Tài liệu hướng dẫn chi tiết cách làm bài văn nghị luận xã hội về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn kèm theo một số bài văn mẫu hay giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình học tập cũng như ôn luyện kĩ năng làm văn nghị luận.
Dàn ý nghị luận xã hội về câu tục ngữ uống nước nhớ nguồn
1. Mở bài
- Dẫn dắt giới thiệu câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn
- Khái quát ý nghĩa câu tục ngữ.
2. Thân bài nghị luận về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn
a. Giải thích câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn
- “Uống nước”: là thành quả, là kết quả của người khác, chỉ việc hưởng thụ mà không làm gì hết
- “Nguồn”: là nơi bắt nguồn của nguồn nước, chúng ta có thể hiểu từ dùng để thể hiện cho sự bắt nguồn của thành quả mà mình hưởng được.
=> Nhắc nhở chúng ta biết ơn những thành quả của thế hệ đi trước hay những người khác để lại.
b. Tại sao cần phải uống nước nhớ nguồn?
- Các thành quả không tự có mà được tạo dựng từ bàn tay lao động của con người.
- Trong gia đình, cha mẹ sinh thành, nuôi dưỡng ta nên người, tạo ra của cải vật chất nuôi ta -> biết ơn cha mẹ
- Ngoài xã hội, các thành quả có được đều do lớp người đi trước tạo nên, hi sinh cả xương máu -> biết ơn những người thầm lặng.
- Lòng biết ơn là một đức tính tốt đẹp, nền tảng đạo đức con người trong xã hội.
- Uống nước nhớ nguồn là hành động đẹp, một nghĩa cử đẹp mà cha ông ta đã đúc kết lại qua bao đời nay nên chúng ta cần trân trọng, giữ gìn và phát huy vẻ đẹp truyền thống đó.
- Biểu hiện:
+ Ghi nhớ công ơn sinh thành và nuôi dưỡng của người đã sinh ra mình (tục lệ thờ cúng tổ tiên, ngày lễ, Tết,...)
+ Ghi nhớ công ơn dạy dỗ của thầy cô (chúc mừng ngày 20/11,...)
+ Nhớ ơn những thế hệ đi trước đã bỏ công sức và trí tuệ làm cho đất nước phát triển như ngày hôm nay (ngày 27/7 tri ân các anh hùng liệt sĩ,...)
+ Biết ơn những liệt sĩ đã hi sinh, những thương binh trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ
+ Biết ơn các thầy cô giáo dạy ta tri thức
+ Biết ơn các bác nông dân làm ra hạt gạo....
c. Phải làm gì để thể hiện lòng biết ơn
- Luôn tự hào về truyền thống dân tộc, có lòng tự tôn dân tộc
- Ra sức bảo vệ, học tập, lao động đóng góp cho quê hương
- Giữ gìn bản sắc dân tộc, không để bị lai căng, đồng hóa
- Trong gia đình: Luôn nghe lời ông bà, cha mẹ, cố gắng học tập tốt
- Sống có ý thức, có trách nhiệm với gia đình, xã hội
d. Phản đề và mở rộng vấn đề
- Phê phán những người đi ngược lại với đạo lí, sống với sự vô ơn.
- Mỗi người cần có nhận thức đúng đắn, ý thức giữ gìn, bảo vệ và phát huy nét đẹp văn hóa bản sắc dân tộc.
3. Kết bài
- Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ: Uống nước nhớ nguồn là một truyền thống tốt đẹp cần phải giữ gìn, phát huy.
- Nêu bài học cho bản thân.
Top 5 bài văn hay nghị luận xã hội về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn
Dưới đây Đọc Tài Liệu đã sưu tầm, tổng hợp gửi đến các em tham khảo một số bài văn mẫu nghị luận xã hội về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn. Hi vọng sẽ giúp các em có thêm nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cũng như mở rộng vốn từ ngữ cho bài văn sắp viết.
Nghị luận về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn bài số 1
“Uống nước nhớ nguồn” là một truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta. Đạo lý ấy được lưu giữa và phát huy suốt theo chiều dài lịch sử đất nước.
Câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn” mượn hình ảnh uống nước phải nhờ về nơi tạo ra dòng nước ấy. Để ẩn dụ cho sự biết ơn, nhớ về nguồn cội. Từ nhỏ, chúng ta đã được dạy bày học về lòng biết ơn qua những câu thơ, bài hát, những câu chuyện nhỏ. Chính ông bà, cha mẹ cũng là tấm gương sáng cho chúng ta noi theo. Lòng biết ơn được thể hiện từ tình cảm chân thành và suy nghĩ kính trọng dành cho người đã giúp đỡ chúng ta. Nó đơn giản là lời cảm ơn, là hành động đền đáp trong khả năng của chính mình. Truyền thống biết ơn đấy hiện diện trong từng nhịp sống của người dân Việt ta.
