Phân tích Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ - một tác phẩm có tính thời sự, phản ánh một khía cạnh của quá trình sản xuất của xã hội đương thời với một bên là tư tưởng bảo thủ, lạc hậu cứ khư khư ôm lấy những giáo điều, quy chế đề ra từ cấp trên, một bên là những đại diện cho tư tưởng cải tổ đổi mới toàn diện.
Dàn ý phân tích Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ
I. Mở bài
- Giới thiệu vài nét về tác giả Lưu Quang Vũ: một nhà viết kịch đại tài với những vở kịch đề cập đến thời sự nóng hổi của cuộc sống đương thời
- Vài nét về vở kịch Tôi và chúng ta và đoạn trích: Thông qua cuộc đối thoại gay gắt công khai đầu tiên giữa hai tuyến nhân vật diễn ra trong phòng làm việc của Giám đốc Hoàng Việt, ta thấy cuộc đấu tranh gay gắt giữa những người mạnh dạn đổi mới và những người mang tư tưởng bảo thủ, lạc hậu.
II. Thân bài
1. Tình huống kịch và những mâu thuẫn cơ bản
- Tình huống kịch:
+ Tình trạng ngưng trệ sản xuất ở xí nghiệp đòi hỏi có cách giải quyết, Giám đốc Hoàng Việt quyết định công bố kế hoạch sản xuất mở rộng và phương án làm ăn mới => Tuyên chiến với cơ chế quản lý phương thức tổ chức lỗi thời do Nguyễn Chính và Trương là tiêu biểu.
- Mâu thuẫn cơ bản giữa hai tuyến nhân vật:
+ Hoàng Việt (giám đốc) và Sơn (kĩ sư): Tư tưởng mới, tiến bộ, dám nghĩ, dám làm
+ Phòng tổ chức lao động, tài vụ (biên chế, tiền lương) quản đốc phân xưởng: Bảo thủ, trì trệ, máy móc
2. Nhân vật
- Giám đốc Hoàng Việt:
+ Người lãnh đạo có tinh thần trách nhiệm cao, năng động, dám nghĩ, dám làm.
+ Thẳng thắn, trung thực kiên quyết đấu tranh với niềm tin vào chân lý.
- Kĩ sư Lê Sơn:
+ Có năng lực, trình độ chuyên môn giỏi, gắn bó nhiều năm cùng xí nghiệp
+ Sẵn sàng cùng Hoàng Việt cải tiến toàn diện hoạt động xí nghiệp
- Phó Giám đốc Chính và giám đốc phân xưởng Trương:
+ Máy móc, bảo thủ, gian ngoan, nhiều mánh khóe.
+ Dựa vào cơ chế nguyên tắc chống lại sự đổi mới, khéo xu nịnh.
3. Ý nghĩa của mâu thuẫn kịch và cách kết thúc tình huống
- Cuộc đấu tranh giữa hai phái: đổi mới và bảo thủ
=> Phản ánh tính tất yếu và gay gắt những tình huống xung đột kịch nêu lên là vấn đề nóng bỏng của thực tế đời sống sinh động.
- Thông qua cách kết thúc tình huống => Khẳng định cuộc đấu tranh mới - cũ, tiến bộ - lạc hậu, trì trệ rất gay go nhưng nhất định những gì tiến bộ sẽ thắng.
III. Kết bài
- Khái quát lại những nét tiêu biểu về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích: Bằng việc xây dựng tình huống kịch hấp dẫn, các nhân vật có tính cách rõ nét, Lưu Quang Vũ đã khắc họa thành công cuộc đấu tranh cũ - mới.
- Liên hệ cuộc đấu tranh cũ - mới hiện nay.
Ngoài những nội dung tìm hiểu ở trên, Đọc tài liệu đã chọn lọc một số bài văn mẫu hay phân tích Tôi và chúng ta làm tài liệu học tập cho các em, giúp em có thêm ý tưởng để hoàn thành tốt bài viết của mình.
Top 4 bài văn hay phân tích Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ
Phân tích Tôi và chúng ta mẫu số 1:
Bằng cách vận dụng bút pháp sắc sảo, nhạy bén và tư duy thời cuộc, Lưu Quang Vũ đã sáng tác vở kịch "Tôi và chúng ta" - một tác phẩm mang tính thời sự, phản ánh một khía cạnh của quá trình sản xuất trong xã hội hiện đại. Đất nước đang phải đối mặt với ranh giới giữa ánh sáng và bóng tối, mọi ý tưởng đổi mới đều bị coi là điên rồ và táo bạo, bị phản đối bởi những người có tư duy lạc hậu, đặc biệt là những kẻ có "hậu thuẫn" và luôn kiêu căng tỏ vẻ đắc chí.
Đoạn trích là cảnh thứ ba trong vở kịch "Tôi và chúng ta", đánh dấu xung đột quan điểm đầu tiên về việc thay đổi lề lối, phương thức hoạt động giữa hai tư tưởng trong một xí nghiệp nhà nước tên là Thắng Lợi. Một bên là tư tưởng bảo thủ, lạc hậu, cứ khư khư ôm lấy những giáo điều, quy chế đề ra từ cấp trên mà không suy nghĩ vận động xem quy chế đó có còn phù hợp hay không. Hai người đại diện cho tư tưởng này là Nguyễn Chính (Phó giám đốc) và Trương (Quản đốc phân xưởng), họ ỷ lại mình có được sự hậu thuẫn từ Trần Khắc (đại diện Thanh tra Bộ), nên thường ngang nhiên chống đối mệnh lệnh của cấp trên, thậm chí coi thường những lời giám đốc Hoàng Việt nói, vì họ cho rằng đó là điên rồ và trái quy định. Một bên còn lại là đại diện cho tư tưởng cải tổ đổi mới toàn diện, phát hiện ra những lỗ hổng, những quy định cứng nhắc đang kiềm chế sự phát triển của doanh nghiệp, bức ép cuộc sống của người công nhân, là nguyên nhân của nhiều tiêu cực trong xí nghiệp. Đại diện cho tư tưởng này phải kể đến giám đốc Hoàng Việt, kỹ sư Lê Sơn, kíp trưởng phân xưởng 1 Thanh và đông đảo các anh chị em công nhân khác.
Đoạn trích mở đầu với khung cảnh một cuộc họp của những người đảm nhiệm các chức vụ khác nhau trong xí nghiệp. Tại cuộc họp, giám đốc Hoàng Việt tuyên bố lý do triệu tập cuộc họp và khơi mở cho Lê Sơn trình bày ý tưởng cải tổ của anh ta. Lê Sơn là một người có năng lực làm việc rất tốt nhưng nhút nhát và không giỏi nói chuyện. Anh đã nhiều lần ấp úng và phải nhờ đến sự dẫn dắt của Hoàng Việt bằng những câu hỏi, cuối cùng đã tỏ ra can đảm để nói ra ý tưởng mới của mình, có lẽ hoàn toàn mới lạ với tất cả những người có mặt trong cuộc họp.
