Cùng tham khảo gợi ý dàn bài và một số bài văn mẫu hay phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn của Lưu Quang Vũ do Đọc Tài Liệu sưu tầm và tổng hợp. Hi vọng bài viết sẽ giúp các em có thêm nguồn tư liệu tham khảo hữu ích để viết được một bài văn phân tích hay, sâu sắc và đầy đủ ý.
Dàn ý phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Lưu Quang Vũ và vở kịch "Hồn Trương Ba, da hàng thịt".
- Nêu vị trí, vai trò của đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn.
2. Thân bài
a) Phân tích tâm trạng của Hồn Trương Ba
- Nỗi thống khổ tột cùng khi nhận ra sự tha hóa về tâm hồn:
+ Khát khao được trở lại làm người lương thiện.
+ Nỗi hổ thẹn, ghê tởm bản thân.
+ Nỗi buồn tủi, tuyệt vọng.
- Bi kịch của nhân vật Hồn Trương Ba
+ Mâu thuẫn nội tâm bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo.
+ Nỗi bất lực, tuyệt vọng, không thể chịu đựng được nữa.
+ Lựa chọn cái chết như một giải thoát.
- Nguyên nhân dẫn đến sự tha hóa:
+ Do sự ràng buộc bởi thân xác của anh hàng thịt.
+ Do sức ảnh hưởng của môi trường sống.
b) Quan niệm sống của Hồn Trương Ba
- Quan niệm sống: "Tôi muốn được là tôi toàn vẹn".
+ Khát khao được sống đúng với bản thân: Nỗi ám ảnh về thân xác "da thịt", "không ra hồn người, không ra hồn ma".
+ Khẳng định giá trị của con người: sống có tâm hồn cao đẹp, khao khát được "thoát khỏi cái thân xác ghê tởm này"
+ Phê phán lối sống tầm thường, giả tạo: Mong muốn được trở lại làm người, được sống với gia đình, được hòa nhập với cộng đồng.
- Biểu hiện của quan niệm sống:
+ Dứt khoát từ chối sự sắp đặt của Nam Tào, Bắc Đẩu.
+ Quyết định trả lại cái xác và trở về với cái chết.
c) Ý nghĩa của đoạn trích
- Khẳng định giá trị con người: sống là chính mình, sống có tâm hồn cao đẹp, sống trọn vẹn cả về thể xác lẫn tinh thần.
- Phê phán lối sống tầm thường, giả tạo.
- Thể hiện niềm tin vào bản chất tốt đẹp của con người.
- Lên án xã hội bất công, phi nhân đạo.
d) Đặc sắc nghệ thuật
- Sử dụng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại sinh động, thể hiện nội tâm nhân vật.
- Sử dụng các chi tiết, hình ảnh giàu sức gợi tả, gợi cảm.
- Xây dựng tình huống kịch gay cấn, hấp dẫn.
3. Kết bài
- Khái quát lại nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
- Nêu cảm nhận, đánh giá về đoạn trích.
- Liên hệ bản thân: Suy nghĩ về giá trị của nhân cách con người, về khát vọng sống mãnh liệt của con người.
* Gợi ý một số câu hỏi để phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn:
- Tâm trạng của Hồn Trương Ba thay đổi như thế nào sau khi trải nghiệm cuộc sống trong thân xác anh hàng thịt?
- Nguyên nhân nào dẫn đến quyết định trả lại thân xác anh hàng thịt và chọn cái chết của Hồn Trương Ba?
- Cái chết của Hồn Trương Ba có ý nghĩa gì? Qua bi kịch của Hồn Trương Ba, tác giả khẳng định giá trị của con người: sống là chính mình, được sống trọn vẹn cả về thể xác lẫn tinh thần.
- Qua đoạn trích, tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì? Đoạn trích là lời cảnh tỉnh cho những ai đang sống giả tạo, tầm thường.
- Đoạn trích thể hiện một cách sâu sắc bi kịch của con người bị tha hóa, mất đi bản ngã.
TOP 3 bài văn phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn của Lưu Quang Vũ
Phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn mẫu số 1
Lưu Quang Vũ là một trong các nhà viết kịch nổi tiếng của Việt Nam. Một trong những vở kịch tiêu biểu nhất trong con đường sự nghiệp của ông là Tôi muốn được là tôi toàn vẹn. Tác phẩm đã gây được tiếng vang lớn trong lòng độc giả đồng thời gửi gắm rất nhiều bài học, tư tưởng nhân văn ý nghĩa và sâu sắc.