Qua truyền thống thờ cúng tổ tiên, hiếu đạo với cha mẹ, ông bà. Qua những ngày lễ, những sự kiện tôn vinh người lao đông, những bác sĩ, nhà giáo, bộ đội… Cứ như thế, truyền thống Uống nước nhớ nguồn vẫn tiếp tục duy trì và le lỏi vào cuộc sống của chúng ta. Hiện nay, xuất hiện một bộ phận giới trẻ đi ngược với đạo lý của ông cha để lại. Họ mặc sức nhận lấy nhưng lại có thái độ hờ hững, không có lòng biết ơn với người khác. Họ không biết nói lời cảm ơn, không biết tri ân những người đã cống hiến cho cuộc sống hôm nay của mình. Thật đáng buồn thay. Tuy chỉ là số lượng nhỏ, nhưng họ vẫn gây ảnh hưởng đến tập thể. Vì vậy, cần phải đẩy mạnh tuyên truyền và giáo dục ngay từ trên ghế nhà trường, để thế hệ trẻ ngày hôm nay thấm nhuần tư tưởng Uống nước nhớ nguồn mà ông cha để lại.
Em tin rằng, những bài học và giá trị của câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn là vô cùng ý nghĩa. Vì vậy, dù cho những giá trị của cuộc sống này có thay đổi theo thời gian thì câu tục ngữ ấy vẫn sẽ mãi còn vẹn nguyên sức nặng như thuở ban đầu.
Nghị luận về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn bài số 2
Bất kì ai trong chúng ta cũng từng được dạy về bài học “Uống nước nhớ nguồn”.
Bài học đó được truyền đạt thông qua một câu tục ngữ ngắn gọn, dễ đọc và dễ nhớ. Tác giả dân gian đã sử dụng hành động khi uống nước để gợi nhớ về nguồn gốc, về nơi khởi nguồn tạo ra dòng nước đó. Điều này nhằm nhắc nhở chúng ta luôn nhớ và biết ơn những người đã lao động, cống hiến để tạo ra những vật phẩm, những giá trị mà chúng ta được tận hưởng như hiện tại, có thể là những đồ vật như nhà cửa, con đường, cây cối, hoa quả, đồ chơi, sách vở...
Hoặc cũng có thể là những giá trị tinh thần như bài học giáo dục, tình yêu thương, cuộc sống hòa bình và bình đẳng... Để đạt được những điều này, các thế hệ đi trước đã làm việc vất vả, hăng say quên cả bản thân. Vì vậy, chúng ta phải luôn nhớ đến họ, tôn trọng và biết ơn những lớp người ấy. Đồng thời, chúng ta cần trân trọng, nâng niu những đồ vật mà chúng ta được nhận từ họ.
Trong cuộc sống, tinh thần biết ơn ấy vẫn luôn hiện hữu trong mỗi cá nhân. Một minh chứng rõ ràng cho điều này chính là truyền thống thờ cúng tổ tiên của dân tộc ta. Bên cạnh đó, còn có những ngày lễ đặc biệt để tôn vinh những người đã đóng góp cho đất nước như ngày của các bác sĩ, ngày của giáo viên, ngày của những thương binh và liệt sĩ...
Lớn lên trong bầu không thấm nhuần tinh thần nhớ ơn. Em vẫn luôn đã và đang hướng đến những đạo lí tốt đẹp như thế của dân tộc. Bởi em tin rằng chính những truyền thống ấy sẽ giúp dân tộc ta ngày càng phát triển hơn.
Nghị luận về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn bài số 3
Dân tộc Việt Nam vốn là dân tộc coi trọng đạo lí biết ơn từ xưa đến nay. Đó là một truyền thống văn hóa tốt đẹp của ta từ ngàn đời nay, và trong thời kì đất nước phát triển hiện đại như hôm nay, đạo lí Uống nước nhớ nguồn vẫn được giữ gìn và phát huy qua nhiều thế hệ.