Lê Sơn đã đề xuất rằng "mức sản xuất của xí nghiệp ta có thể tăng gấp 5 lần" và để làm được điều này, cần mở rộng sản phẩm và nguyên liệu máy móc, đồng thời tăng thêm "từ ba trăm đến năm trăm công nhân nữa", khác hẳn với con số hiện tại dưới 200 công nhân. Những con số này thật sự là điều chưa từng được suy nghĩ trước đây và Trưởng phòng tổ chức lao động cho biết chỉ có "chỉ tiêu biên chế" được cấp trên cho phép, và hiện chỉ còn 15 chỉ tiêu như vậy nữa. Hoàng Việt hỏi nguồn gốc của kế hoạch sản xuất và Trưởng phòng tổ chức lao động trả lời rằng đó là "cấp trên", nhưng thực tế mọi người không biết về cấp trên đó, ngoài việc chỉ có một tờ giấy chỉ đạo đưa.
Nhanh chóng nhận ra sự bất hợp lý của vấn đề, Hoàng Việt cho rằng các kế hoạch được đưa ra là ngược đời. Người cấp trên không biết gì về tổ chức cơ sở nhưng lại đưa ra kế hoạch, trong khi việc lập kế hoạch phải được tổ chức cơ sở đề xuất trước khi được cấp trên xem xét và duyệt. Vì vậy, Hoàng Việt đã quyết định "Từ nay, chúng ta sẽ tự chủ động đưa ra kế hoạch cho bản thân".
Sau lời nói của Hoàng Việt, mọi người đã bắt đầu xôn xao và gặp phải liên tiếp những khó khăn. Đầu tiên là vấn đề "chỉ tiêu biên chế", nhưng Hoàng Việt đã nhanh chóng giải quyết bằng cách tuyển thợ hợp đồng. Tuy nhiên, vấn đề tiền lương cho công nhân lại đến và anh ta đã tạm dừng việc xây dựng nhà khách để ứng tiền trả lương trước. Còn vấn đề tài chính thì rất nan giải, dù Hoàng Việt đã mạnh dạn đứng ra chịu trách nhiệm, nhưng Trưởng phòng tài vụ không chịu vì những quy định cứng nhắc. Vì vậy, Hoàng Việt đã quyết định cách chức người phụ nữ này và thay vào đó là cô Loan kế toán. Đây là một cách làm quyết liệt nhưng cần thiết, bởi không thể có ai đứng ngáng chân bằng những quy định và nguyên tắc "trời ơi".
Câu chuyện không chỉ đơn thuần dừng lại ở đó. Ngay lúc này, Nguyễn Chính, người dẫn đầu tư tưởng bảo thủ và lạc hậu, bắt đầu đặt những câu hỏi khó cho Hoàng Việt, nhưng với vị trí giám đốc của mình, Hoàng Việt đã sẵn sàng trả lời tất cả những câu hỏi đó một cách hợp lý. Anh ấy chỉ ra sự bất công của việc đối xử bình đẳng với "người chăm chỉ và kẻ lười biếng" và hỏi lại rằng "xã hội chủ nghĩa gì mà kỳ lạ thế?". Cuối cùng, anh đề xuất nguyên tắc "ai làm nhiều thì hưởng nhiều, ai làm ít thì hưởng ít", khiến cho các công nhân vui mừng vỗ tay hoan hô. Bà Trưởng phòng tài vụ vẫn tiếp tục nhắc lại nguyên tắc đó một cách lặp đi lặp lại, nhưng cuối cùng, với lời kết của Hoàng Việt, nguyên tắc chỉ là do chúng ta tự đặt ra và bà ấy không còn nói gì thêm.
Sau khi nghe Hoàng Việt nói rằng sẽ bỏ chức quản đốc vì nó dư thừa và lãng phí thời gian, quản đốc Trương mới phản đối. Anh ta cho rằng chức vụ quản đốc rất quan trọng và không thể bỏ đi được. Tuy nhiên, chỉ với một câu nói của Hoàng Việt "Không có chức vụ nào quan trọng, chỉ có hiệu quả công việc là quan trọng", quản đốc Trương đã không thể nói gì thêm. Buổi họp kết thúc, chỉ có ông Quých và bà Bộng ở lại để động viên và ủng hộ Hoàng Việt. Riêng Nguyễn Chính, với tư tưởng bảo thủ của mình, vẫn lùng sục các lý lẽ như quy định, nguyên tắc và khẳng định rằng "Cái quy chế mà đồng chí mất sát ấy tồn tại bền vững mấy chục năm nay". Anh ta cứng đầu và lạc hậu, có thể vì đã quá quen với việc ngồi không làm gì và không muốn thay đổi. Nếu thay đổi, chính vị trí của anh ta cũng có thể không đảm bảo được, và đó có lẽ là điều anh ta lo lắng nhất.
Hoàng Việt đã đúng khi khẳng định một quy luật khách quan với Nguyễn Chính: "Sự vật không đứng yên, cuộc sống không đứng yên một chỗ, có cái hôm qua đúng, hôm nay đã thành vật cản. Phải tìm cách phá bỏ". Anh ta hẳn là người hiểu rõ một cách sâu sắc các quy luật vận động của chủ nghĩa Mác-Lênin. Vì không còn lí lẽ nào để nói lại Hoàng Việt, Nguyễn Chính tức tối rời đi và để lại một câu thách thức: "Được rồi... đồng chí quá tự tin đấy! Được để rồi xem!". Có lẽ anh ta đang mong chờ một ngày Hoàng Việt thất bại để hả hê, nhưng điều này khó có thể xảy ra. Sau khi Nguyễn Chính rời đi, chỉ còn Lê Sơn và Hoàng Việt ở lại để tâm sự với nhau. Lê Sơn đã nhắc nhở Hoàng Việt về Nguyễn Chính, nhưng Hoàng Việt không nản chí. Anh vốn rất vững vàng và tự tin vào kế hoạch của mình, cũng tin tưởng vào Lê Sơn, một kỹ sư nhút nhát nhưng có đầu óc cực kỳ nhanh nhạy.
Đoạn trích này chính là mở đầu cho một cuộc bạo động giữa hai phe đối lập đã nảy sinh cuộc chiến tư tưởng trong xí nghiệp nhà nước Thắng Lợi. Một bên là phe bảo thủ, lạc hậu, trong khi đó, bên còn lại có tư tưởng đổi mới, lối làm việc hiện đại hơn, nhằm tăng cường sản xuất và đảm bảo cuộc sống cho công nhân. Cuộc đấu tranh này đã được khởi đầu bằng sự kiên định và thông minh của giám đốc Hoàng Việt, người đã dám nghĩ dám làm để tạm giành thắng lợi. Tuy nhiên, đó chỉ là bước đầu cho những cuộc xung đột và đấu tranh quyết liệt hơn trong tương lai còn chờ đợi ở phía sau của vở kịch.