Trương Ba có tài đánh cờ rất giỏi nhưng bị chết oan do trong lúc làm việc không chú ý, Nam Tào đã nhầm lẫn và gây ra sự việc ngoài ý muốn làm cho Trương Ba phải chết. Vì muốn sửa sai, chuộc lại lỗi lầm nên Nam Tào và Đế Thích đã bàn nhau cho hồn Trương Ba sống lại và nhập vào thân xác của anh hàng thịt mới chết không lâu. Tưởng chừng như mọi việc đã êm xuôi, nhưng không. Trong thời gian trú nhờ xác anh hàng thịt, Trương Ba đã không ít lần gặp phải nhiều việc phiền toái như lí trưởng sách nhiễu, vợ anh hàng thịt đòi chồng, hay ngay đến cả gia đình - những người thương yêu và quý trọng nhất giờ đây cũng làm cho ông cảm thấy thật xa lạ... Bản thân Trương Ba cũng dằn vặt và đau khổ rất nhiều vì phải sống trái với quy luật tự nhiên. Đặc biệt là khi mà xác anh hàng thịt đã gây ảnh hưởng, làm cho hồn Trương Ba nhiễm một vài thói quen xấu. Đoạn trích trong sách giáo khoa kể về cuộc đối thoại giữa Trương Ba cùng với các nhân vật.
Đầu tiên là cuộc đối thoại gay gắt, nảy lửa giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt. Bản thân Trương Ba, ông cho rằng từ trước tới giờ, kể cả khi đã chết thì bản thân mình vẫn có một đời sống trong sạch, nguyên vẹn, thẳng thắn. Ông coi thường và cho rằng xác anh hàng thịt chỉ là cái vỏ bọc bên ngoài với sự âm u, đui mù, “không có ý nghĩa gì hết, không có tư tưởng, không có cảm xúc” nếu có thì cũng chỉ là “những thứ thấp kém mà bất cứ con thú nào cũng có được: Thèm ăn ngon, thèm rượu thịt”. Nhưng xác hàng thịt thì lại khác, cái xác cho rằng hồn Trương Ba sẽ không thể tách khỏi xác anh hàng thịt, đồng nghĩa với mọi việc làm, mọi hành động của hồn Trương Ba sẽ đều chịu sự chi phối của cái xác anh hàng thịt. Đây chính là một cuộc đấu tranh khốc liệt giữa phần con và phần người cũng giống như giữa khát vọng và dục vọng, giữa đạo đức và tội lỗi. Qua cuộc đối thoại này, nhà văn đã gửi gắm tới độc giả thông điệp: Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người chúng ta được sống một cách tự nhiên với sự hài hòa giữa phần xác và phần hồn.
Tiếp đến, hồn Trương Ba đã có cuộc trò chuyện và giãi bày những tâm sự cùng với người thân trong gia đình. Trước tình cảnh éo le mà Trương Ba gặp phải, mỗi một thành viên lại có một thái độ khác nhau. Trước sự thay đổi đột ngột của chồng mình, vợ Trương Ba đau đớn mà thốt lên: “Ông đâu còn là ông”, bà cho rằng ông một mực muốn rời khỏi gia đình này để đi cày thuê làm mướn để được tự do với vợ anh hàng thịt. Còn cái Gái, đứa cháu thương ông nhất nhưng giờ đây nó cũng chẳng chịu nhận ông, và cho rằng ông nội của mình đã chết thay vào đó là một người vô cùng thô lỗ, vụng về “Từ nay ông không được động vào cây cối trong vườn của ông tôi nữa!... chân ông to bè như cái xẻng, giẫm nát lên cả cây sâm quý mới ươm”. Duy nhất trong nhà chỉ có chị con dâu là cảm thông, chia sẻ và yêu thương với người ba chồng đáng thương này Trương Ba, nhưng dù vậy chị ấy vẫn không nhận ra ông Trương Ba của ngày. Ở một vị trí khác nhau, một thái độ, cảm nhận khác nhau nhưng họ đều có một điểm chung là thấy sự thay đổi rõ rệt của Trương Ba, ông đã chẳng còn nguyên vẹn, trong sạch hay thẳng thắn. Để rồi, từ đó Trương Ba mới vỡ lẽ, mới nhận ra sự thay đổi của bản thân đồng thời cũng là sự lấn át của phần xác đối đối với phần hồn trong ông. Vậy nên ông đã đươc ra quyết định, Trương Ba sẽ trả lại xác cho anh hàng thịt.
