Hướng dẫn làm bài Phân tích hình tượng Đăm Săn
Để làm tốt bài văn, học sinh cần nắm vững những kỹ năng phân tích một nhân vật. Cụ thể ở đây là nhân vật của một tác phẩm sử thi. Do đó, phải hiểu rõ đặc trưng của thể loại sử thi, nhất là những đặc trưng của hình tượng anh hùng trong tác phẩm:
1. Khái niệm
Sử thi là những sáng tác tự sự miêu tả các sự kiện quan trọng, có ý nghĩa quyết định đối với đời sống tư tưởng và vận mệnh của một cộng đồng, dân tộc và nhân dân. Tác phẩm được sáng tác nhằm mục đích biểu hiện ý thức cộng đồng của nhân dân, dân tộc đối với quá khứ vẻ vang của mình. Chính vì thế, nội dung của sử thi bao giờ cũng là các sự kiện mang tính cộng đồng, toàn dân tộc, không phải là những câu chuyện riêng tư, cá nhân.
2. Đặc điểm
– Nội dung: Sử thi tập trung xây dựng hình tượng nhân vật anh hùng, tức là người đại diện cho sức mạnh của cộng đồng, của dân tộc. Ở Đăm Săn, người anh hùng là hiện thân của một tù trưởng giàu mạnh, có tài năng và vẻ đẹp, lập nên nhiều chiến công phi thường. Phẩm chất của Đăm Săn cũng như các anh hùng khác ở các tác phẩm sử thi là phẩm chất của dân tộc, bộ lạc, của nhân dân. Họ mang tầm cỡ và vẻ đẹp dân tộc. Nói cách khác, khi xây dựng hình tượng anh hùng, sử thi nhằm đề cao, thậm chí phóng đại, sức mạnh cộng đồng trong các cuộc chiến tranh hay quá trình dựng xây đất nước.
– Nghệ thuật: Do yêu cầu biểu hiện ý thức cộng đồng, sức mạnh dân tộc, nghệ thuật của sử thi có những đặc trưng riêng biệt so với các thể loại tự sự khác. Đó là lôi trần thuật khoan thai, trầm tĩnh, mang sắc thái ngợi ca, khoa trương, cường điệu.
Dàn ý Phân tích hình tượng Đăm Săn trong Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời
Dưới đây là hai mẫu dàn ý ngắn gọn và chi tiết giúp học sinh xác định được những ý chính cần có trong bài phân tích nhân vật Đam Săn của mình.
Dàn ý ngắn gọn Phân tích hình tượng Đăm Săn
I. Mở bài
Giới thiệu khái quát về tác phẩm và nhân vật Đăm Săn
II. Thân bài
– Đăm Săn là người anh hùng có sức mạnh phi thường. Sức mạnh ấy có thể làm lay trời chuyển đất, khiến thần linh phải kiêng dè. Trên đường đi bắt Nữ thần Mặt Trời, chàng đã chặt một sườn núi, ném xuống bùn làm con đường để vượt qua ranh giới giữa trời và đất. Đăm Săn còn giết tê giác dưới vực thẳm, giết hùm trong núi cao, giết quạ diều trong cây trồng, giết ma quỷ trên các đường đi. Hành động ấy quả chưa từng có. Sức mạnh ấy quả phi phàm.
– Đăm Săn mang vẻ đẹp kì diệu ở diện mạo và thân hình. Chàng vừa mềm mại, dẻo dai, lại vừa tươi tắn, nhanh nhẹn. Ngay cả trang phục, tư thế của chàng cũng rất đẹp: Chàng khoác màu đen màu trắng, tay cầm lao, gươm giắt thắt lưng, đầu mang khăn xếp, vai mang túi da… Nếu Asin trong Iliát của Homerơ “từ đầu đến chân đều ngời lên một niềm vinh quang chói lọi” (Biêlinxki) thì trong bộ tộc của Đăm Săn ai cũng ngưỡng vọng chàng: Người nhà đi lại từ nhà sau ra nhà trước nhìn Đăm Săn như một thần linh. Điều này là lẽ đương nhiên vì cả Asin và Đăm Săn “không đại diện cho bản thân mà đại diện cho nhân dân, được miêu tả như là đại diện của nhân dân” (Biêlinxki).
– Nổi bật nhất ở Đăm Săn là lòng quả cảm. Chàng từng chống lại tục nối dây, dám bắt trời thay đổi ý định và cuối cùng là đi chinh phục cả Nữ thần. Đăm Săn hầu như không sợ bất kỳ trở lực nào. Chàng bạt đồi, san núi, phát rẫy, giết mãnh thú, hạ kẻ thù… với lòng quả cảm. Ở đâu và bao giờ, Đăm Săn cũng là người đứng hàng đầu, tạo nên các kỳ tích chưa từng có.