>> Tham khảo: Soạn bài Tôi và chúng ta để ôn lại kiến thức phục vụ việc làm bài
Phân tích Tôi và chúng ta mẫu số 2:
Lưu Quang Vũ (1948 - 1988) là một tài năng văn học, có rất nhiều sáng tác ở các thể loại khác nhau bao gồm thơ, tiểu thuyết và kịch. Tác phẩm thơ Tiếng Việt của ông được nhiều người yêu thích và thuộc lòng. Con số 50 là số lượng tác phẩm kịch mà ông đã để lại cho nền văn học nước nhà, đa phần đã được biểu diễn, cho thấy phong cách nghệ thuật tinh tế, nhạy bén và đề cập đến hàng loạt vấn đề nóng bỏng của thời kì đổi mới những năm 80 của Việt Nam. Nét đặc trưng về tư tưởng và nghệ thuật trong kịch của Lưu Quang Vũ đó là đề cập đến những vấn đề mới mẻ, xung đột dữ dội, tình huống kịch căng thẳng, lôi cuốn và lời thoại sắc sảo. Vở kịch Tôi và chúng ta có chín cảnh, đoạn trích này là cảnh thứ ba, phản ánh một trận đấu tư tưởng giữa hai phe đối lập mới và cũ, tiến bộ và bảo thủ tại xí nghiệp Thắng Lợi.
Giám đốc Hoàng Việt và phó giám đốc Nguyễn Chính là hai đối thủ trong cuộc xung đột giữa hai phe mới và cũ này. Nguyễn Chính cho rằng để sản xuất, phải theo đúng kế hoạch "cấp trên", tuyển công nhân phải theo chỉ tiêu biên chế và không có quỹ lương cho thợ hợp đồng. Mua sắm nguyên liệu và vật tư cũng phải tuân thủ quy định. Giám đốc Hoàng Việt lại khẳng định rằng, cần phải đặt ra kế hoạch và tuyển thêm thợ hợp đồng để tăng sản xuất. Mức sản xuất sẽ tăng lên năm lần, lương mỗi công nhân sẽ tăng bốn lần. Dừng việc xây nhà khách để trả lương cho công nhân trong hai tháng, sau đó sẽ hoàn lại. Công nhân sẽ không phải "bện thừng gia công kiếm thêm" nữa. Để tăng sản xuất, cần phải đầu tư, đặc biệt là vào con người, để chấm dứt tình trạng bất công và vô lí như: "người chăm và kẻ lười được đối xử như nhau, người tài năng và kẻ dốt nát đều hưởng chung một mức quyền lợi, thậm chí có những kẻ chỉ ngồi phán thôi, lại được vị nể hơn những người đã vất vả cống hiến". Những chức vô nghĩa như chức Quản đốc Trương sẽ được sắp xếp làm nhiệm vụ khác, bởi vì "không có chức vụ nào quan trọng cả, chỉ có hiệu quả công việc là quan trọng". Những người làm nhiều sản phẩm sẽ được hưởng lương cao, còn những người làm tồi sẽ bị phạt bằng tiền.
Sản xuất muốn phát triển thì cần phải mua thêm máy móc, nhiên liệu, nguyên liệu và phải sửa chữa các máy móc hỏng. Để mua sắm, phải dùng séc và tiền mặt. Giám đốc đã lệnh phòng Tài vụ cấp tiền cho tổ sửa chữa và mua sắm và khẳng định: "Tôi chịu trách nhiệm". Tuy nhiên, bà trưởng phòng tài vụ không đồng ý chi. Phó giám đốc Nguyễn Chính còn phê phán Giám đốc vì đã bất chấp các quy định nghiêm ngặt của cả một hệ thống các cơ quan tài chính, ngân hàng, lao động, vật tư…
Phái bảo thủ Nguyễn Chính chống trả lại rất mạnh mẽ, có lúc thì dùng nguyên tắc, nghị quyết Đảng ủy, có khi lại lên giọng đạo đức ân tình: "Cái cơ chế mà đồng chí mạt sát ấy tồn tại bền vững mấy chục năm nay. Nhờ nó mà chúng ta hôm nay có chủ nghĩa xã hội như ngày hôm nay, hạt gạo đồng chí ăn, cái áo đồng chí mặc và cả chính con người đồng chí nữa đã được rèn luyện và trưởng thành trong cơ chế ấy. Đừng vội phủ nhận".
Hoàng Việt có quan điểm rất tiến bộ, mới mẻ và biện chứng. Anh đã cho Nguyễn Chính và nhóm bảo thủ biết rằng "sự vật không đứng yên, cuộc sống không đứng yên một chỗ, có cái hôm qua đúng nhưng hôm nay là vật cản, phải tìm cách phá bỏ". Điều này cho thấy tư tưởng cổ hủ và cách thức quản lý bao cấp đã bị thay đổi và đánh bại bằng những đòn mạnh mẽ, quyết liệt. Nhưng lực lượng bảo thủ chưa bao giờ đầu hàng. Nguyễn Chính là một kẻ xảo quyệt, tàn ác, từng đánh đổ bốn đời giám đốc, là loại người nếu bắt tay ta phải kiểm tra lại tay kia có đủ năm ngón không. Hơn nữa, đằng sau lưng hắn vẫn còn có Trần Khắc, đại diện của Ban Thanh tra của Bộ.
Một cơ chế bao cấp bảo thủ "làm giả được huân chương, còn làm thật lại bị trừng phạt" thực sự đáng buồn. Giám đốc Hoàng Việt đã thể hiện cái tôi với một thái độ rõ ràng, dứt khoát: tôi làm, tôi chịu trách nhiệm; "chúng ta" là tư tưởng lớn: chúng ta phấn đấu chăm chỉ, vì sự an ổn và hạnh phúc của chúng ta, vì sự giàu đẹp của đất nước. Tôi và chúng ta là những người mang đến đổi mới. Hơn 20 năm sau, khi đất nước đang tiến hành đổi mới tốt đẹp, ta càng cảm thấy rõ ràng hơn rằng vở kịch của Lưu Quang Vũ là một vở kịch sâu sắc.