Bằng cách sử dụng hình ảnh "uống nước" nghĩa là khi được thưởng thức thứ nước trong lành, tinh khiết, mát mẻ, ta cần nhớ về nguồn nước. Cội nguồn chính là nơi bắt đầu của dòng nước đó. Cũng giống như con người, khi được hưởng thành quả tốt đẹp từ những thế hệ đi trước để lại, ta cần ghi nhớ, biết ơn những người đã tạo ra thành quả đồng thời phải biết trân trọng, gìn giữ, phát huy những điều tốt đẹp ta đã được hưởng. Với cách nói đầy ẩn ý đó, ông cha ta đã khuyên răn con cháu cần phải ghi nhớ công ơn, tôn trọng mọi thành quả mà người đi trước đã dày công, tốn sức tạo nên.
Thật vậy, ngay từ thời xa xưa, khi con người còn sống trong thời kì xã hội nguyên thủy với những nhận thức sơ khai, họ đã biết thờ cúng những vật Tổ, thờ cúng những thế lực siêu nhiên để thể hiện sự tôn trọng, sự biết ơn thần linh đã cho thức ăn nguồn sống và cầu mong sự bảo hộ. Dần dần, theo thời gian, con người nhận ra chính ông bà, cha mẹ mới là những người mang lại hình hài, mới có công sinh thành và nuôi dưỡng ta nên người, cho ta có được cuộc sống như ngày hôm nay. Chính vì vậy, dân ta lại lưu truyền từ đời này qua đời khác tục cúng gia tiên trong mỗi gia đình để tỏ lòng biết ơn tổ tiên, ông bà, những người thân đã khuất hay xây đền, lập miếu, tổ chức những lễ hội để tưởng nhớ các vị thành làng có công khai sinh, lập làng xã hay những ông tổ nghề có công sáng lập làng nghề, mang lại cuộc sống no ấm, đủ đầy cho chúng ta. Ông cha ta đã có câu:
"Con người có tổ có tông
Như cây có gốc, như sông có nguồn"
"Ơn cha nặng lắm ai ơi
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang
Hay:
"Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!"
"Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ
Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha..."
chính là để ca ngợi công ơn trời bể của những đấng sinh thành và khuyên dạy con cháu phải luôn nhớ gốc gác, biết ơn quê hương và có bổn phận hiếu kính, chăm sóc, phụng dưỡng cha mẹ, ông bà, tổ tiên, phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương.
Bên cạnh đó, đạo lí Uống nước nhớ nguồn còn ở chỗ, chúng ta thể hiện lòng biết ơn những bậc tiền nhân có công khai thiên lập địa, những anh hùng dân tộc, những bà mẹ Việt Nam anh hùng, những thương binh liệt sĩ đã cống hiến mồ hôi, xương máu chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc. Hằng năm, cứ mỗi dịp Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3, khắp nơi trên mọi nẻo đường của đất nước đều hướng về đền Hùng (Phú Thọ) để thực hiện các nghi lễ tưởng nhớ công lao của các vua Hùng đã có công dựng nước. Bác Hồ trong lần hành hương về đất Tổ cũng đã căn dặn: "Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Hay mỗi dịp 27/7, Đảng và Nhà nước cũng tổ chức nhiều hoạt động thăm hỏi những bà mẹ Việt Nam anh hùng, tặng quà khen thưởng các thương binh, tổ chức thắp nến tri ân các liệt sĩ để tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến những người đã hi sinh tuổi thanh xuân, thậm chí tính mạng của mình vì nền độc lập dân tộc. Chúng ta cũng tổ chức những ngày lễ lớn để tri ân công lao của những người đã tạo dựng nên thành quả: Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 để tri ân thầy cô với sự nghiệp "trồng người" cao quý; ngày 8/3 Quốc tế Phụ nữ hay 20/10 ngày Phụ nữ Việt Nam để tôn vinh những cống hiến thầm lặng của người phụ nữ, của các bà, các mẹ, các chị...
Như vậy, "Uống nước nhớ nguồn" đơn giản trước nhất là sự biết ơn, ghi nhớ công ơn cha mẹ, người đã sinh thành, nuôi dưỡng và mang lại hình hài, cuộc sống như ngày hôm nay cho chúng ta. Dù bạn có là thiên tài, kĩ sư, bác sĩ, chính trị gia hay chỉ là anh nông dân chân lấm tay bùn, anh công nhân... thì cũng đều được cha mẹ sinh thành, dưỡng dục. Bởi vậy, trong mỗi lời nói, hành động, cử chỉ của mình, ta cũng đều phải nhớ tới cha mẹ đầu tiên, phải luôn hiếu thảo, kính trọng cha mẹ. Và mỗi miếng cơm ta ăn, mỗi chiếc áo ta mặc, đồ dùng ta sử dụng, mỗi con đường ngõ phố sạch sẽ ta đi hằng ngày.... đều là sự kết tinh của trí tuệ, sự làm việc hăng say, công sức của hàng vạn, hàng triệu những người lao động, những nhà trí thức từng ngày, từng giờ say mê nghiên cứu, chế tạo, sản xuất. Vậy nên, chúng ta cần tôn trọng, ghi nhớ, biết ơn họ.
