Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu
Năm sáng tác:1925
Tác giả:Nguyễn Ái Quốc
Hoàn cảnh sáng tác:
Truyện được viết sau khi nhà cách mạng Phan Bội Châu bị bắt cóc (18-6-1925) ở Trung Quốc giải về giam ở Hỏa Lò - Hà Nội và sắp bị xử án còn Va-ren chuẩn bị sang nhận chức toàn quyền ở Đông Dương. Tác phẩm được Nguyễn Ái Quốc viết với mục đích phơi bày thực chất dối trá, lố bịch của Va-ren; cổ động phong trào nhân dân Việt Nam đòi thả người chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu. "Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu" viết bằng tiếng Pháp đăng trên báo Người cùng khổ", số 36-37, tháng 9, 10 – 1925, tại Pháp. Về sau, truyện ngắn được Phạm Huy Thông dịch và được in trong cuốn Truyện và kí Nguyễn Ái Quốc" (1974).