Phân tích Tôi và chúng ta mẫu số 3:
Trong những năm 80 của thế kỷ XX, công chúng đam mê kịch đã được thưởng thức những vở kịch nói về vấn đề thời sự nóng hổi của nhà thơ, nhà soạn kịch tài ba Lưu Quang Vũ. Những vấn đề của đất nước trong giai đoạn chuyển mình, đổi mới để đáp ứng mục tiêu xây dựng đất nước đã được đề cập một cách cụ thể và khái quát trong vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ. Vở kịch đã tạo ra tiếng vang, gợi lên suy ngẫm về mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể, giữa tư tưởng bảo thủ lạc hậu và tư tưởng đổi mới táo bạo. Nó khuyến khích và cổ vũ cho những người có khả năng và quyết tâm thay đổi lề lối làm việc và tư duy cũ, để đóng góp vào công cuộc đưa đất nước đi lên.
Nội dung của vở kịch xoay quanh xung đột về lề thói làm việc của một xí nghiệp nhà nước với hai tuyến nhân vật chính: phe thứ nhất giám đốc Hoàng Việt và kĩ sư Lê Sơn đại diện cho những người mong muốn đổi mới tư duy và tìm cách cứu vãn công ty; phe thứ hai phó giám đốc Nguyễn Chính đại diện cho những người có lối tư duy cũ mòn, chỉ tập trung vào việc củng cố địa vị và mưu đồ lợi ích cá nhân. Cuộc xung đột này đã dẫn đến một cuộc họp của công ty, trong đó Hoàng Việt chính thức tuyên chiến với lề thói cũ và đề xuất phương án đổi mới sản xuất theo gợi ý của Lê Sơn. Tác giả Lưu Quang Vũ đã thông qua tình huống kịch tính này để truyền tải một cách táo bạo quan điểm của mình về mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể, tôi và chúng ta. Mối quan hệ riêng - chung ấy được đặt trong hai khía cạnh là quyền lợi và trách nhiệm, hai phương diện này thường tỉ lệ nghịch với nhau đối với những người bảo thủ và cơ hội. Vì vậy, cuộc đấu tranh diễn ra rất phức tạp, vì chính những người đó thường sử dụng tập thể để tạo áp lực và ngăn cản những người muốn thay đổi lề thói cũ và đổi mới tư duy.
Đoạn trích tập trung vào cuộc họp của các nhân vật chính, trong đó một kế hoạch mở rộng sản xuất và phương án kinh doanh mới được giám đốc Hoàng Việt công bố, được soạn thảo bởi kĩ sư Lê Sơn. Sự kịch tính bắt đầu khi phương án được công bố và triển khai nhanh chóng và quyết liệt, thậm chí cả người đề xuất phương án cũng không nghĩ rằng nó sẽ được thực hiện như vậy. Lê Sơn là một chuyên gia và hiểu rõ những khó khăn và trở ngại mà anh phải đối mặt, không chỉ về kỹ thuật mà còn từ những kẻ bảo thủ phụ thuộc vào cấp trên và quen với tư duy máy móc. Ban đầu, Lê Sơn đã do dự vì anh chưa từng đối mặt với một hệ thống trì trệ kéo dài như thế. Sự lo ngại của anh đã gây ra sự bất mãn của công nhân, được thể hiện trực tiếp trong cảnh “Mọi người ồn ào. Tiếng ông Quých: Cậu ấy nhát!”. Tuy nhiên, tâm lý này đã thúc đẩy kĩ sư Lê Sơn trình bày phương án tháo gỡ những vướng mắc, đồng thời đánh thức lương tâm của anh. Mặc dù, nút thắt ban đầu đã được gỡ, nhưng những trở ngại chính thức bắt đầu khi cuộc đấu tranh giữa Hoàng Việt và hai nhân vật bảo thủ điển hình, phó giám đốc Nguyễn Chính và bà Trưởng phòng Tài vụ bùng phát.
Đoạn đối thoại này xoay quanh những vấn đề thường gặp trong các doanh nghiệp sản xuất, bao gồm kế hoạch, nhân sự, tiền lương liên quan đến quy mô sản xuất mở rộng. Từ sự luận chiến trong đối thoại, ta thấy sự trái ngược giữa hai phía đổi mới và bảo thủ. Hoàng Việt đã dám đứng lên và đặt ra nhiều câu hỏi để bênh vực quyền lợi chung của tập thể. Với quyết tâm thực hiện mục tiêu tăng kế hoạch sản xuất ít nhất là gấp năm lần, anh đã chỉ ra những sai lầm từ thái độ lúng túng của Nguyễn Chính. Theo anh, các kế hoạch được đề ra một cách ngược đời vì cấp trên lại dựa vào cấp trên hơn nữa. Thay vì dựa trên khả năng của cơ sở và yêu cầu của thị trường, các kế hoạch nên được đưa lên từ cơ sở.
Hoàng Việt không chỉ công kích riêng Nguyễn Chính mà còn đưa ra lời tuyên chiến với cả một cơ chế lạc hậu đã thống trị trong nhiều năm ở các xí nghiệp Nhà nước. Trước ý kiến của giám đốc, Nguyễn Chính đã biện minh bằng kế hoạch thứ hai, kế hoạch thứ ba - lấy danh nghĩa lợi ích của tập thể để đổ lỗi cho Hoàng Việt là con người độc đoán không quan tâm đến quyền lợi của đồng nghiệp. Tuy nhiên, lời tuyên bố của Hoàng Việt đã bác bỏ chiêu trò thực dụng chỉ quan tâm đến lợi ích ngay lập tức mà biến doanh nghiệp chính quy thành nơi giải quyết đời sống của công nhân dựa trên lợi ích cá nhân mà không đếm xỉa tới lợi ích chung của cộng đồng và xã hội. Một doanh nghiệp chính quy là cơ sở để đảm bảo cuộc sống ổn định lâu dài cho công nhân, đó là suy nghĩ đúng đắn mà không ai phản đối. Những trở ngại về nhân lực và kinh phí lương bổng đã được giải quyết nhanh chóng bởi người giám đốc can đảm đó với những giải pháp hợp lí và hợp tình.
Có vẻ như các khó khăn đã được giải quyết nhanh chóng thông qua các chỉ thị của giám đốc, nhưng phía bảo thủ, đại diện bởi bà Trưởng phòng Tài vụ, đã cố gắng ngăn cản bằng các nguyên tắc tài chính, bất chấp việc cần phải có ngân sách chi cho máy móc để nâng cao năng lực sản xuất. Ngay cả khi có lệnh từ giám đốc, bà ta vẫn giữ nguyên quan điểm của mình rằng phải tuân thủ quy định. Trước loại người như vậy, Hoàng Việt đã cho thấy sự quyết đoán và kiên quyết theo nguyên tắc của một thủ trưởng: "Nếu không thi hành, sẽ có người khác làm thay chị". Lời nói đó không phải là sự độc đoán chuyên quyền bởi vì nó không xuất phát từ động cơ cá nhân.