– Đăm Săn luôn mang một khát vọng không cùng. Có những thử thách, chàng biết thật to lớn, nhưng vẫn quyết tâm thực hiện. Bằng chứng là khi nghe Đăm Pắc Quây khuyên can: “Xương người đầy bìa rừng, xương trâu bò đầy núi. Chỗ ấy đã chết biết bao tù trưởng khỏe mạnh và cương quyết. Đất trong rừng là đất đen nhão như nước. Nhiều tù trưởng đã chết lún trong đất lỏng ấy… Nhất định không để anh vào rừng của trời, rừng đầy chông gai, nhiều đến nỗi con sóc có nhảy vào thì thần đã bị đâm thủng trước lúc chân sờ tới đất” thì Đăm Săn vẫn một mực thực hiện ý định của mình:
– “Mặc kệ! Để tôi kiếm một lối đi. Tôi sẽ đi tới chỗ tôi muôn! Gặp hùm tôi sẽ giết hùm”.
Không ai ngăn cản được ý định của Đăm Săn. Hành động đi bắt Nữ thần Mặt Trời là đỉnh cao trong khát vọng chinh phục thiên nhiên của Đăm Săn. Đến khi phải gục ngã trong rừng sáp đen, khát vọng của Đăm Săn không tắt. Chàng hoài thai để tiếp tục thực hiện khát vọng của mình. Do đó, hành động mang tính cách liều lĩnh với ước vọng ngây thơ của Đăm Săn không khiến chàng đối lập với bộ tộc của mình. Trái lại, nó ngời sáng lí tưởng của cả bộ tộc nên chàng tái sinh để trở thành tù trưởng mới.
– Đăm Săn là người anh hùng của bộ tộc, người đại diện cho cả cộng đồng nên tất cả câu chuyện trong bản sử thi đều xoay quanh chàng, đều góp phần tôn vinh, ca ngợi Đăm Săn. Vì thế, hình tượng anh hùng Đăm Săn đậm chất phi thường, trở thành vẻ đẹp hoành tráng, đời đời. Hình tượng nghệ thuật Đăm Săn là biểu hiện tập trung nhất cho đặc trưng thể loại sử thi ở tác phẩm này.
III. Kết bài
– Khái quát lại vấn đề.
– Nêu cảm nhận của em về hình tượng người anh hùng trong sử thi.
Dàn ý chi tiết Phân tích hình tượng Đăm Săn trong Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời
I. Mở bài
- Giới thiệu đoạn trích Đăm săn đi bắt Nữ Thần mặt trời và nhân vật.
II. Thân bài
1. Trình bày hoàn cảnh của nhân vật Đăm Săn
- Đăm Săn muốn chinh phục Nữ Thần Mặt Trời.
- Khi tới làng Đăm Par Kvây, Đăm Par Kvây đã khuyên nhủ Đăm Săn không nên vào rừng để đến gặp Nữ Thần Mặt Trời vì nguy hiểm.
- Đăm Săn với mục tiêu kiên định đã quyết chí lên đường, tìm tới nhà Nữ Thần.
- Quá trình tới nhà nữ thần gặp nhiều gian nan.
2. Phân tích và nhận xét về hình tượng, tính cách, phẩm chất,... của nhân vật Đăm Săn
- Đăm Săn là người có sức mạnh phi thường: "Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây.".
- Đăm Săn còn là người có khát vọng lớn lao: muốn chinh phục Nữ Thần để nàng làm vợ mình.
- Đăm Săn là người có lòng dũng cảm, bản lĩnh cao cả, luôn sẵn sàng đối mặt với thử thách:
+ Khi nghe Đăm Par Kvây nói về các trở ngại trong rừng sâu, chàng không hề run sợ hay nao núng. → vẫn quyết tâm lên đường.
+ Vượt qua khó khăn, gian khổ của tự nhiên và đến được nhà của Nữ Thần.
+ Khi bị Nữ Thần từ chối, Đăm Săn không hề tỏ ra đau buồn "Tôi đành quay về làng hoang nhà cũ của tôi vậy. Tôi quay về ăn thịt trâu thịt bò của tôi vậy".
→ Đăm Săn mang trong mình những vẻ đẹp tiêu biểu của người anh hùng sử thi → tô đậm khát khao trong việc chinh phục thiên nhiên, mở mang bờ cõi ở người anh hùng.
3. Nhận xét, đánh giá về nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Khắc họa nhân vật thông qua việc sử dụng ngôn từ đậm chất hùng tráng, giàu hình ảnh, và các thủ pháp phóng đại, cường điệu và so sánh.
- Lời văn có sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và yếu tố miêu tả.