Tóm lại, đạo lí Uống nước nhớ nguồn là truyền thống vô cùng tốt đẹp của dân tộc ta cần được giữ gìn và phát huy mạnh mẽ. Là thế hệ trẻ được thừa hưởng những thành quả do thế hệ đi trước để lại, chúng ta cần bảo vệ thành quả ấy và ra sức học tập, rèn luyện để cống hiến công sức, trí lực cho sự phát triển chung của đất nước, dần dần đưa nước nhà lên sánh vai với các cường quốc năm châu.
Nghị luận về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn bài số 4
Tục ngữ là một bộ phận trong kho tàng văn học dân gian, được xem là túi khôn của nhân loại, bời vì đó là những bài học trí tuệ sâu sắc của người xưa được đúc kết bằng những câu nói ngắn gọn. Chúng ta có thế tìm thấy ở đấy những kinh nghiệm sống trong thực tế và những bài học về luân lí đạo đức. Ngay từ xa xưa, cha ông ta vẫn thường nhắc nhở thế hệ đi sau phải có tình cảm trân trọng biết ơn đối với những người đã tạo dựng thành quả cho mình. Lời khuyên nhủ ấy được gởi gắm trong câu tục ngữ giàu hình ảnh:
"Uống nước nhớ nguồn"
Chúng ta có suy nghĩ như thế nào khi đọc lời khuyên dạy của tiền nhân? "Nguồn" là nơi xuất phát của dòng nước, mạch nước từ núi, từ rừng ra suối, ra sông rồi đổ ra biển cả mênh mông, không bao giờ cạn. Thứ nước khởi thủy đó trong mát, tinh khiết nhất. Khi ta uống dòng nước làm vơi đi cơn khát thì phải biết suy ngẫm đến nơi phát xuất dòng nước ấy. Từ hình ảnh cụ thể như vậy, người xưa còn muốn đề cập đến một vấn đề khái quát hơn."Nguồn" có thể được hiểu chính là những người đã tạo ra thành quả về vật chất, tinh thần cho xã hội. Còn "uống nước" đó chính là sử dụng, đón nhận thành quả ấy. Câu tục ngữ nhằm khuyên nhủ chúng ta phải biết ơn những người đã tạo dựng thành quả cho mình trong cuộc sống.
Thật vậy, trong cuộc sống, không có hiện tượng nào là không có nguồn gốc, không có thành quả nào mà không có công lao của một ai đó tạo nên, tất cả mọi thành quả đều phần lớn do công sức lao động của con người làm ra. Ta không thể tự tạo mọi thứ từ đôi tay, khối óc của mình cho nên ta phái nghĩ đến những ai đã tạo ra nó. Mặt khác, người tạo ra thành quả phải đổ mồ hôi công sức, thậm chí phải chịu phần mất mát hy sinh. Trong khi đó người thụ hưởng thì không bỏ ra công sức nào cả, vì lẽ đó chúng ta phải biết ơn họ. Đó là sự công bằng trong xã hội.
Hơn nữa, lòng biết ơn sẽ giúp ta gắn bó với cha anh, với tập thể tạo ra một xã hội thân ái, kết đoàn. Cuộc sống sẽ tốt đẹp biết bao nêu truyền thống ấy được lưu giữ và xem trọng. Con người sống ân nghĩa sẽ được người khác quý trọng, được xã hội tôn vinh.
Ngược lại, thiếu tình cảm biết ơn, sống phụ nghĩa quên công, con người trở nên ích kỉ, vô trách nhiệm, những kẻ ấy sẽ bị người đời chê trách, mỉa mai, bị gạt ra ngoài lề xã hội và lương tâm của chính họ sẽ kết tội.
Bên cạnh đó, ta thấy "Uống nước nhớ nguồn" còn là đạo lí của dân tộc, là lẽ sống tốt đẹp từ bao đời nay cho nên thế hệ đi sau cần kế thừa và phát huy. Bài học đạo đức làm người ấy cứ trở đi trở lại trong kho tàng văn học dân gian: "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây", "Uống nước nhớ người đào giếng", "Đường mòn ân nghĩa chẳng mòn", "Ai mà phụ nghĩa quên công, thì đeo trăm cánh hoa hồng chẳng thơm"...