Tinh thần đổi mới hoàn toàn được thể hiện trong quyết tâm của giám đốc Hoàng Việt để đánh bại những tiêu cực và đem đến những yếu tố mới giúp phát triển. Điều đó cũng cho ta thấy rõ phẩm chất của giám đốc Hoàng Việt. Anh đã đối mặt với vấn đề quan tâm hàng đầu của đời sống công nhân và đã xử lý một cách linh hoạt, thấu tình đạt lí. Với những quyết định của mình, Hoàng Việt đã cho thấy mình là một nhà lãnh đạo sản xuất rất linh hoạt và đầy dân chủ. Sự tỉnh táo và sáng suốt của anh ta đã giúp ngăn chặn những âm mưu để cản trở tiến trình đổi mới và giúp anh đạt được sự tín nhiệm cao từ quần chúng tiến bộ.
Không chỉ dừng lại ở sự đối đầu giữa cái tôi đại diện cho cá nhân và những kẻ nhân danh chúng ta để tìm lợi ích cá nhân, tính triết lí của vở kịch còn là xung đột nảy sinh giữa quan điểm tiến bộ và bảo thủ, đổi mới và lạc hậu, cách xử lí quan hệ giữa cá nhân và tập thể, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về khái niệm tôi và chúng ta. Trong đó, Nguyễn Chính đã cố giải thích cho việc sử dụng cơ chế quản lí cũ kỹ lạc hậu bằng lời ngụy biện tinh xảo: “Cơ chế đó đã tồn tại hàng chục năm và nhờ đó mà chúng ta có ngày hôm nay, có chủ nghĩa xã hội như ngày hôm nay, bởi những hạt gạo chúng ta ăn, những chiếc áo chúng ta mặc và cả những con người chúng ta cũng được rèn luyện và phát triển trong cơ chế đó. Đừng vội bác bỏ nó!”. Tuy nhiên, nhờ bản lĩnh và quyết tâm dũng cảm của người giám đốc Hoàng Việt đã vượt qua được những trở ngại của lời ngụy biện, để nói lên tâm nguyện của chúng ta, những người mong muốn chủ nghĩa xã hội phát triển thực sự: “Sự vật không đứng yên, cuộc sống không đứng yên một chỗ, có cái hôm qua đúng, hôm nay nó là vật cản. Phải tìm cách phá bỏ, mong anh thông cảm và hiểu cho tôi”.
Hoàng Việt đã một lần nữa chứng tỏ sự kiên định với nguyên tắc của chủ nghĩa xã hội và sự đúng đắn của bản thân. Không chỉ khẳng định ý chí của toàn bộ cộng đồng mà anh còn vạch trần sự ngụy biện của Nguyễn Chính - một kẻ cơ hội. Trong bối cảnh những năm 80 của thế kỉ XX, suy nghĩ này thật táo bạo, nó giống như hành động của chàng hiệp sĩ Đông Ki-sốt đánh nhau với cối xay gió. Tuy nhiên, trong cuộc chiến này Hoàng Việt không đơn độc, anh có sự ủng hộ nhiệt tình của những quần chúng tích cực như bà Bộng và ông Quých. Thậm chí, Lê Sơn, mặc dù do dự trước tình thế căng thẳng nhưng cũng đứng về phía anh như một “kị mã Xan-chô, rất yêu và không thể thiếu được Đông Ki-sốt”. Bằng việc dám đương đầu với những thử thách khó khăn, không lùi bước dù cho biết sẽ bị ăn đòn nhừ tử bởi các cối xay gió, Hoàng Việt đã cho thấy vẻ đẹp phẩm chất của những con người đi tới. Sự nhiệt tình của anh là sức hấp dẫn, thuyết phục mọi người tin tưởng và cùng hành động.
Từ sau thời kì đổi mới, sự phát triển của đất nước đã chứng minh rằng những điều mà Lưu Quang Vũ đề cập trong vở kịch là chính xác, nó cũng chứng tỏ khả năng tiên đoán của một nhà văn đầy tâm huyết với đất nước. Tôi và chúng ta, mỗi người và mọi người trong xã hội đang cùng nhau hướng tới mục tiêu tốt đẹp để cải thiện cuộc sống của từng người, từng gia đình và đóng góp vào sự phát triển của toàn xã hội. Cuộc sống rất cần những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung của cộng đồng. Vở kịch không chỉ tôn vinh cá nhân Hoàng Việt mà còn khích lệ tinh thần đoàn kết của toàn thể những người đồng lòng cùng chiến đấu chống lại những thế lực cố tình ngăn cản tiến trình đổi mới của đất nước.
Trong bối cảnh hiện nay của đất nước, việc đạt được mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh" và hoàn thành những mục tiêu cao cả của chủ nghĩa xã hội đòi hỏi sự dũng cảm và trung thực của những con người như vậy. Vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ vẫn giữ nguyên giá trị động viên và khích lệ cho những người không ngại hy sinh tâm huyết và sức lực cho đất nước.
Phân tích Tôi và chúng ta mẫu số 4: Bài phân tích Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ hay nhất
Xuất thân từ Quảng Nam và lớn lên tại Hà Nội, Lưu Quang Vũ (1948 - 1988) tham gia vào quân đội trong thời kì kháng chiến chống Mỹ và bắt đầu viết thơ từ những năm 1960. Vào năm 1980, ông chuyển sang viết kịch và chỉ trong chưa đầy mười năm đã sáng tác khoảng năm mươi kịch bản với nhiều đề tài thời sự đặc sắc, phản ánh mạnh mẽ các vấn đề xã hội trong giai đoạn đổi mới. Hầu hết các vở kịch của ông đều được biểu diễn trên sân khấu. Ông qua đời đột ngột trong một tai nạn giao thông, khi đang ở đỉnh cao của sự nghiệp. Vào năm 2000, ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.
Tôi và chúng ta là vở kịch của Lưu Quang Vũ được sáng tác trong bối cảnh xã hội đang chịu nhiều thay đổi lớn. Sau chiến thắng lịch sử mùa xuân 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng và đất nước thống nhất, mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử. Nhiệm vụ chính trị hàng đầu của Đảng và nhân dân là khôi phục, cải tạo và phát triển kinh tế để xây dựng một Việt Nam giàu mạnh phồn vinh. Tuy nhiên, nhiều nguyên tắc, quy chế và phương thức sản xuất cũ đã trở nên cứng nhắc, lạc hậu, không đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống. Việc phát triển sản xuất đòi hỏi sự thay đổi tư duy, phá bỏ cách suy nghĩ và làm việc cũ kĩ, lạc hậu, cùng với việc thay đổi phương thức quản lí và tổ chức. Đó là một quá trình đấu tranh dài, gian nan, đòi hỏi những con người có trí tuệ và bản lĩnh, dám nghĩ dám làm. Ra đời trong bối cảnh đó, vở kịch Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ được đánh giá là khá thành công về nội dung và nghệ thuật. Tác phẩm đã xây dựng các tình huống kịch hấp dẫn với các nhân vật có tính cách tương phản rõ nét.