4. Mở rộng liên hệ với nhân vật Héc-to trong đoạn trích "Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác"
- Nhân vật Héc-to cũng mang trong mình lòng dũng cảm, nhiệt huyết, khát vọng lớn lao. Cả hai nhân vật đều can đảm, sẵn sàng đối mặt với khó khăn, thử thách.
5. Suy nghĩ và cảm xúc bản thân về nhân vật
- Nhân vật Đăm Săn để lại ấn tượng sâu sắc bởi những vẻ đẹp phẩm chất đáng quý.
- Thông qua nhân vật này, ta thấy được lời ngợi ca, ngưỡng mộ của người xưa về một vị anh hùng cộng đồng tài giỏi.
III. Kết bài
- Nêu khái quát thành công của tác giả qua việc xây dựng nhân vật.
- Nêu cảm nghĩ của em về thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm qua tác phẩm.
Tuyển chọn 3 bài văn hay Phân tích hình tượng Đăm Săn trong Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời
Từ việc xác định ý chính cho bài văn phân tích nhân vật thông qua lập dàn ý, các em sẽ triển khai bài văn phân tích của mình. Dưới đây là tuyển chọn những bài văn hay mà Đọc tài liệu đã tổng hợp để các em có thêm tài liệu tham khảo để viết tốt bài văn phân tích nhân vật Đăm Săn
Phân tích hình tượng Đăm Săn trong Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời - Mẫu 1
Sử thi "Đăm Săn" của người Ê-đê đã trở thành "món ăn tinh thần" của bao thế hệ con người. Trải qua năm tháng, hình ảnh vị tù trưởng Đăm Săn tài giỏi, dũng cảm luôn in sâu trong tiềm thức chúng ta. Đặc biệt, trong đoạn trích "Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời", hình tượng Đăm Săn hiện lên thật nổi bật với những phẩm chất tốt đẹp.
Sau khi giải cứu vợ mình khỏi tay Mtao Grự và Mtao Mxây, Đăm Săn trở nên vô cùng giàu có. Danh tiếng của chàng vang tới tận thần linh và toàn bộ núi rừng. Tuy nhiên, chàng không muốn thỏa hiệp một cuộc sống như vậy. Vì thế, với bản lĩnh cao cả, chàng đã quyết tâm lên đường, tìm đến nhà Nữ Thần Mặt Trời để bắt nàng về. Khi tới làng Đăm Par Kvây, Đăm Par Kvây tận tình khuyên nhủ Đăm Săn không nên vào rừng để đến gặp Nữ Thần. Sau tất cả, chàng vẫn kiên định với mục tiêu ban đầu. Trên con đường tới gặp Nữ Thần, chàng trải qua rất nhiều khó khăn, thử thách. Từ đây, những phẩm chất, đức tính đáng quý của người anh hùng đã được gợi lên vô cùng chân thực, rõ nét.
Trước hết, Đăm Săn là người có sức mạnh phi thường. Tác giả dân gian đã sử dụng thủ pháp cường điệu, phóng đại để miêu tả sức mạnh của người anh hùng này. Mỗi bước đi, mỗi cái giậm chân ở Đăm Săn đều toát ra khí thế hơn người "Chàng giậm chân trên sàn sân, hai lần sàn sân làm như vỗ cánh, bảy hàng cột nhà chao qua chao lại từ đông sang tây.". Chàng đi tới bất kể nơi đâu đều thu hút ánh mắt của quần chúng nhân dân "Bọn đàn ông con trai trong làng chạy ra tận giếng làng để xem...", "Người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị thần".
Bên cạnh đó, Đăm Săn cũng là người có khát vọng lớn lao. Chàng muốn chinh phục Nữ Thần để nàng làm vợ mình. Mặc dù sau chiến thắng với Mtao Mxây và Mto Grự, chàng trở nên vô cùng giàu mạnh. Tuy nhiên, bản lĩnh người anh hùng đã thôi thúc chàng đi chinh phục một thứ gì đó tốt đẹp hơn. Nghĩ là làm, chàng quyết tâm lên đường, tìm tới nhà Nữ Thần để "từ người Ê-đê bên bờ sông cho đến người Mnông ở dưới thấp không còn một ai dám trái lời".