Chính cái quyết định đó đã dẫn đến cuộc đối thoại của Trương Ba với Đế Thích. Trương Ba đã chỉ rõ ràng cái sai mà Đế Thích đã gây ra: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết”. Trương Ba bày tỏ mong ước của mình: “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn” và “Không thể sống với bất cứ giá nào được. Có những cái giá quá đắt, không thể trả được tâm hồn tôi lại trở lại thanh thản, trong sáng như xưa”. Nhưng Đế Thích lại chẳng cho là vậy mà đáp: “Thế ông ngỡ tất cả mọi người đều được là mình toàn vẹn cả ư? Ngay cả tôi đây. Ở bên ngoài, tôi đâu có được sống theo những điều tôi nghĩ bên trong. Mà cả Ngọc Hoàng nữa, chính người lắm khi cũng phải khuôn ép mình cho xứng với danh vị Ngọc Hoàng. Dưới đất, trên trời đều thế cả, nữa là ông. Ông đã bị gạch tên khỏi sổ Nam Tào. Thân thể thật của ông đã tan rữa trong bùn đất, còn chút hình thù gì của ông đâu!”.
Và mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn khi nghe tin cu Tị chết, Đế Thích đã đề nghị cho hồn Trương Ba được nhập vào cu Tị, nhưng trải qua bao sự việc, Trương Ba đã thẳng thừng từ chối. Ông đã nhận ra sẽ có một loạt những rắc rối tồi tệ đằng sau việc này: phải giải thích cho chị Lụa và những người thân trong gia đình mình biết đầu đuôi câu chuyện và đặc biệt là cái Gái – dù là cháu gái của mình nhưng với nó, cu Tị là người bạn thân nhất. Hoặc có khi sẽ phải sang nhà chị Lụa ở, tạo ra cơ hội để bọn lý trưởng sách nhiễu, thu lợi về mình… Cuối cùng, Trương Ba đã từ chối ý tốt ấy và yêu cầu Đế Thích để cho cu Tị được sống lại còn bản thân mình sẽ chết cùng phần xác. Đây quả thật là một cái kết rất hợp lí và có hậu, nếu ta xét theo ý nghĩa đó thì đó chính kết quả của cuộc đấu tranh giữa khát khao được sống, nhưng lại không chấp nhận một cuộc sống giả tạo, không được là chính mình.
Qua tác phẩm Tôi muốn được là tôi toàn vẹn, Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm tới độc giả thông điệp: Được sống được là người là một điều thật quý giá nhưng chỉ khi ta được là chính mình, sống một cách trọn vẹn với theo đuổi và phát huy những giá trị tốt đẹp của bản thân còn là một điều quý giá hơn. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi mà con người được sống đúng với quy luật của tự nhiên với sự hài hòa, đồng điệu giữa thể xác và tâm hồn.
Phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn mẫu số 2
Sự tồn tại song song của hai mặt tốt và xấu trong cuộc sống là điều hiển nhiên. Con người cũng vậy, luôn mang trong mình những khía cạnh hoàn thiện và chưa hoàn thiện. Chính vì vậy, hành trình hoàn thiện nhân cách là một cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ trong mỗi con người. Câu nói của Trương Ba trong vở kịch "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" đã phần nào thể hiện rõ điều này: "Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn".
“Bên trong” là tất cả những gì không thể nhìn thấy được, đó là suy nghĩ, tư tưởng, khát vọng,… “Bên ngoài” là tất cả những gì có thể thấy được, cảm nhận được, đó là hành động, cách hành xử, ứng xử… “Toàn vẹn” - con người là thể thống nhất có sự hòa hợp giữa thể xác và tâm hồn, giữa ý chí và hành động. Sống “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo” nghĩa là sống không thực với con người của mình. Con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng của thân xác, chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất, chỉ biết hưởng thụ, thỏa mãn nhu cầu của bản thân. Con người vốn là một thể thống nhất giữa tinh thần và thể xác, và nếu không sống thật với chính mình, con người sẽ gây ra đau khổ, tai họa cho gia đình, cho những người xung quanh, làm cho chính mình bị tổn thương. Như vậy thì làm sao có thể mang đến hạnh phúc cho những người thương yêu xung quanh.
