những người có tài văn chư­ơng, nghệ thuật.

Bài 2 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Câu "Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi" có nghĩa gì? Nỗi hờn (hận) ở đây là gì? Tại sao tác giả cho là không thể hỏi trời được ?

Trả lời:

Trong câu thơ dịch, chữ “nỗi hờn” (nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi) chưa diễn đạt được hết ý nghĩa của hai từ “hận sự”. Vậy mối hận “cổ kim” ở đây nghĩa là gì? Đó là mối hận của người xưa (như Tiểu Thanh) và người thời nay (những người phụ nữ “hồng nhan bạc mệnh” đang sống cùng thời với Nguyễn Du, thậm chí cả những con người có tài năng thơ phú như nhà thơ Nguyễn Du nữa). Họ đều là những người đã gặp bao điều không may trong cuộc sống.

Từ đó, nhà thơ cho rằng: Có một thông lệ vô cùng nghiệt ngã đó là ông trời luôn bất công với những con người tài sắc. Sự bất công ấy đâu chỉ đến với riêng người phụ nữ tài hoa bạc mệnh Tiểu Thanh mà còn là nỗi hận của bao người (những Khuất Nguyên, Đỗ Phủ, Nguyễn Trãi, Nguyễn Du…). Nỗi hận ấy từ hàng trăm năm nay đâu có gì thay đổi. Chính vì không thể giải đáp được sự bất công, ngang trái ấy nên con người mới phụ thuộc vào lực lượng thần linh tối cao trên trời mong tìm được lời giải đáp nhưng thực ra cũng không thể hỏi được trời, lại đi vào nỗi buồn quẩn quanh không biết làm thế nào mới giải đáp được.

Bài 3 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Nguyễn Du thương xót và đồng cảm với người phụ nữ có tài năng văn chương mà bất hạnh. Điều đó nói gì về tấm lòng nhà thơ ?

Trả lời:

Nhà thơ có sự quan tâm đặc biệt với những người phụ nữ có sắc đẹp, tài năng. Họ là những người phụ nữ có học vấn, thông thạo thi ca nhạc họa nhưng lại có số phận hẩm hiu. Nguyễn Du bày tỏ sự cảm thông sâu sắc với họ, đồng thời cũng mượn thân thế của họ để ngụ ý thân thế của lớp nhà nho như mình. Niềm thương cảm đó, ngoài ý nghĩa là sự thương cảm dành cho số phận một người bất hạnh (cũng như nàng Kiều, hay nàng ca nữ đất Long Thành…), còn là niềm thương cảm dành cho một người nghệ sĩ. Ông đau đớn bởi "Văn chương không có số mệnh mà bị đốt bỏ". Ông trân trọng những giá trị tinh thần của người nghệ sĩ (ở đây là một nữ nghệ sĩ), đó là một giá trị nhân bản tiến bộ của Nguyễn Du.

Bài 4 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Phân tích vai trò của mỗi đoạn thơ (đề, thực, luận, kết) đối với chủ đề toàn bài.

Trả lời:

Có thể chia bài thơ thành bốn phần, mỗi phần lại có vai trò riêng trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ:

- Hai câu thơ đề: tả cảnh để mà kể việc. Từ quang cảnh hoa phế ở Tây Hồ, người đọc liên tư­ởng đến cuộc đời thay đổi. Hai câu này cũng nêu ra hoàn cảnh nảy sinh cảm xúc của nhà thơ (phần “di cảo” thơ của Tiểu Thanh).

- Hai câu thực: nêu lên những suy nghĩ về số phận bất hạnh của nàng Tiểu Thanh thông qua hai hình ảnh ẩn dụ son phấn (vẻ đẹp) và văn chư­ơng (tài năng).

- Hai câu luận: khái quát, nâng cao vấn đề, liên hệ thân phận của nàng Tiểu Thanh với những bậc văn nhân tài tử trong đó có nhà thơ.

- Hai câu kết: tiếng lòng của nhà thơ mong tìm thấy một tiếng lòng đồng cảm của ngư­ời đời sau.

Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí phần Luyện tập

Đọc đoạn thơ sau và chỉ ra điểm tương đồng với bài Đọc Tiểu Thanh kí.

Rằng: Hồng nhan tự thuở xưa,

Cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu.

Nỗi niềm tưởng đến mà đau,

Thấy người nằm đó biết sau thế nào?