Có thể nói, chuyến đi tới nhà Nữ Thần đã tô đậm vẻ đẹp phẩm chất của người anh hùng Đăm Săn. Ở chàng, ta thấy nổi bật tinh thần dũng cảm và bản lĩnh cao cả. Khi Đăm Par Kvây nói về các trở ngại trong rừng sâu, chàng không hề run sợ hay lo lắng. Thay vào đó, chàng tiếp tục đưa ra những quyết định của bản thân "diêng không cho tôi đi, cũng mặc. Tôi đã mang theo đây các ngải...". Đứng trước lời dự báo từ bạn mình về con đường sắp tới "nước thì nhiều đỉa, rừng thì nhiều vắt, người ta chưa hề đem nhau đi vào đó bao giờ...", Đăm Săn chẳng vì thế mà khuất phục. Chàng vẫn quyết tâm lên đường "Mặc, diêng cứ để tôi làm bàn trang tôi san đường tôi đi". Là vị anh hùng của cộng đồng, Đăm Săn còn nổi bật với sự bền gan quyết chí, luôn sẵn sàng đối mặt với thử thách. Chàng giữ vững thái độ kiên quyết ở bản thân dù chông gai phủ đầy phía trước "gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác". Bằng đôi bàn tay khỏe mạnh, chàng đã phá tan trở ngại từ thiên nhiên "cỏ tranh xé tay, gai mây dâm chân, không màng ăn uống". Hay giây phút bị Nữ Thần từ chối, chàng không tỏ ra đau buồn, thất bại "Tôi đành quay về làng hoang nhà cũ của tôi vậy, tôi quay về ăn thịt trâu thịt bò của tôi vậy". Tuy cuộc chinh phục không thành, chàng vẫn sáng ngời khí phách anh hùng "Sống được chết đành". Bỏ qua lời căn ngăn việc bản thân sẽ gặp nguy hiểm lúc Mặt Trời lên cao, Đăm Săn vẫn quyết chí lên ngựa quay về quê nhà.
Một trong những yếu tố làm nên thành công cho tác phẩm còn đến từ hình thức nghệ thuật. Các tác giả dân gian đã khắc họa sắc nét nhân vật thông qua sử dụng ngôn từ hùng tráng, giàu hình ảnh "trông nghênh nghênh như con rắn trong hang, ngang ngang như con cọp trong đầm". Ngoài ra, việc sử dụng các thủ pháp phóng đại, cường điệu và so sánh cũng góp phần tô đậm vẻ đẹp ở người anh hùng cộng đồng. Từ đây, chàng mang khí thế uy nghiêm, lớn mạnh mà người thường chẳng thể có được "Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy", "Lông chân như chải, lông đùi như chuốt, tiếng nghe như chong chóng gõ mõ". Nét đặc sắc trong nghệ thuật còn được thể hiện qua lời kể. Các lời văn đã có sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và yếu tố miêu tả.
Như ta thường thấy, nhân vật sử thi là người anh hùng đại diện cho một cộng đồng, tập thể nào đó. Những nhân vật này luôn tỏa sáng phẩm chất cao quý, tốt đẹp. Ta bắt gặp hình ảnh chủ soái quân đội thành Tơ-roa - hoàng tử Héc-to trong đoạn trích "Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác". Nhân vật Héc-to cũng giống vị tù trưởng Đăm Săn, luôn dũng cảm, nhiệt huyết và có khát vọng lớn lao. Cả hai nhân vật đều mang trong mình lòng can đảm, dám đương đầu, đối mặt với khó khăn, thử thách.
Sau khi đọc xong đoạn trích, nhân vật Đăm Săn đã để lại cho em ấn tượng vô cùng sâu sắc. Chàng mãi là người anh hùng sử thi dũng cảm, bản lĩnh. Thông qua nhân vật Đăm Săn, em còn thấy được khát khao chinh phục thiên nhiên, mở mang bờ cõi ở người xưa.
Đoạn trích "Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời" đã cho thấy những sáng tạo độc đáo của người xưa về việc xây dựng nhân vật anh hùng thông qua hình tượng Đăm Săn - một con người tài giỏi, khí phách. Qua đó, các tác giả dân gian cũng khéo léo bày tỏ tấm lòng yêu mến, ngợi ca về người anh hùng cộng đồng.
Tham khảo thêm tài liệu Phân tích Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời để hiểu hơn về tác phẩm và nhân vật giúp các em viết tốt bài văn phân tích nhân vật Đăm Săn của mình
Phân tích hình tượng Đăm Săn trong Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời - Mẫu 2
Đoạn trích "Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời" là một trích đoạn tiêu biểu của sử thi "Đăm Săn". Thông qua câu chuyện tìm đến nhà Nữ Thần, các tác giả dân gian đã khắc họa chân thực vẻ đẹp nhân vật Đăm Săn - một người tài giỏi, dũng cảm. Từ đó, bày tỏ lời ngợi ca, ngưỡng mộ tới người anh hùng sử thi.
