Từ việc tham khảo Sách giáo viên Ngữ văn 11 tập 1 Kết nối tri thức, Đọc tài liệu sẽ giúp các em Soạn văn 11 Thực hành đọc: Cây diêm cuối cùng chính xác nhất.
Gợi ý trả lời các câu hỏi Soạn bài Thực hành đọc Cây diêm cuối cùng lớp 11 trang 60 - 63 sách giáo khoa Ngữ văn 11 tập 2 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ.
1. Cách kết hợp yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong bài tản văn.
Tản văn tự sự vẫn lấy sự kiện, nhân vật, cảnh vật làm nội dung biểu đạt chủ yếu, lấy sự trần thuật miêu tả làm phương thức biểu đạt chủ yếu. Nó chú trọng kể việc, ghi người, tả cảnh nhưng cũng không giống như kể việc ghi người tả cảnh trong tiểu thuyết. Kể chuyện trong tản văn chỉ là trần thuật một số phiến đoạn của sự kiện; ghi người chỉ là ghi một số mặt quan trọng của nhân vật, tả cảnh chỉ là tả một số phương diện nào đó của cảnh vật; hơn nữa, những sự việc, con người, cảnh vật này đại đa số chỉ là những sự việc, con người, cảnh vật mà tác giả đã tiếp xúc qua, tác giả thường lấy nhân xưng ngôi thứ nhất “Tôi” làm sợi dây liên kết những phiến đoạn của sự kiện, những mặt nào đó của nhân vật, phương diện nào đó của cảnh vật; thủ pháp miêu tả thường là vận dụng lược thuật và phác họa, ngôn ngữ ít ỏi cốt chỉ vẽ ra tình trạng của sự kiện, thần thái của nhân vật, đặc sắc của cảnh vật. Tản văn tự sự chia thành: tản văn kí sự, tản văn ghi người, tản văn tả cảnh.
Tản văn trữ tình là tản văn lấy sự bộc lộ tư tưởng, tình cảm của tác giả làm chủ đạo, điều căn bản của nó là bộc lộ tình cảm. Trữ tình ở đây đã chỉ ra nội dung chủ yếu của nó là tình cảm, đồng thời cũng chỉ ra thủ pháp biểu hiện chủ yếu của nó là trữ tình. “Tình” trong tản văn trữ tình chiếm vị trí vô cùng quan trọng. Tản văn trữ tình ưu tú phải lấy “tình” làm sợi dây sắp đặt kết cấu, tính chủ quan của nó đặc biệt mãnh liệt. Ở phương diện này, tản văn trữ tình và thơ trữ tình có điểm giống nhau, nhưng tản văn trữ tình khác với thơ trữ tình ở chỗ không trực tiếp bộc lộ nỗi lòng mà phần nhiều là sự việc sinh tình cảm, mượn cảnh nói tình, lấy vật để nói chí, “tình” của nó phải có cái dựa vào, tình thấm vào trong cảnh và vật rồi bộc lộ ra, tình cảm chủ quan và cảnh vật khách quan nhập vào làm một. Ngoài ra tình cảm trong tản văn trữ tình không tập trung như thơ trữ tình, nó thường là sự trải rộng của tư tưởng tình cảm trong một tổ chức, sắp xếp hết sức công phu của tài liệu. Ngôn ngữ tản văn khác ngôn ngữ thơ trữ tình là điều đã quá rõ ràng.
2. Tính chất lạ lùng có màu sắc hư cấu của câu chuyện và cách thể hiện cảm xúc, suy tư của tác giả.
Nội dung chính của văn bản là: Các tư thế của những người đọc sách.
Tác giả đã sử dụng những biện pháp tu từ như:
- Điệp từ (đọc, người đọc)
- Liệt kê
+ Một là người đọc…
+ Hai là, người đọc…
+ Ba là, người đọc…
→ Tác dụng: Nhấn mạnh vào các tư thế đọc văn và qua đó, làm cho đoạn văn trở nên logic và chặt chẽ, sinh động hơn.
