Cùng Đọc Tài Liệu tham khảo những gợi ý và bài văn mẫu phân tích bài thơ Mẹ, hy vọng sẽ giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình tìm hiểu nội dung bài thơ Mẹ cũng như ôn luyện kĩ năng làm văn phân tích.
Dàn ý phân tích bài thơ Mẹ
1. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về tác giả Đỗ Trung Lai và bài thơ Mẹ
- Khái quát nội dung, nghệ thuật chính của tác phẩm:
Ví dụ: Bài thơ mượn hình ảnh cây cau quen thuộc để khắc họa mẹ. Qua đó, bài thơ thể hiện sự vất vả của cuộc đời mẹ, tình yêu thương chân thành của con dành cho mẹ và sự đau đớn, buồn tủi khi quỹ thời gian của mẹ không còn nhiều, dường như ngày con xa mẹ đang đến gần.
2. Thân bài: Phân tích nội dung bài thơ Mẹ
a. Hình ảnh người mẹ
- Hình ảnh mẹ được so sánh với hình ảnh cây cau - một loài cây quen thuộc trong các làng quê Việt Nam.
- Những hình ảnh về “mẹ” và “cau”:
+ lưng mẹ “còng” - cau “thẳng”
+ cau “ngọn xanh rờn” - mẹ “đầu bạc trắng”
+ cau “ngày càng cao” - mẹ “ngày một thấp”
+ cau “gần giời” - mẹ “gần đất”
=> Hình ảnh người mẹ tuổi tác ngày một lớn theo năm tháng.
b. Tình cảm của người con dành cho mẹ
- Hình ảnh so sánh “một miếng cau khô/ khô gầy như mẹ”: Xót xa, đau đớn khi tuổi tác của mẹ ngày càng lớn, sức khỏe ngày càng yếu đi.
- “Con nâng trên tay”: Thái độ trân trọng, nâng niu của người con dành cho mẹ.
- “Không cầm được lệ”: Nỗi xót xa, cay đắng bị dồn nén.
- Câu hỏi tu từ “Sao mẹ ta già?”: Câu hỏi tu từ không nhận được lời đáp, để lại sự cô đơn, trống vắng.
- Hình ảnh “mây bay về xa” cũng giống như mái tóc mẹ bạc hòa cùng với mây trắng trên cao thể hiện một niềm xót xa, tiếc nuối, chỉ có thể chấp nhận mẹ như mây trên trời đang rời xa mình.
=> Cảm xúc đau lòng của người con khi chứng kiến mẹ đang già đi trước mắt mình, niềm thương cảm, nỗi xót xa và sự trân trọng dành cho người mẹ.
3. Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Mẹ
- Khuyên mọi người luôn phải yêu thương, kính trọng cha mẹ mình.
Top 3 bài văn mẫu phân tích bài thơ Mẹ
Dưới đây là một số bài văn phân tích bài thơ Mẹ do Đọc Tài Liệu tổng hợp được hi vọng sẽ giúp các em có thêm vốn từ ngữ và rút kinh nghiệm về cách trình bày.
Phân tích bài thơ Mẹ mẫu số 1
Có rất nhiều tác phẩm viết về tình mẫu tử, sự trân trọng và lòng kính yêu đối với người mẹ, trong đó bài thơ "Mẹ" của Đỗ Trung Lai được đánh giá cao. Trong bài thơ này, nhà thơ đã dùng hình ảnh cây cau, một loài cây phổ biến trong các làng quê Việt Nam, để so sánh với hình ảnh người mẹ.
“Lưng mẹ còng rồi
Cau thì vẫn thẳng
Cau - ngọn xanh rờn
Mẹ - đầu bạc trắng
Cau ngày càng cao
Mẹ ngày một thấp
Cau gần với giời
Mẹ thì gần đất!”
Sự đối lập giữa người mẹ và cây cau được thể hiện qua các cụm từ như "Lưng mẹ còng rồi - Cây cau thì vẫn thẳng", "Cây cau - nụ xanh rợn, Mẹ - đầu bạc trắng", "Cây cau gần với trời - Mẹ thì gần đất". Từ đó, tác giả muốn nhấn mạnh sự thay đổi của người mẹ khi trải qua thời gian về tuổi tác và ngoại hình. Đặc biệt, hình ảnh so sánh "Một miếng cau khô - Khô gầy như mẹ" trong khổ thơ tiếp theo làm nổi bật sự giàu nua và héo hon của người mẹ.
“Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ”
"Miếng cau khô" gợi lên hình ảnh của một thứ héo tàn, không còn sức sống. Và khi tuổi già đến, hình dáng của mẹ dường như cũng trở nên gầy guộc hơn, do cuộc đời đã hy sinh hết mình cho con cái. Từ "nâng" và "cầm" đã thể hiện tình cảm sâu nặng của người con dành cho mẹ. Bao nhiêu yêu thương và trân trọng, nhưng con vẫn cảm thấy xót xa đến tột cùng. Cảm xúc bị kìm nén cuối cùng cũng tràn ngập thành những giọt nước mắt.