Sau khi giành chiến thắng trước Mtao Grự và Mtao Mxây, Đăm Săn trở về với rất nhiều chiến lợi phẩm. Chàng trở nên giàu có, lớn mạnh tới mức "danh vang đến thần, tiếng lừng khắp núi". Mặc dù cuộc sống sung túc, vẹn đầy nhưng chàng vẫn thấy chưa vừa ý. Tận sâu bên trong con người chàng là khao khát chinh phục Nữ Thần để "từ người Ê-đê bên bờ sông cho đến người Mnông ở dưới thấp không còn một ai dám trái lời". Vì thế, chàng quyết tâm lên đường, tìm tới nhà rồi cầu hôn Nữ Thần Mặt Trời. Thông qua chuyến đi đầy mạo hiểm, thử thách, các tác giả dân gian đã khắc họa sắc nét người anh hùng Đăm Săn với những vẻ đẹp phẩm chất đáng quý.
Đầu tiên, Đăm Săn hiện lên là người có sức mạnh phi thường hơn người. Chàng đi tới đâu cũng thu hút ánh mắt của mọi người "Người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị thần". Thân hình, vóc dáng vạm vỡ, khỏe khoắn là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh to lớn ở chàng. Tiếp đến, Đăm Săn còn là người mang trong mình khát vọng lớn lao. Cuộc sống giàu có, sung túc của một vị tù trường cũng không thể ngăn cản bước chân chàng. Chàng khát khao chinh phục được Nữ Thần Mặt Trời để nàng làm vợ mình.
Bên cạnh đó, Đăm Săn cũng là người anh hùng dũng cảm, có bản lĩnh, luôn sẵn sàng đương đầu, đối mặt với thử thách. Khi bạn mình - Đăm Par Kvây nói về các trở ngại sắp tới, Đăm Săn không lấy làm lo lắng mà từ bỏ. Chàng kiên định với mục tiêu ban đầu của bản thân "Diêng không cho tôi đi, cũng mặc". Dù không có bạn đồng hành, dù phía trước là khó khăn, thử thách, chàng vẫn vững chí mà lên đường. Câu nói cuối cùng với Đăm Par Kvây "Tôi không sợ đâu" của Đăm Săn thật khí phách làm sao! Hành trình tìm đến nhà Nữ Thần có vô vàn nguy hiểm, gian nguy bày ra trước mắt. Thế nhưng, vị tù trường tài ba đã can đảm đối mặt và đương đầu. Chàng mạnh mẽ vượt qua các trở ngại từ thiên nhiên núi rừng "Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh, cỏ tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống". Hình bóng chàng cô đơn đi trong "rừng núi quạnh hiu, vắng như không, không như vắng" làm ta càng thêm khâm phục ý chí ở người anh hùng. Đặc biệt, tinh thần dũng cảm, sẵn sàng đối diện với khó khăn còn được thể hiện rõ nét ở cuối đoạn trích. Khoảnh khắc bị Nữ Thần từ chối, thay vì bi lụy, đau khổ, chàng vẫn giữ vững sự uy nghiêm của bản thân "Sống được chết đành! Tôi về đây". Không chút lưu luyến, chàng lên ngựa trở về quê hương.
Có thể nói, các tác giả đã rất thành công trong việc khắc họa nhân vật thông qua sử dụng ngôn từ đậm chất hùng tráng, giàu hình ảnh. Nhờ đó, Đăm Săn hiện lên thật nổi bật "Khách mặc một áo lụa đẹp, khoác ngoài một áo chiến cũng thật là đẹp.". Thủ pháp so sánh, phóng đại, cường điệu cũng được sử dụng nhuần nhuyễn, góp phần tô đậm vẻ đẹp của người anh hùng "Chàng nói nói cười cười, tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy", "trông nghênh nghênh như con rắn trong hang, ngang ngang như con cọp trong đầm". Ngoài ra, các tác giả dân gian đã biết kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và yếu tố miêu tả trong lời văn nhằm lột tả chân thực nhân vật.
Đọc sử thi, ta lại nhớ đến vị hoàng tử thành Tơ-roa - Héc-to trong đoạn trích "Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác", chàng cũng sáng ngời vẻ đẹp anh hùng. Đứng trước khó khăn, hiểm nguy, Đăm Săn và Héc-to đều dũng cảm đối diện, đưa ra lựa chọn sáng suốt. Có thể nói, hai nhân vật đến từ hai nền văn hóa khác nhau đều khiến chúng ta cảm thấy ngưỡng mộ, yêu mến về vẻ đẹp lí tưởng.
Hình ảnh vị tù trưởng dũng cảm Đăm Săn trong đoạn trích "Đăm Săn đi bắt Nữ Thần Mặt Trời" sẽ mãi in sâu trong tâm trí bạn đọc. Thông qua nhân vật, các tác giả dân gian đã bày tỏ niềm yêu mến, ngưỡng mộ, ngợi ca về người anh hùng cộng đồng. Đồng thời, thể hiện khát vọng chinh phục tự nhiên, mở mang bờ cõi.