Ví dụ như Trương Ba, phải sống nhờ thân xác kẻ khác nên tâm hồn bị tha hóa, bị vấy bẩn phải chạy theo những dục vọng thấp hèn. Hay nhiều sinh viên nghèo tỉnh lẻ lên học đại học ở thành phố, vì sĩ diện với bạn bè nên bề ngoài thể hiện sự khá giả, ăn chơi bằng cách lừa dối bố mẹ: xin tiền học phí để lấy tiền đi chơi. Một thầy giáo ở Quảng Ngãi, ban ngày đi dạy học, ban đêm là đại ca của một băng cướp… Hiệu trưởng Sầm Đức Xương mua dâm nữ sinh… là những hiện tượng xã hội gây nhức nhối trong thời gian gần đây. Người có lối sống như vậy là người không đáng tin cậy. Bởi vì bản thân những người đó đều là những kẻ sống không thành thực, những người gian dối, cần cảnh giác!
“Tôi muốn được là tôi toàn vẹn” là một người hoàn thiện, một người có suy nghĩ và hành động đồng nhất. Trong ngữ cảnh này, một người toàn vẹn là một người sống thật với bản thân mình, chấp nhận sự thật về bản thân mình. Sống mà không làm hại đến người khác, sống không lừa lọc, sống không dối trá, giả tạo, hai mặt.
Mỗi một người khi được sinh ra trong đời đều được tạo hóa ban cho thể xác và linh hồn riêng. Thể xác và linh hồn là hai phần tuy khác nhau nhưng hợp nhất với nhau và cùng nhau tồn tại hình thành nên con người. Vì vậy hãy sống là chính mình, đừng bao giờ lừa dối bản thân hay người khác, cũng đừng sống chia đôi mình ra để rồi lời nói, hành động không khớp với nhau. Hãy là một cái tôi toàn vẹn. Không nên sống nhờ vả vào người khác. Bởi tạo hoá sinh ra chúng ta, cuộc sống này là của chúng ta, vì vậy phải do chính ta quyết định. Không ai có thể quyết định nên số phận cho ta, chính chúng ta phải làm nên số phận của chính bản thân mình. Để thật sự là một con người toàn vẹn, ngay từ khi còn trên ghế nhà trường, hãy luyện tập thói quen sống có cùng một suy nghĩ và hành động, phải hài hòa giữa suy nghĩ và hành động. Hãy sống thành thật với cộng đồng sống phải thành thật với chính bản thân mình!
Không chỉ có ý nghĩa triết lí về nhân sinh, về hạnh phúc con người, câu nói của Lưu Quang Vũ còn muốn góp phần phê phán một số biểu hiện tiêu cực trong lối sống lúc bấy giờ: Thứ nhất, con người đang có nguy cơ chạy theo những ham muốn tầm thường về vật chất, chỉ thích hưởng thụ đến nỗi trở nên phàm phu, thô thiển. Thứ hai, lấy cớ tâm hồn là quý, đời sống tinh thần là đáng trọng mà chẳng chăm lo thích đáng đến sinh hoạt vật chất, không phấn đấu vì hạnh phúc toàn vẹn. Cách sống trên là cực đoan, đáng phê phán. Ngoài ra, câu nói còn đề cập đến một vấn đề cũng không kém phần bức xúc, đó là tình trạng con người phải sống giả, không dám và cũng không được sống là bản thân mình. Đó là nguy cơ đẩy con người đến chỗ bị tha hóa do danh và lợi.
Phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn mẫu số 3
Lưu Quang Vũ nổi danh là một trong những nhà soạn kịch tài hoa của nền văn học hiện đại Việt Nam. Nhắc đến Lưu Quang Vũ, không thể không nhắc đến những vở kịch xuất sắc làm nên tên tuổi của ông, trong đó "Hồn Trương Ba, da hàng thịt". Đoạn trích "Tôi muốn được là tôi toàn vẹn" nằm ở cảnh VII và đoạn kết của vở kịch, là lời tự sự đầy day dứt của nhân vật Trương Ba sau khi trải nghiệm cuộc sống với thân xác "da hàng thịt".
