Nội dung và cách tiến hành bài thực hành bài 38 SGK Vật lý 9

Tóm tắt lý thuyết

1. Lý thuyết 

a. Hãy nêu bộ phận chính và nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều ?

• Nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều:

Khi ta cho nam châm (hoặc Cuộn dâu) qua thì số đường sỨC TỪ qua tiết diện S của cuộn dây luân phiên tăng giảm. Ta sẽ thu được dòng điện xoay chiều trong các máy trên khi nối hai cực của máy với các dụng cụ tiêu thụ điện.

Bộ phận chính của máy phát điện xoay chiều là Cuộn dây và nam châm

b. Hãy nêu các bộ phận chính và nguyên tắc hoạt động của máy biến thế ? 
• Bộ phận chính của máy biến thế:

Gồm có:

- Hai cuộn dâu dẫn có số vòng dây khác nhau, đặt cách điện với nhau,

- Một lõi sắt (hay thép) có pha silic chung cho cả hai cuộn dâu.

• Nguyên tắc hoạt động của máy biến thể Khi đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của máy biến thể một hiệu điện thế xoay chiều thì ở hai đầu cuộn thứ cấp xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiều.

2. Chuẩn bị 

• 1 Máy biến thế nguồn.

• 1 Máy phát điện xoay chiều.

• 1 Máy biến thế đơn giản có hai cuộn dây dẫn, một cuộn 200 vòng, cuộn thứ hai có đầu ra lần lượt ứng với 400 vòng và 600 vòng.

• 2 Vôn kế xoay chiều có giới hạn đo 36V

• 1 Khoá K

• 10 dây nối

• 1 bóng đèn pin

3. Thực hành 

a. Vận hành máy phát điện xoay chiều đơn giản:

• BƯỚC 1: Vẽ sơ đồ mạch điện hình 38.1

• Bước 2: Mắc bóng đèn vào hai đầu lẩu điện ra của máy phát điện (H 38.1). Mắc Vôn kế xoay chiều song song với bóng đèn.

• Bước 3: Điều khiển tay quay đểcuộn dây của máy phát điện quang đều đặn, quan sát đồng thời độ sáng của bóng đèn và số chỉ của Vôn kế.

c. Vận hành máy biến thế:

• BƯỚC 1: Vẽ sơ đồ mạch điện hình 38.2

• BƯỚC 2: Dùng cuộn dâu 200 Vòng làm cuộn sơ cấp và cuộn 400 vòng làm cuộn thứ cấp. Mắc hai đầu cuộn 50 cấp vào nguồn điện xoay chiều 6V. Dùng Vôn kế xoay chiều để đo hiệu điện thế U₁ ở hai đầu cuộn sơ cấp và U₂ ở hai đầu cuộn thứ cấp. Ghi kết quả đo vào bảng 1: Báo cáo thực hành.

• BƯỚC 3: Dùng cuộn dâu 400 vòng làm cuộn sơ cấp và cuộn 200 vòng làm Cuộn thử cấp. Mắc hai đầu cuộn sơ cấp vào nguồn điện xoay chiều 6V. Dùng Vôn kế xoay chiều để đo hiệu điện thế U₁ ở hai đầu cuộn sơ cấp và U₂ ở hai đầu cuộn thứ cấp. Ghi kết quả đo vào bởng 1: Báo cáo thực hành.

• BƯỚC 4: Dùng cuộn dâu 600 vòng làm cuộn sơ cấp và cuộn 200 vòng làm cuộn thứ cấp. Mắc hai đầu cuộn sơ cấp vào nguồn điện xoay chiều 6V. Dùng Vôn kể xoay chiều để đo hiệu điện thế U₁ ở hai đầu cuộn sơ cấp và U₂ ở hai đầu cuộn thứ cấp. Ghi kết quả đo vào bảng 1: Báo cáo thực hành.

Bài tập minh họa

Bài 1: Hiệu điện thế ở hai đầu của máy phát điện thay đổi như thế nào khi cuộn dâu của máy phát điện quay càng nhanh? Hiệu điện thể lớn nhất có thể đạt được khi quay máu là bao nhiêu?

Trả lời

Khi máy quay càng nhanh thì hiệu điện thể ở hai đầu dây ra của máy càng lớn. Hiệu điện thế lớn nhất đạt được là 3V

Bài 2: Đổi chiều quay của cuộn dây, đèn có sảng không ? Vôn kế có hoạt động không?

Trả lời

Khi đổi chiều quang của máu thì đèn vẫn sáng, kim của Vôn kế vẫn quay.

Bài 3: Căn cứ vào kết quả đo ở trên, thiết lập mối quan hệ giữa số đo các hiệu điện thế và số vòng của các CUộn dâu của máy biến thế. Kết quả này có phù hợp với kết luận đã thu được ở bài 37 không?

Trả lời

Số đo các hiệu điện thế ở hai đầu cuộn dâu của máy biến thế tỉ lệ với số vòng dâu của các cuộn dâu.