Phân tích hình tượng Đăm Săn trong Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời - Mẫu 3
Sử thi Đăm Săn của người dân tộc Ê đê đã thực sự thành công khi tái hiện hình ảnh người anh hùng trong xã hội với những lí tưởng cao đẹp khi ước mơ bắt Nữ thần Mặt Trời về làm vợ.
Sử thi là một thể loại văn học vô cùng thú vị, bởi nó mang nhiều yếu tố hoang đường kì ảo nhưng không đánh mất đi những giá trị vốn có, vì bên cạnh những yếu tố ấy những chất liệu để tạo nên một sử thi hay là nhân vật có thật, câu chuyện có thật. Những yếu tố kì ảo chỉ được thêm vào để làm nền và làm nổi bật sự phi thường của người anh hùng.
Nhân vật trong sử thi là những người phi phàm đại diện cho lí tưởng cao đẹp của cả một cộng đồng, là người đi tiên phong để mở ra một cuộc sống hạnh phúc, tốt đẹp cho mọi người. Một người anh hùng chắc chắn phải lập ra được những chiến công lẫy lừng, vang danh, đó không chỉ là sự hào nhoáng mà còn là những ý nghĩa sâu xa và thế giới nghệ thuật muốn đề cập đến.
Đến với Sử thi Đăm Săn, đặc biệt là đoạn trích đi chinh phục nữ thần Mặt Trời, người anh hùng ấy hiện lên với đầy đủ những vẻ sáng của cuộc đời, đó là khát khao của con người về tình yêu và hạnh phúc, về sự chinh phục thiên nhiên và vũ trụ rộng lớn. Chàng Đăm Săn là một hình mẫu cho những điều cao đẹp của một cộng đồng.
Người dân tộc Ê đê thuộc chế độ mẫu hệ, bởi vì vậy, chỉ có người vợ mới được bắt chồng chứ không có những người chồng được bắt vợ, hành động của Đăm Săn và kết quả của hành động ấy đã thể hiện rõ nét bản sắc dân tộc văn hoá truyền thống của người Ê đê, chính vì vậy tính lịch sử và văn hóa trong tác phẩm sử thi này rất cao và tỉ mỉ.
Đăm Săn muốn chinh phục nữ thần mặt trời về làm vợ xuất phát từ mong muốn cho cuộc sống của cộng đồng trở nên ấm no hơn, bởi có được sức mạnh của nữ thần.
Vượt qua bao nhiêu là khó khăn cách trở, sự can ngăn của vợ, … Chàng Đăm Săn vẫn mang trong mình khát khao được gặp nữ thần mặt trời và bày tỏ mong muốn của mình. “Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh, có tranh xé tay, gai mây đâm chân, không màng ăn uống”, chàng cứ thế trên con chiến mã của mình vẫn tiếp tục lao như bay về phía nơi ở của nữ thần mặt trời với đầy khí thế hừng hực.
Chàng phi ngựa như bay qua vùng đất Sáp Đen, chàng cưỡi trên con chiến mã ấy vượt qua không biết bao nhiêu cánh rừng, bao nhiêu ngọn núi, người và người cứ thế lao vun vút như tên. Chẳng biết mấy ngày đem, Đăm Săn đã nhìn thấy cái chuồng nuôi trâu, cái bãi thả diều ở trời, khí thế hừng hực, lao đi trong không trung.
Ta có thể thấy niềm tin trong người anh hùng ấy, anh tin tưởng vào sức mạnh và tài năng của mình, có thể giúp chàng lấy được nữ thần làm vợ, đó không phải là sự viển vông mà ngược lại càng làm cho Đăm Săn ra dáng một người anh hùng với sức mạnh phi thường thực thụ. Đó là lòng dũng cảm, sự quyết tâm và khát vọng của một người anh hùng mang trong mình những lí tưởng lớn lao và vững chãi.
Trải qua những chặng đường gian nan, cuối cùng chàng đã đến được nơi ấy, trước mắt chàng là những cảnh vật mà trước giờ chưa bao giờ nhìn thấy ở buôn làng của mình. “Cầu thang trông như cái cầu vồng” , “cối giã gạo bằng vàng, chày cũng bằng vàng”, cái chày thì lấp lánh khiến Đăm Săn không khỏi ngạc nhiên, mình đã là một tù trưởng giàu có nhất ở buôn làng rồi, không thứ gì là không có, vậy mà ở đây nhiều điều mới lạ quá khiến chàng không rời mắt.