Kiến thức văn bản
1. Tác giả Cao Huy Thuần
a. Tiểu sử
- Cao Huy Thuần là người Việt sinh sống tại Pháp
- Ông sinh ra tại Huế, dạy Đại học Huế trước thời gian đi du học ở Pháp
- Ông đã bảo vệ luận án tiến sĩ vào năm 1969, tại Đại học Paris.
- Ông trở thành giám đốc Trung tâm nghiên cứu về Cộng đồng châu Âu tại Đại học Picardie.
b. Đặc điểm nghệ thuật
Với tài văn chương của mình, các tác phẩm của ông chủ yếu sẽ có những giá trị cốt lõi về lịch sử lớn lao, ông có nhiều những tác phẩm tiếng nước ngoài, đặc biệt là những tác phẩm bằng tiếng Pháp, ông cũng đã viết nhiều những tác phẩm báo ở Việt Nam, những tác phẩm đó có giá trị nhất định.
c. Tác phẩm chính
Những tác phẩm của ông thiên về lịch sử:
+ Thế giới quanh ta (2007)
+ Chuyện trò (2012)
+ Thấy Phật (2008)
+ Từ Đông sang Tây (2005)
+ Sợi tơ nhện (2015)
2. Tác phẩm Cây diêm cuối cùng
a. Thể loại, phương thức biểu đạt
- Thể loại: Truyện ngắn
- Phương thức biểu đạt: Tự sự kết hợp yếu tố trữ tình
b. Hoàn cảnh xuất xứ của tác phẩm
- Cây diêm cuối cùng là tác phẩm lấy trong tập Chuyện trò sáng tác năm 2012
c. Nội dung chính
Cây diêm cuối cùng khắc họa hình ảnh nhân vật “tôi” trong cuộc chiến đấu ở đỉnh núi Hy Mã Lạp Sơn, câu chuyện cảm động cây diêm cuối cùng giữa hai nhân vật kẻ thù sau đó và những suy nghĩ về tình cảm con người trong cuộc sống
d. Tóm tắt tác phẩm
Tác phẩm Cây diêm cuối cùng kể về câu chuyện chiến tranh trên đỉnh núi cao Hy Mã Lạp Sơn của nhân vật “tôi”, cuộc chiến cứ diễn ra dai dẳng cho đến khi hai bên kiệt sức, nhân vật “tôi” lần mò đi theo vách núi và thiếp đi cho đến khi tỉnh lại vừa đói và mệt thì nhìn thấy một ngôi chùa không một bóng người, thấy một bóng người đang ngồi, sau đó chĩa súng vào nhân vật “tôi”. Sau đó, nhìn bộ quân phục và biết hai người là kẻ thù, lúc đó nhân vật tôi vô cùng sợ hãi, cả hai bị cơn bão tuyết thổi tốc vào ngôi nhà này. Sau đó là những lần quẹt diêm để nhóm lửa, người kia quăng cho nhân vật tôi một mẩu giấy, súng vẫn chìa về phía nhân vật “tôi”, quẹt nhiều lần đến cây diêm cuối cùng thì ngọn lửa cháy, chúng tôi vẫn còn sống. Từ đó, trong suy nghĩ của nhân vật “tôi” hiện lên nhiều câu hỏi, nhất là cây diêm cuối cùng và ngọn lửa thắp sáng từ người mà anh coi là kẻ thù.
e. Nghệ thuật
- Kết hợp yếu tố tự sự và trữ tình độc đáo
- Tính chất lạ lùng, có màu sắc hư cấu thể hiện tư tưởng và suy tư của tác giả.
-/-
Hi vọng với phần nội dung hướng dẫn Soạn bài Thực hành đọc: Cây diêm cuối cùng lớp 11 KNTT mà Đọc tài liệu cung cấp, các em sẽ chuẩn bị bài thật tốt trước khi tới lớp. Xem thêm các bài soạn khác của lớp 11 tại: Soạn văn 11 Kết nối tri thức cùng Đọc nhé.