“Ngẩng đầu hỏi giời
Sao mẹ già ta?
Không một lời đáp
Mây bay về xa.”
Câu hỏi tu từ vô vọng, không có lời đáp nào, chỉ để lại cảm giác cô đơn và trống vắng. Không ai có thể trả lời được câu hỏi tại sao mẹ già đi, và không ai có thể ngăn chặn được guồng quay của thời gian đầy tàn nhẫn. Hình ảnh "mây bay về xa" cũng như tóc mẹ đã bạc thêm, hòa quyện cùng những đám mây trắng trên cao, tất cả đều gợi lên niềm tiếc nuối và xót xa.
Bài thơ "Mẹ" của Đỗ Trung Lai đã thể hiện nỗi đau xót xa và tình cảm sâu nặng của người con trước hình ảnh người mẹ già nua theo năm tháng.
Phân tích bài thơ Mẹ mẫu số 2
Chủ đề về Mẹ luôn là một nguồn cảm hứng vô tận cho thơ ca. Mẹ là người đã sinh ra chúng ta, cho chúng ta nhận thức về thế giới và yêu chúng ta một cách vô điều kiện. Vì lý do đó, có rất nhiều bài thơ đã được viết về mẹ. Trong số đó, bài thơ "Mẹ" của tác giả Đỗ Trung Lai trong tập Đêm sông Cầu của nhà xuất bản Quân đội Nhân dân năm 2003 là một trong những tác phẩm đáng nhớ. Bài thơ tập trung vào nỗi đau sâu sắc của một người con khi chứng kiến mẹ của mình ngày một già yếu và không còn khỏe mạnh như trước. Mẹ đã hy sinh tất cả cho con cái của mình, và niềm đau của người con không thể nào được giải tỏa. Chính vì vậy, bài thơ này được coi là một tác phẩm đầy cảm xúc và đầy ý nghĩa về tình mẫu tử.
Tác giả Đỗ Trung Lai không lựa chọn một tên hoa mỹ để đặt cho bài thơ của mình, mà chỉ sử dụng từ "Mẹ". Điều này có thể là bởi vì, khi viết về mẹ, bất kỳ từ ngữ nào cũng không thể diễn tả hết vẻ đẹp của người phụ nữ đó. Chỉ một từ "Mẹ" linh thiêng cũng đủ để biểu hiện tất cả những khó khăn và tình yêu thương vô tận mà người mẹ đã dành cho chúng ta. Hình ảnh về mẹ đã được phản ánh chân thật nhất qua hai câu đầu của bài thơ.
“Lưng mẹ còng rồi
Cau thì vẫn thẳng
Cau-ngọn xanh rờn
Mẹ-đầu bạc trắng
Cau ngày càng cao
Mẹ ngày một thấp
Cau gần với giời
Mẹ thì gần đất!”
Trong văn hóa Việt Nam, hình ảnh cây cau luôn đóng vai trò rất quan trọng, từ xưa đến nay, trong các ngày lễ quan trọng như ngày cưới, ngày giỗ, ngày Tết thì không thể thiếu miếng trầu và quả cau. Nhà thơ Đỗ Trung Lai đã chọn loại cây đặc biệt ấy để so sánh với mẹ, vì mẹ cũng như cây cau, có vị trí đặc biệt không gì có thể thay thế trong lòng con, và không ai có thể thân thiết với con hơn mẹ. Tuy nhiên, theo thời gian, dường như cây cau và mẹ lại trở nên khác biệt với nhau.
Trong bài thơ, vì tuổi già mà lưng mẹ càng ngày càng còng đi, còn cây cau lại thẳng đứng, và cành cây ngày càng phát triển hơn. Mẹ có đầu bạc trắng là biểu hiện của sự lão hóa, trong khi cây cau lại có lá xanh rờn, tượng trưng cho sự sống động và phát triển. Cây cau cao lớn đến mức gần với trời, còn mẹ thì gần đất. Tác giả sử dụng các biện pháp nói giảm, tránh để thể hiện sự đau buồn khi mẹ sắp rời xa thế gian. Bằng cách so sánh tương phản giữa cây cau và mẹ, nhà thơ Đỗ Trung Lai đã vẽ nên hình ảnh mẹ chân thật nhất. Mẹ là người vĩ đại đối với con, nhưng thời gian không ngừng trôi, và con phải đối mặt với sự thật rằng mẹ đang ngày một già yếu, gần đất và xa trời.
Sau khi trực tiếp chứng kiến mẹ mình đang từ từ xa cách, người con bắt đầu trải qua những cảm xúc đau đớn trong lòng:
“Ngày con còn bé
Cau mẹ bổ tư
Giờ cau bổ tám
Mẹ còn ngại to!
Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ
Ngẩng hỏi giời vậy
-Sao mẹ ta già?
Không một lời đáp
Mây bay về xa.”
Tại sao khi nhân vật con còn nhỏ thì chỉ cần “bổ tư” là đủ, nhưng bây giờ mẹ lại ngại to vậy? Câu trả lời là vì mẹ đã già, cơ thể càng ngày càng yếu nên không thể ăn những miếng to được nữa, chỉ còn ăn được những miếng bé, và cây cau cũng vậy. Tác giả còn so sánh miếng cau khô, “khô gầy như mẹ”, để tạo nên hình ảnh rõ nét về sự héo hon, tàn tạ của người mẹ khi trở nên già yếu sau một cuộc đời vất vả vì con cái. Chính vì điều này, khi nâng miếng cau trên tay, tác giả không kìm được nước mắt vì nhớ về mẹ.
Trong đoạn văn này, nhà thơ Đỗ Trung Lai sử dụng từ "nâng" thay cho "cầm" hay "nắm" để miêu tả hành động của người con với miếng cau, bởi từ này mang ý nghĩa trân trọng, quan tâm và nhẹ nhàng hơn. Bằng cách này, người đọc cảm nhận được hình ảnh mẹ của người con trong từng nét vẽ của tác giả. Cuối cùng, bài thơ kết thúc bằng hình ảnh "Mây bay về xa", một biểu tượng cho sự xa cách giữa người con và mẹ khi mẹ phải đi về phía trời cao. Dù người con muốn giữ mẹ lại bên mình, nhưng cuối cùng đành chấp nhận sự thật rằng mẹ sẽ phải rời xa mãi mãi, để lại cho người con sự đau đáu và nhớ nhung mãi mãi.
Bài thơ “Mẹ” của Đỗ Trung Lai đơn giản nhưng rất cảm động, đã khiến trái tim người đọc rung động. Bài thơ miêu tả rất chân thật hình ảnh người mẹ lúc già, cũng như cảm xúc đau buồn và tuyệt vọng của người con khi thấy mẹ đang dần xa cách mình. Tác giả như muốn gửi gắm thông điệp cho độc giả rằng hãy biết yêu mẹ, kính trọng mẹ khi còn có thể, đừng để khi mẹ không còn ở bên, hối hận vì đã không biết trân trọng.
Phân tích bài thơ Mẹ mẫu số 3
Tình mẫu tử là chủ đề phổ biến trong thơ ca từ lâu. Mỗi nhà thơ có cách khai thác đề tài này theo cách riêng của mình. Nhà thơ Đỗ Bạch Mai đã ghi lại nỗi vất vả và cô đơn của người mẹ khi phải nuôi con bằng tác phẩm "Một mình trong mưa", trong khi đó tác giả Đỗ Trung Lai lại kể lại cảm xúc đau lòng của con trước sự già yếu ngày càng tăng của người mẹ trong bài thơ "Mẹ".
Nhan đề của bài thơ "Mẹ" đã phủ sóng toàn bộ chủ đề của tác phẩm. Không chỉ đơn thuần là một cách gọi thông thường, từ "mẹ" còn chứa đựng rất nhiều ý nghĩa sâu xa. Nó không chỉ là tình yêu thương mà mẹ dành cho con, mà còn là tình cảm đầy đủ, lòng biết ơn của con đối với người đã sinh thành, nuôi dưỡng và chăm sóc cho mình. Vì vậy, thông qua nhan đề của tác phẩm, chúng ta có thể hình dung được sơ lược về nội dung của bài thơ và hiểu được tâm trạng của Đỗ Trung Lai khi viết về mẹ.
Trong hai khổ thơ đầu tiên, tác giả Đỗ Trung Lai đã sử dụng phương pháp tương phản giữa hình ảnh cây cau với người mẹ già. Ngay từ câu thơ đầu tiên, người con đã khẳng định một cách chắc chắn và dứt khoát: "Lưng mẹ còng rồi". Từ "rồi" đã đủ thể hiện sự buồn bã và nỗi niềm của con khi nhìn thấy sự thật rằng mẹ đã già yếu. Nếu cây cau đầy sức sống, luôn phát triển và xanh tươi với hình dáng thẳng tắp, khiến tác giả cảm thấy gần với trời, thì người mẹ lại xuất hiện với lưng còng, "đầu bạc trắng" và "một thấp đi". Sử dụng phương pháp đối nghịch điệu, "một thấp đi" đã nhấn mạnh sức tàn phá của thời gian đối với sức khỏe của người mẹ.
-/-
Vừa rồi là nội dung chi tiết một số mẫu bài văn phân tích bài thơ Mẹ - Văn mẫu lớp 7 do Doctailieu tổng hợp và biên soạn chi tiết hi vọng sẽ giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích để có một bài văn phân tích hay và sâu sắc. Chúc các em học tốt !