Đoạn trích “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn” tập trung kể về cuộc đời của chàng Trương Ba, là một người có tài đánh cờ xuất chúng nhưng không may chết oan do sự nhầm lẫn của Nam Tào. Nhằm chuộc lại lỗi lầm của mình Nam Tào và Đế Thích đã cho Trương Ba sống lại nhưng trong một thể xác của người khác. Ban đầu mọi thứ có vẻ thuận lợi khi Trương Ba được sống lại trên trần thế, nhưng dần dần mọi thứ lại trở nên khó khăn, rắc rối vì thể xác và tâm hồn của Trương Ba không hòa nhập với nhau. Trương Ba vốn là một người có học thức còn anh bán thịt lại là người thô lỗ, phàm tục, điều này đã dẫn đến những mâu thuẫn, sự xô xát không thể tránh khỏi giữa phần xác và phần hồn. Những đòi hỏi vô lý của người vợ, sự xa lạ của gia đình và những người thân yêu… tất cả đã đẩy chàng Trương Ba vào bi kịch mới: sống còn đau khổ hơn cả cái chết. Với nội dung như vậy đoạn trích đặt ra rất nhiều vấn đề quan trọng giữa sự hoà hợp giữa thể xác và tâm hồn, về ý nghĩa cuộc sống của con người, về khái niệm sống toàn vẹn.
Đế Thích và Nam Tào tượng trưng cho khuôn phép, luật pháp của xã hội. Đế Thích cho rằng không ai có thể sống toàn vẹn, mỗi người đều phải tuân thủ những quy tắc và những khuôn khổ của xã hội. Nhưng Trương Ba lại khác ông không hề chấp nhận điều này, ông tin rằng con người cần phải được sống trọn vẹn cả phần hồn lẫn phải xác. Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi tâm hồn và thể xác hòa nhập thành một khối thống nhất. Nếu sống tầm gửi, sống bám vào thân xác của người khác thì thật tẻ nhạt, buồn chán, như vậy con người cũng sẽ đánh mất chính mình. Bởi thế ông đã từ chối được sống tiếp, chấp nhận cái chết để bảo toàn danh dự, giá trị của bản thân. Cuộc đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích xoay quanh những quan niệm của con người về giá trị đích thực của cuộc sống, về thế nào là sống toàn vẹn, những lời khẳng định mạnh mẽ của Trương Ba… đánh dấu cuộc đấu tranh của con người để chống lại những ràng buộc, định kiến của xã hội. Thể hiện khát khao khẳng định cái tôi của mình.
Linh hồn của đoạn trích này là Trương Ba, một nhân vật đã được tác giả tập trung khai thác. Trương Ba mang những nét tính cách điển hình, là tượng trưng cho một bộ phận con người trong xã hội. Họ biết sống với đúng giá trị của mình, quyết không thỏa hiệp, nhượng bộ mà đánh mất đi bản sắc của mình. Dẫu có phải chết thì vẫn kiên định với chính kiến, quan điểm của mình.
Với cách xây dựng tình huống độc đáo, tính kịch được đẩy lên cao trào, xoáy sâu vào các xung đột giữa các nhân vật trong kịch, cách dẫn dắt mâu thuẫn và giải quyết mâu thuẫn kịch hợp lý. Đoạn trích: “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn” có cốt truyện hoàn toàn mang tính tưởng tượng, hư cấu. Kết thúc nhân vật mang tính chất bi kịch thường thấy song hoàn toàn là sự giải thoát phù hợp với tư tưởng, hành động trước đó của nhân vật.
-/-
Các em vừa tham khảo gợi ý và một số mẫu bài văn phân tích đoạn trích Tôi muốn được là tôi toàn vẹn của Lưu Quang Vũ do Đọc tài liệu sưu tầm và biên soạn. Xem thêm các bài văn hay khác tại mục tài liệu Văn mẫu 11 do Đọc Tài Liệu sưu tầm và biên soạn để tự rèn luyện kỹ năng làm văn. Chúc các em học tốt!