Nội dung của vở kịch tập trung phản ánh cuộc đấu tranh khốc liệt để thay đổi phương thức tổ chức và lề lối hoạt động sản xuất tại xí nghiệp Thắng Lợi. Một phía là những người có tinh thần dám nghĩ dám làm, mong muốn đổi mới vì lợi ích của tập thể, đại diện bởi Giám đốc xí nghiệp Hoàng Việt, kíp trưởng Thanh, kĩ sư Lê Sơn và phần lớn các công nhân. Một phía khác là tư tưởng bảo thủ, cố chấp giữ nguyên các nguyên tắc và quy chế đã trở nên cứng nhắc, lạc hậu, đại diện bởi Phó Giám đốc Nguyễn Chính, Quản đốc phân xưởng Trương và được hỗ trợ bởi ban thanh tra của Bộ, Trần Khắc. Tác giả thông qua việc mô tả mâu thuẫn giữa hai phe đã khẳng định rằng không thể có chủ nghĩa tập thể chung chung và không thể giữ mãi các nguyên tắc và phương pháp cũ kĩ, lạc hậu trước sự chuyển biến nhanh chóng của cuộc sống. Chúng ta phải hình thành từ nhiều cái tôi cụ thể, do đó cần quan tâm đến quyền lợi và hạnh phúc của từng cá nhân trong tập thể. Vở kịch được đặt trong bối cảnh đất nước những năm 80, vì vậy chủ đề của vở kịch có ý nghĩa rất quan trọng.
Nội dung vở kịch phản ánh tình trạng hiện tại của xí nghiệp Thắng Lợi và cũng là tình trạng chung của nhiều xí nghiệp và nhà máy cùng thời kỳ. Thiết bị máy móc cũ kĩ, lạc hậu, quy mô sản xuất nhỏ, tổ chức, phân công lao động không hợp lý, hiệu suất kém. Cuộc sống của công nhân ngày càng trở nên khó khăn hơn. Cải cách phương pháp sản xuất đã trở thành một yêu cầu tất yếu. Một số cá nhân tiên tiến đã nhận thức được điều này và mong muốn biến nó thành hiện thực. Tuy nhiên, họ đã gặp phải sự chống đối mạnh mẽ của những người bảo thủ, mượn danh nghĩa bảo vệ truyền thống do Nguyễn Chính là đại diện. Giữa hai phe đã diễn ra cuộc đấu tranh rất gay gắt, nhưng chắc chắn rằng chiến thắng sẽ thuộc về những cá nhân tiên tiến.
Vở kịch "Tôi và chúng ta" gồm có chín cảnh, đoạn trích trong sách giáo khoa chiếm gần hết cảnh ba. Nội dung của cảnh này mô tả cuộc xung đột trực tiếp đầu tiên giữa hai phái (nhân vật Hoàng Việt và nhân vật Nguyễn Chính có thể xem là các đại diện) khi họ công khai bộc lộ quan điểm của mình. Trước đó, ở hai cảnh trước của vở kịch, tác giả Lưu Quang Vũ đã hé mở tình huống mâu thuẫn và tính cách của các nhân vật chính. Cảnh ba tập trung thể hiện cuộc đối đầu gay gắt công khai đầu tiên giữa hai tuyến nhân vật diễn ra trong phòng làm việc của giám đốc Hoàng Việt. Cùng tìm hiểu xem tình huống kịch và mâu thuẫn cơ bản của đoạn trích này là gì.
Trong xí nghiệp, tình trạng ngưng trệ sản xuất đã cần phải được giải quyết bằng những quyết định mạnh mẽ. Sau khi nghiên cứu kỹ, quyền giám đốc Hoàng Việt (người mới đảm nhận chức vụ này hơn một năm) đã quyết định công bố kế hoạch mở rộng sản xuất và đưa ra phương án kinh doanh mới. Tuy nhiên, động thái này cũng đồng nghĩa với việc anh ấy (cùng với kỹ sư Lê Sơn) đã công khai một cuộc chiến chống lại cơ chế quản lý và phương thức tổ chức đã trở nên lạc hậu. Các công bố của Hoàng Việt đã gây bất ngờ cho nhiều người, nhưng cũng gây ra phản ứng từ trưởng phòng Tổ chức lao động và trưởng phòng Tài chính liên quan đến biên chế và quỹ lương, cũng như phản ứng từ quản đốc phân xưởng Trương liên quan đến hiệu quả sản xuất và quản lý công nhân. Khi Hoàng Việt khẳng định sự cần thiết của việc đổi mới, nhóm người này càng trở nên gay gắt hơn. Những xung đột này cho thấy rằng để mở rộng quy mô sản xuất, xí nghiệp cần phải thực hiện những thay đổi mạnh mẽ và đồng bộ.
Tác giả đã sử dụng những tình tiết để làm minh chứng cho sự mâu thuẫn và căng thẳng giữa cái mới và cái cũ. Điều này được thể hiện thông qua tính cách của các nhân vật tiêu biểu, và tính cách này chủ yếu được thể hiện thông qua hành động và ngôn ngữ. Giám đốc Hoàng Việt là một người lãnh đạo tài ba và có tinh thần trách nhiệm cao. Anh dám nhìn thẳng vào sự thật và dũng cảm sửa sai, năng động và dám nghĩ dám làm. Anh cũng biết cách tận dụng nguồn nhân lực để phục vụ cho lợi ích của tập thể và sự phát triển của xí nghiệp. Trước những khó khăn lớn của xí nghiệp, Hoàng Việt đã triệu tập cuộc họp toàn thể ban lãnh đạo để trình bày kế hoạch mở rộng sản xuất và phương án làm ăn mới. Theo anh, để phát triển quy mô sản xuất, phải tận dụng tối đa năng lực lao động của công nhân và điều này đòi hỏi phải có đủ nguồn vật tư và nguyên liệu.
Sau đó, Giám đốc Hoàng Việt đã đưa ra các giải pháp để giải quyết những khó khăn đó. Đầu tiên, anh đã quyết định dừng việc xây dựng nhà khách và sử dụng số tiền đó để trả đủ lương cho công nhân hai tháng, đồng thời sẽ truy hoàn số tiền đó sau này. Tuy nhiên, đây là một quyết định táo bạo và không được cấp trên chấp thuận, gây ra mâu thuẫn giữa giám đốc và ban lãnh đạo. Ngoài ra, để mở rộng sản xuất và nâng cao trình độ tay nghề của công nhân, anh cũng đưa ra phương hướng mới, đó là trang bị các loại máy móc mới và sử dụng nguồn nhân lực tốt nhất để phục vụ cho lợi ích của tập thể và xí nghiệp. Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn, nhưng Giám đốc Hoàng Việt luôn dám nghĩ, dám làm, dám sửa sai để phát triển xí nghiệp và mang lại lợi ích cho cả công nhân và tập thể. Việc làm này của Giám đốc thật dũng cảm bởi ông đã phá vờ cơ chế cũ, dám chịu trách nhiệm trước việc làm của mình. Tiếp đó, ông đề cập đến việc tu sửa máy móc hỏng hóc, đặt ra chế độ lương khoán theo sản phẩm để từ đó nâng cao mức lương của công nhân.