Đăm Săn xuống ngựa rồi từ từ bước vào nha, khí thế người anh hùng dũng mãnh như toả ra thứ hào quang hào nhoáng lắm, ai ai cũng biết đến sự hiện diện của chàng. “Chàng vươn bước lên cầu thang thì trong nhà người ta đã nghe”, “Chàng vươn người trên sàn hiên thì trong nhà người ta đã nghe”, … sự vĩ đại trong từng hành động của Đăm Săn cũng khiến người ta biết đến.
Chàng đi vào nhà rồi ngồi ở giữa gian như một vị thần, sự hiên ngang ấy khiến gia tớ trong nhà ai cũng nhìn, thế là đã đến tai của nữ thần mặt trời. Chàng Đăm Săn mặc một chiếc áo lụa thật đẹp, ở ngoài khoác một chiếc áo chiến trông oai hùng biết bao, “Lông chân như chải, lông đùi như chuốt”, “Tiếng nghe như trống gõ mõ”,… Các tù trường không một ai có một khí thế giống như vậy, cứ ngỡ là thần tiên ở trên trời.
Những người tôi tớ của nữ thần cứ hết người này đến người kia, những ánh mắt cứ chăm chăm vào Đăm Săn, càng làm cho chàng trở nên đẹp và dũng mãnh hơn, càng tô điểm thêm cho cốt cách của chàng. Nữ thần Mặt trời cũng không kém, nàng thay không biết bao nhiêu bộ váy để tiếp đón Đăm Săn, cuối cùng nàng cũng đã chọn được chiếc váy ưng ý, “Nàng mặc một váy ánh như sét, loáng như chớp”.
Lúc này trông nữ thần như một vị tiên giáng trần, “Mái tóc vén bên tai trông thật là đẹp”, “Đi trông như diều bay liệng, như nước lững lờ trôi”, Chàng Đăm Săn khi thấy vẻ đẹp kiều diễm ấy lại càng mê mẩn hơn nữa, trước mặt chàng là một vị nữ thần vô cùng xinh đẹp và tài giỏi, “Thân hình như cái nụ tai, với một cái cổ như con công”. Những điều đó càng khiến cho Đăm Săn muốn chinh phục hơn nữa. Tiếng của nàng lanh lảnh khẻ hỏi Đăm Săn : “Hỡi con người trần thế, ngươi muốn gì”.
Đăm Săn trả lời lại : “Tôi muốn có người nấu cơm canh tôi ăn, dệt khố áo tôi mặc”, chàng tỏ ý muốn lấy nữ thần mặt trời làm vợ mình, “muốn đưa nàng xuống trần làm juê, làm êm tai , làm chị em với Hơ Nhị, Hơ Bhị”, đứng trước sự xinh đẹp của nữ thần chàng không kiềm lòng nổi mà nói ra ước muốn trong suy nghĩ của mình, chàng dũng cảm bày tỏ và tin rằng nữ thần sẽ chấp nhận lời cầu hôn của mình.
Nhưng nữ thần lại kiếm cớ để từ chối lời cầu hôn ấy, “nếu ta đi thì lợn dưới gà trên, cọp tê giác,… sẽ chết hết”, “Chết cả người Khơ me, người Lào”, “Chết cả người Ê đê Ê ga”, “Cây trong rừng sẽ tuyệt diệt, cây trên rú sẽ chết khô” . Nữ thần một mực phủ nhận lời đề nghị của Đăm Săn, nàng từ chối một cách quyết liệt, “Thôi ngươi hãy đi lấy gùi nước về đi, Ta sắp ra đi đây”.
Nhưng Đăm Săn vẫn vô cùng trung thành với cảm xúc của chính mình, chàng đã dùng cây chà gạc chẻ núi, phát rừng, giết bao nhiêu thú dữ, vượt ngàn khó khăn gian truân mới đến được đây, nói đi là đi được sao, chàng vẫn muốn nhận được sự chấp nhận của Nữ thần, “Tôi thương nàng da diết, lòng dạ tôi không nguôi, vì vậy tôi đã đến đây với nàng, muốn cùng nàng nên nghĩa vợ chồng, có lấy được nàng tôi mới về”.
Sự quyết tâm và kiên định của Đăm Săn cho thấy chàng là một người hết sức mạnh mẽ và quyết đoán đối với suy nghĩ của mình, muốn làm gì thì chàng nhất định sẽ làm cho bằng được, đó cũng là một trong những yếu tố để kiến tạo nên một người anh hùng của cộng đồng.
Vậy là cuộc cầu hôn của Đăm Săn đã thất bại, Đăm Săn đã quyết định ra về mặc lời can ngăn của Nữ thần. Đăm Săn không cần sống hay chết, chàng cũng không cần ai cùng về, chàng một mình một ngựa phi như bay ra khỏi vùng đất của Mặt trời. Đất sáp đen đã dần nhão ra, chàng và chiến mã vẫn cứ phi, càng chậm dần chậm dần rồi biến mất trong khu rừng ấy.