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

Trả lời:

Đoạn thơ là lời của Thúy Kiều nói về nhân vận Đạm Tiên. Khi thấy chị sụt sùi trước mộ của Đạm Tiên, Thúy Vân đã nói:

Vân rằng: “Chị cũng nực cư­ời”

Khéo d­ư nư­ớc mắt khóc người đời x­a.

Nghe xong câu này, Thúy Kiều đã nói những câu trên để đáp lời Thúy Vân. Tuy nhiên trong Truyện Kiều có rất nhiều đoạn đối thoại bắt đầu bằng từ “rằng” nh­ư ở đoạn thơ này. Trong tr­ường hợp ấy, người ta cũng có thể hiểu đó là lời của tác giả (Nguyễn Du).

=> Căn cứ vào nội dung của đoạn thơ, có thể thấy đề tài mà Nguyễn Du quan tâm trong các sáng tác của ông là hình ảnh những con ngư­ời tài hoa mà bạc mệnh.

Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí ngắn nhất

Câu 1 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Nguyễn Du đồng cảm với Tiểu Thanh bởi ông nhận ra ở con người Tiểu Thanh là người có tài, có sắc nhưng lại bị vùi dập, chết oan ức. Cái chết của nàng đã vạch ra một xã hội mà người phụ nữ không hề có quyền, có vị thế. Nguyễn Du khóc thương cho người cùng chung cảnh ngộ bất hạnh như Tiểu Thanh, đó cũng là lẽ thường trong thiên hạ.

Câu 2 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Câu "Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi" có nghĩa hàm ý chỉ sự bất công đối với người phụ nữ hồng nhan mà bạc mệnh, tuy có tài nhưng sống dưới thời phong kiến cũng không được trọng dụng vọng danh.

Nỗi hờn (hận) ở đây là hận trời đất đã khiến vận mệnh của họ phong ba, trắc trở, sự bất lực của người xưa trước những bất công trong xã hội đặc biệt với những con người tài sắc.

Tác giả cho là không thể hỏi trời được là vì từ xưa đến nay, luôn có một thông lệ vô cùng nghiệt ngã đó là ông trời luôn bất công với những con người tài sắc. Nỗi đau khổ dằn vặt tâm tư con người bao thời, tạo thành nỗi oan ức dường như không thể tìm được lời giải đáp nào tốt hơn ngoài: “Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen” và con người trở nên bất lực trước cuộc đời, dù là tài hoa tới đâu vẫn phải chấp nhận số phận của mình mỏng manh, bất hạnh.

Câu 3 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Bên cạnh niềm xót thương và đồng cảm của Nguyễn Du với số phận những con người bất hạnh như nàng Kiều, hay nàng Tiểu Thanh,... còn là niềm thương cảm dành cho một người nghệ sĩ. Ông xót thương đau đớn đồng thời cũng rất trân trọng những giá trị tinh thần của người nghệ sĩ từ đó làm lên giá trị nhân đạo ở Nguyễn Du.

Câu 4 trang 133 SGK Ngữ văn 10 tập 1

- Hai câu đề: nêu lên sự thay đổi của cảnh vật Tây Hồ, gợi cảm xúc cho tác giả.

- Hai câu thực: nêu lên những suy nghĩ, liên tưởng của nhà thơ khơi gợi từ cảnh vật.

- Hai câu luận: khái quát, nâng cao vấn đề, liên hệ thân phận của nàng Tiểu Thanh với chính bản thân mình và những bậc văn nhân tài tử, những người tài năng nhưng có số phận bất hạnh.

- Hai câu kết: Khái quát lại vấn đề, đồng thời cũng là tiếng lòng của nhà thơ ước mong sự đồng cảm của người đời sau hãy xót thương cho những con người như Tiểu Thanh, Tố Như,... những người tài hoa nhưng bất hạnh.

Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí nâng cao

Gợi ý trả lời ngắn gọn câu hỏi soạn Đọc Tiểu Thanh kí lớp 10 nâng cao, mời các em cũng tham khảo dưới đây.

Câu 1: Đọc chú thích, tìm hiểu ý nghĩa biểu trưng của một số từ ngữ: “cảnh đẹp”, “son phấn”, “phong vận”. Đối chiếu bản dịch thơ với bản dịch nghĩa.

Trả lời

Ý nghĩa biểu trưng của một số từ ngữ: “cảnh đẹp”, “son phấn”, “phong vận”: chỉ người phụ nữ đẹp và tài hoa.