Theo anh tính toán, nếu trả lương khoán, năng suất của mỗi công nhân sẽ tăng gấp năm, không ai phải lo lắng về việc gia công để kiếm thêm. Mức sản phẩm của xí nghiệp sẽ tăng ít nhất gấp năm, do đó lương của công nhân viên xí nghiệp phải tăng ít nhất là bốn lần. Với mức lương tối thiểu này, người công nhân mới có thể sống mà không lo bị đói hoặc làm bậy. Để tăng sản xuất, phải đầu tư và điều cần thiết đầu tiên là đầu tư vào con người. Thậm chí máy móc cũng cần đủ nhiên liệu mới có thể hoạt động tốt và phải có sự phân định. Cái dở lâu nay của chúng ta là người chăm chỉ và kẻ lười biếng được đối xử như nhau, người tài năng và kẻ dốt nát đều hưởng chung một mức quyền lợi, thậm chí những kẻ không làm gì cả, chỉ ngồi phán thôi, lại được vì sự nể trọng hơn những người đã cống hiến và làm việc vất vả. Xã hội chủ nghĩa gì sao mà lại lạ thế? Không, từ nay ai làm được nhiều sản phẩm sẽ được hưởng lương càng cao, ai làm tồi sẽ bị phạt bằng tiền, đó sẽ là nguyên tắc của xí nghiệp chúng ta!
Giám đốc Hoàng Việt sau khi có lời phát biểu chính xác và đầy nhiệt huyết đã nhận được sự hoan hô của mọi người. Anh đã giải quyết vấn đề ngưng trệ sản xuất của xí nghiệp bằng cách áp dụng chủ trương, biện pháp mạnh mẽ và toàn diện. Điều đó cho thấy sự tin tưởng vững chắc của anh vào bản thân và vào sức mạnh của đội ngũ công nhân. Là người trung thực, Hoàng Việt dũng cảm đấu tranh với niềm tin rằng chân lí sẽ thắng. Anh đã mạnh dạn thay đổi bộ máy lãnh đạo bảo thủ và không có năng lực. Khi bà Trưởng phòng tài vụ không chịu chi tiền, anh nói: “Nếu không thi hành, sẽ có người khác làm thay chị… Cô Loan, kế toán trưởng, hãy chuẩn bị cho công nhân lĩnh lương mới từ tháng tới”. Anh đã loại bỏ chức vụ của Quản đốc Trương khi nhận ra rằng nếu sản xuất theo cơ chế mới, anh ta sẽ là người thừa: các tổ trưởng sẽ tự quản lý công việc của mình. Các tổ trưởng sẽ trực tiếp làm việc với các trưởng ngành và Ban giám đốc, không cần phải qua một người trung gian là Quản đốc làm gì cho mất thì giờ. Tóm lại, chúng tôi nhận thấy rằng: Ở xí nghiệp của chúng ta, chức Quản đốc phân xưởng là thừa và từ nay trở đi, xí nghiệp sẽ không có chức vụ này nữa.
Trước sự phản đối dữ dội của phó giám đốc Nguyễn Chính bằng việc cố tình dựa vào cấp trên, vào nguyên tắc và Nghị quyết của Đảng ủy xí nghiệp, giám đốc Hoàng Việt đã tuyên bố một cách nghiêm khắc: "Đồng chí là Phó giám đốc, tức là chức vụ giúp việc cho Giám đốc. Nếu không đồng ý với chức vụ đó, đồng chí có thể xin từ chức...". Anh biết rằng đằng sau bà Trưởng phòng tài vụ, Quản đốc phân xưởng và Phó giám đốc xí nghiệp, còn có cấp trên và cơ chế cũ kĩ bảo vệ cho họ. Tuy nhiên, Hoàng Việt tin vào việc làm của mình là trong sáng và đúng quy luật, và nhất định sẽ được tập thể công nhân ủng hộ.
Lê Sơn là một kỹ sư có năng lực, trình độ chuyên môn giỏi và đã gắn bó nhiều năm với xí nghiệp. Anh đã tham gia vào cuộc đấu tranh chống nếp nghĩ cũ kĩ và lạc hậu. Mặc dù hiểu rằng sẽ rất khó khăn nhưng anh vẫn quyết tâm đồng hành cùng Hoàng Việt trong việc cải cách toàn diện hoạt động của xí nghiệp. Lê Sơn cũng là người soạn thảo phương án mới cho xí nghiệp. Đối mặt với nhiều khó khăn và trở ngại, anh vẫn sẵn sàng cùng Giám đốc thực hiện những ý tưởng đúng đắn và tiến bộ. Anh đã nói với Giám đốc rằng: “Không sao, hứa với anh là tôi không bỏ chạy đâu! Chỉ cần một tuần nữa là quy trình sản xuất mới sẽ được triển khai. Tôi giống như con mã Xan-chô, rất yêu và không thể thiếu được Đông Ki-sốt. Nhưng các cối xay gió nó sẽ không làm chúng ta chùn bước đâu!”.
Phó giám đốc Nguyễn Chính được miêu tả là một người rất cứng nhắc, máy móc, thích tuân thủ các quy định cũ kĩ, bảo thủ và đầy mánh khoé. Dù trình độ chuyên môn hạn chế nhưng anh ta lại có khả năng lách luật và nịnh bợ cấp trên. Hãy lắng nghe đoạn đối thoại giữa Giám đốc Hoàng Việt và Phó giám đốc Nguyễn Chính dưới đây:
- Anh Việt, tôi hi vọng tất cả những điều anh vừa nói, anh sẽ nghĩ lại.
- Tôi đã suy nghĩ rất kĩ.
- Tồi ngỡ như mình đang ngủ mê.
- Thì anh hãy thức dậy.
- E rằng người đang ngủ mê lại là anh đấy, làm đảo lộn hàng loạt lề thói, vi phạm hàng loạt nguyên tắc. Đồng chí sẽ giải thích thế nào với cấp trên?
- Như vừa giải thích với các đồng chí vậy.
- Đồng chí bất chấp các quy định nghiêm ngặt của cả một hệ thống các cơ quan tài chính, ngân hàng, lao động, vật tư…
- Những quy định từ lâu đã thành bất hợp lí, phục vụ cho một cơ chế quản lí đã cũ kĩ, lạc hậu.