Người anh hùng ấy đã hy sinh vì những lí tưởng của chính mình. Chàng đã chết trong khát vọng với sự hiên ngang bất khuất, đó là dáng vẻ của một người anh hùng thực thụ.
Cái chết đầy tính bi tráng của Đăm Săn nhuốm đầy màu sắc của bi kịch lịch sử và thời đại, đó là mâu thuẫn gay gắt giữa sự có hạn của những điều xung quanh, trái ngược với những khát vọng và lí tưởng vô hạn của người anh hùng sử thi. Hình ảnh người anh hùng ấy vẫn mãi mãi sống trong lòng người Ê đê, tồn tại mãi mãi trong những nét văn hoá lâu đời.
Truyện Sử thi về chàng Đăm Săn đậm đà bản sắc văn hoá truyền thống của người Ê đê. Trật tự mẫu quyền của dân tộc được thể hiện vô cùng sâu sắc qua những chi tiết của truyện, Đăm Săn không thể nào cầu hôn được nữ thần mặt trời chính là vì lí do ấy, những bản sắc văn hoá được in sâu vào trong tác phẩm nghệ thuật.
Người anh hùng ấy khát vọng về tình yêu, hạnh phúc, muốn chinh phục được nữ thần mặt trời để giúp đỡ cho người dân ở buôn làng, nhờ vào quyền năng của nàng có thể đem lại cho mọi người một cuộc sống tốt hơn nhưng tiếc thay chàng đã thất bại.
Nhưng đó không phải là một sự thất bại hoàn toàn, tiếng thơm muôn đời của chàng Đăm Săn vì muốn đem lại hạnh phúc cho muôn dân mà hy sinh cuộc đời mình mãi mãi in sâu vào trong tâm trí của cộng đồng dân tộc, từ hình ảnh ấy là những bài học vô cùng quý giá về lí tưởng trong cuộc sống.
Sống một cuộc đời giống như Đăm Săn không bao giờ lãng phí, đó là một cuộc đời mà nhiều người mơ ước, được vùng vẫy trong lí tưởng cao đẹp, được là người anh hùng của mọi người, mãi mãi về sau.
ruyện Đăm Săn đi chinh phục nữ thần mặt trời không chỉ có những ý nghĩa hay về nội dung mà những đặc sắc về nghệ thuật cũng là một yếu tố vô cùng quan trọng và cần thiết để tạo nên một câu chuyện ý nghĩa như vậy.
Nhân vật Đăm Săn được lí tưởng hoá, thần thánh hoá với những yếu tố kì ảo và sức mạnh phi thường đã thể hiện được những lí tưởng cao đẹp của một bậc anh hùng tượng trưng cho xã hội. Ngôn ngữ đối thoại của Đăm Săn và Nữ thần vô cùng chặt chẽ, linh hoạt, thể hiện được đầy đủ tính cách qua từng lời nói của nhân vật, chính vì vậy sử thi Đăm Săn trở nên vô cùng gần gũi với bạn đọc.
Các yếu tố phiêu lưu, trải nghiệm trong chuyện cũng đã góp phần làm nên thành công, không chỉ là những bài học khô khan nhạt nhẽo, những điều nhân văn được thể hiện một cách kém hấp dẫn, câu chuyện lôi cuốn người đọc bằng những yếu tố hết sức màu sắc Sử thi, hết sức nghệ thuật và đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc người Ê đê.
Sử thi Đăm Săn đã mở ra trong cảm xúc của người đọc những điều tuyệt vời về cuộc đời của một người anh hùng dân tộc, một người anh hùng của thời đại. Lí tưởng trong người chàng là những thứ cao đẹp và đầy tính nhân văn, nó không chỉ góp phần thể hiện một đời sống phong phú dân tộc mà còn mang ý nghĩa giáo dục, thẩm mỹ vô cùng sâu sắc.
Không đơn thuần là một người anh hùng bước ra từ những trang sử thi với những yếu tố kì ảo mà còn là một tượng đài kì vĩ về những điều tuyệt vời trong đời sống, người anh hùng văn hoá tạo dựng những nét đẹp phi thường cho cộng đồng, dân tộc.
-/-
Hy vọng với hướng dẫn làm bài chi tiết và những bài văn mẫu "Phân tích hình tượng Đăm Săn trong Đăm Săn đi bắt Nữ thần Mặt Trời" mà Đọc tài liệu tổng hợp giúp các em có thêm tài liệu tham khảo. Cùng với trọn bộ văn mẫu lớp 10 là những tài liệu hữu ích giúp các em học tốt Ngữ Văn 10!