Bản dịch thơ và dịch nghĩa khác nhau chỗ “hận” và “xót xa” ⇒ bản dịch nghĩa chữ “hờn” dịch không mạnh bằng.

Câu 2: Nỗi xót thương của nhà thơ trước số phận của Tiểu Thanh được thể hiện như thế nào qua hai câu mở đầu?

Trả lời

Nỗi thương xót của nhà thơ được thể hiện qua hình ảnh gò hoang, của sự thổn thức bên mảnh giấy tàn ⇒ cho thấy được sự thương xót, đồng cảm trước số phận hẩm hiu của người con gái tài sắc mà bạc mệnh.

Câu 3: Qua các câu 3- 4 và 5 – 6, tác giả suy ngẫm về số phận của những kiếp tài hoa như thế nào?

Trả lời

Nhà thơ quan niệm tài mệnh tương đố sẽ vận vào những người tài hoa. Những người có tài năng, xuất chúng sẽ gặp tai họa chứ không thể có được một cuộc đời bình yên.

Câu 4: Với hai câu thơ cuối của bài thơ, tác giả đã thể hiện tâm sự của mình như thế nào khi tự coi mình là kẻ cùng hội cùng thuyền với con người phong vận mắc nỗi oan “lạ lùng” ấy?

Trả lời

Đây là lời tâm sự chân thành, tha thiết của tác giả - một người tài năng nhưng gặp nhiều trắc trở, lận đận trong cuộc đời. Đó còn là sự cô độc của chính tác giả về cuộc đời với những tâm trạng hoài nghi, đau khổ, thương người và tự thương mình.

Kiến thức cơ bản về tác giả, tác phẩm

1. Tác giả Nguyễn Du

- Nguyễn Du (1765 -1820) là đại thi hào của dân tộc Việt Nam, ngoài những tác phẩm viết bằng chữ Nôm ông có ba tập thơ chữ Hán

- Đọc Tiểu Thanh kí là một trong những bài thơ chữ Hán nổi tiếng của ông. Bài thơ nói về cuộc đời bất hạnh của Tiểu Thanh, đồng thời cũng là nói về tâm sự u uất của nhà thơ về cuộc đời, xã hội lúc bấy giờ.

2. Tác phẩm Đọc Tiểu Thanh kí

- Xuất xứ: Trích từ tập thơ "Thanh Hiên thi tập"

- Thể thơ: Thất ngôn bát cú đường luật

- Bố cục:

+ Hai câu đề: Đọc phần dư cảo Tiểu Thanh để lại, thương cảm cho nàng

+ Hai câu thực: Số phận bi thương, uất hận, tài hoa bạc mệnh của Tiểu Thanh

+ Hai câu luận: Niềm suy tư và mối đồng cảm của tác giả với Tiểu Thanh

+ Hai câu kết: Từ cảm thương cho người đến xót thương cho mình

- Nội dung chính: Bài thơ thể hiện sự đồng cảm của nhà thơ dành cho nàng tiểu thanh sau đó thể hiện sự chiêm nghiệm đồng cảm với chính cuộc đời và kiếp của mình. Qua đây ta thấy Nguyễn Du quả là một con người giàu lòng trắc ẩn.

3. Cuộc đời của nàng Tiểu Thanh

- Tiểu Thanh là người Quảng Lăng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, nàng là người rất thông minh và nhiều tài nghệ

- Năm 16 tuổi làm vợ lẽ một người Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang. Vợ cả ghen bắt ở riêng trên một ngọn núi thuộc địa phận Hàng Châu. Tiểu Thanh buồn khổ làm nhiều thơ, từ. Nàng lâm bệnh mất lúc 18 tuổi. Tập thơ từ nàng để lại người vợ cả đem đốt. May mắn có một số bài thơ còn sót lại. Người ta khắc in số thơ đó, đặt tên là phần dư.

- Cuộc đời Tiểu Thanh là cuộc đời của cô gái tài hoa mà bạc mệnh

Tổng kết

// Trên đây là những nội dung hướng dẫn soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí đã được Đọc Tài Liệu biên soạn chi tiết. Nội dung này không chỉ giúp bạn tham khảo để soạn bài mà còn giúp bạn nắm vững các kiến thức quan trọng để hoàn thành tốt các đề văn hay câu hỏi liên quan đến tác phẩm.

[ĐỪNG SAO CHÉP] - Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí một cách tốt nhất. "Trong cách học, phải lấy tự học làm cố" - Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.