- Đã cũ kĩ lạc hậu. Không đâu Ị Cái cơ chế mà đồng chí mạt sát ấy tồn tại bền vững mấy chục năm nay. Nhờ nó mà chúng ta có hôm nay, có chủ nghĩa xã hội như ngày hôm nay, hạt gạo đồng chí ăn, cái áo đồng chí mặc và cả chính con người đồng chí nữa đã được rèn luyện và trưởng thành trong cơ chế ấy. Đừng vội vã phủ nhận!
- Sự vật không đứng yên, cuộc sống không đứng yên một chỗ, có cái hôm qua đúng, hôm nay nó là vật cản. Phải tìm cách phá bỏ, mong anh thông cảm và hiểu cho tôi.
- Tất cả những việc đồng chí định tiến hành, không có trong nghị quyết Đảng ủy xí nghiệp. Đảng ủy chưa quyết định, đồng chí Việt ạ.
- Có. Nghị quyết Đảng ủy là đẩy mạnh sản xuất và ổn định đời sống công nhân. Còn biện pháp thực hiện thế nào là trách nhiệm của Giám đốc.
- Nhưng… đồng chí Việt… Chúng tôi không có quyền gì sao? Tôi là…
- Đồng chí là Phó giám đốc, tức là chức vụ giúp việc cho Giám đốc. Nếu không đồng ý với chức vụ ấy, đồng chí có thể xin từ chức…
- Được rồi,., đồng chí quá tự tin đấy! Được để rồi xem…
Lúc Nguyễn Chính bực tức bỏ đi, kĩ sư Lê Sơn nói với Giám đốc Hoàng Việt:
- Anh vội vã quá ! Anh đã đánh giá thấp đồng chí Phó Giám đốc của chúng ta! Con người ấy đã từng đánh đổ bốn đời Giám đốc. Hắn thuộc loại người nếu bắt tay mình, mình phải xem lại tay có còn đủ năm ngón không! So với hắn ta, anh chỉ là cừu non. Từ nay, Chính sẽ không can ngăn anh nữa đâu, hắn sẽ để mặc anh dấn thân vào các sự việc rồi hắn mới ra tay. Hắn sẽ có chỗ có nơi để làm việc đó… Anh không sợ à?
Phản ứng của Phó Giám đốc Nguyễn Chính rất gay gắt vì anh ta có chỗ dựa vững chắc là cấp trên, là nguyên tắc và Nghị quyết của Đảng ủy xí nghiệp. Quản đốc phân xưởng Trương là người suy nghĩ và làm việc như một cái máy, thích tỏ ra quyền thế, hách dịch với anh chị em công nhân. Công việc của anh ta từ trước đến nay là trông coi, quản lí, đốc thúc các tổ thợ, ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực và báo cáo lên Giám đốc. Khi Giám đốc Hoàng Việt khẳng định sẽ không còn chức vụ này nữa, thì anh ta tỏ thái độ bất bình ngay lập tức: "Tôi không hiểu… Nếu như chúng tôi có khuyết điểm gì, đồng chí có thể khiển trách, kỉ luật, đằng này… Xưa nay phân xưởng vẫn phải có Quản đốc. Không phải tôi ham địa vị, nhưng bãi bỏ cả một chức vụ quan trọng như chức Quản đốc phân xưởng thì thật là…".
Qua đoạn hội thoại trên, ta có thể nhận thấy sự đối đầu khốc liệt giữa hai phái, một phái đại diện cho sự đổi mới và phái còn lại thì bảo thủ. Cuộc đấu tranh này là không khoan nhượng giữa cái mới và cái cũ, đó là một vấn đề thời sự nóng bỏng của thực tế đời sống. Việc áp dụng các quan niệm mới và cách làm mới vào giai đoạn đầu đương nhiên sẽ gặp phải nhiều trở ngại. Dù rất gian khổ và gay go, cuộc đấu tranh này cuối cùng sẽ thuộc về phía sự tiến bộ, cái mới. Điều này bởi vì cách suy nghĩ và hành động dũng cảm của Hoàng Việt, Lê Sơn, Thanh… phù hợp với yêu cầu của thực tiễn đời sống và đẩy mạnh sự phát triển của xã hội. Họ không đơn độc mà được sự ủng hộ của đa số công nhân trong xí nghiệp.
Trong đoạn trích trên, ta thấy cuộc đấu tranh ác liệt giữa những người dũng cảm táo bạo đổi mới và những kẻ còn đắm mình trong tư tưởng bảo thủ, lạc hậu trong bối cảnh đất nước đang đối mặt với nhiều biến động mạnh mẽ, nhằm vươn lên và phát triển theo yêu cầu của lịch sử.
Kiến thức cơ bản về tác phẩm Tôi và chúng ta (Lưu Quang Vũ)
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Đoạn trích thuộc cảnh ba của vở kịch Tôi và chúng ta (vở kịch gồm 9 cảnh) – một vở kịch phản ánh cuộc đấu tranh gay gắt cũ- mới để phát triển
2. Bố cục
- Phần 1 (đầu vở kịch cho đến…. “tăng lên ít nhất là gấp năm lần”): Giám đốc Hoàng Việt và kĩ sư Lê Sơn bắt đầu triển khai kế hoạch kinh doanh mới.
- Phần 2 (tiếp theo từ đoạn 1 cho đến…. “các đồng chí giải tán”): Kế hoạch kinh doanh mới chịu sự phản đối nhưng giám đốc Hoàng Việt vẫn quyết định thực hiện
- Phần 3 (Tiếp theo cho đến hết): Phản ứng của công nhân, phó giám đốc Nguyễn Chính, kĩ sư Lê Sơn khi kế hoạch kinh doanh mới bắt đầu thực hiện và kết quả chiến thắng của phe tiến bộ, đổi mới
Hệ thống luận điểm
Luận điểm 1: Tình huống kịch và những mâu thuẫn cơ bản
Luận điểm 2: Phân tích các nhân vật:
- Giám đốc Hoàng Việt
- Kĩ sư Lê Sơn
- Phó Giám đốc Chính và giám đốc phân xưởng Trương
Luận điểm 3: Ý nghĩa của mâu thuẫn kịch và cách kết thúc tình huống
Sơ đồ tư duy phân tích Tôi và chúng ta
Với hướng dẫn chi tiết trên đây của Đọc tài liệu, hy vọng các em đã nắm được cách làm bài phân tích Tôi và chúng ta của Lưu Quang Vũ. Ngoài ra, rất nhiều bài Văn mẫu lớp 9 hay nhất cũng được chúng tôi chọn lọc và thường xuyên cập nhật để phục vụ việc học tập cho các em.
Chúc các em luôn học tốt và đạt kết quả cao!