Thật đáng chê trách cho những ai còn đi ngược lại với lẽ sống cao thượng ấy. Sống dưới mái ấm gia đình, có những người con vẫn chưa cảm nhận hết công sức của đấng sinh thành, họ thản nhiên tiêu xài hoang phí những đồng tiền phải đánh đối bằng những giọt mồ hôi, nước mắt của cha mẹ, thậm chí còn có kẻ đã ngược đãi với cả những người đã tạo dựng ra mình. Dưới mái học đường, nhiều học sinh vẫn còn xao lãng với chuyện học hành. Đó là gì, nếu không phải là vô ơn với thầy cô? Trong xã hội cũng không ít kẻ "uống nước" nhưng đã quên mất "nguồn".
Câu tục ngữ là lời khuyên nhủ chân tình: con người sống phải có đạo đức nhân nghĩa, thủy chung, vừa là lời ca ngợi truyền thống đạo lí lâu đời của dân tộc Việt. Nó còn là hồi chuông cảnh tỉnh đối với ai đã đối xử một cách vô ơn bạc nghĩa với những người đã tạo ra thành quả cho mình hưởng thụ. Học tập câu tục ngữ này, cụ thể là phải biết ơn, bảo vệ và sử dụng có hiệu quả những gì mà người khác tạo dựng. Là một người con trước hết ta phải biết khắc ghi công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ, còn là một người học sinh, biết ơn công ơn dạy dỗ của các thầy cô giáo, sự giúp dỡ của tập thể lớp, trường. Sống trong cuộc đời, ta phải biết khắc ghi công ơn những ai đã cưu mang, giúp đỡ mình khi gặp hoạn nạn khó khăn. Suy rộng ra là con cháu vua Hùng, thuộc dòng dõi Lạc Hồng, ta phải biết tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc. Thừa hưởng cuộc sống tự do, thanh bình phải biết khắc ghi công ơn của các anh hùng liệt sĩ, khi "bưng bát cơm đầy", ta phải cảm hiểu "muôn phần đắng cay" của những người nông dân... Không chỉ biết ơn đối với những lớp người đi trước, ta còn phải ý thức quý trọng giữ gìn những giá trị mà quá khứ đã tạo nên bằng mồ hôi, nước mắt và xương máu, tiếp tục phát triển các thành quả của quá khứ. Nói như Bác: "Các vua Hùng đã có công dựng nước Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Trong tương lai, hãy đem tài năng của mình ra xây dựng quê hương, hàn gắn vết thương chiến tranh đó chính là cách "trả ơn" quý báu nhất.
Đồng thời còn phải biết đấu tranh chống lại những biểu hiện vô ơn "ăn cháo đá bát", có thế xã hội sẽ tốt đẹp hơn. Mỗi con người sẽ sống chan hòa với nhau bằng những tình cảm chân thành hơn.
Qua việc sử dụng câu tục ngữ ngắn gọn, ngôn ngữ giản dị, hình ảnh cụ thể mà ý nghĩa thật vô cùng sâu sắc, người xưa đã khuyên nhủ thế hệ đi sau phải biết nhớ ơn những ai đã tạo dựng thành quả cho mình trong cuộc sống để từ đó khéo léo nhắc nhở, cảnh tinh những kẻ còn có lối sống bất nghĩa vô ơn. Mặc dù trái qua bao thâm trầm của thời đại, ý nghĩa câu tục ngữ trên vẫn sống mãi với thời gian... Đọc lại lời dạy của tổ tiên, ta không khỏi tự nhủ với lòng mình. Không bao giờ trở thành kẻ sống thiếu trách nhiệm đối với xã hội, sống và làm việc xứng đáng với đạo lí và truyền thống dân tộc, sống chân thành trọn nghĩa trọn tình, có trước có sau.
Nghị luận về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn bài số 5
Sống trong xã hội, con người cần có thái độ như thế nào đối với những người đã giúp đỡ mình? Trước mắt ta, không thiếu những kẻ trâng tráo vô ơn làm nên những hiện tượng “ăn cháo đá bát” mà nhân dân ta ai cũng cực lực phê phán. Những kẻ ấy đã không hiểu được một đạo lí truyền thống của dân tộc ta đã được đúc kết từ thực tế, một mối quan hệ cần thiết trong đời sống con người đó là: “Uống nước nhớ nguồn”. Ta nên hiểu câu tục ngữ này ra sao? Trong cuộc sống hiện nay, ý nghĩa của câu trên càng trở nên sâu sắc hơn như thế nào?
Trước tiên ta cần hiểu thế nào là “uống nước nhớ nguồn”. Câu tục ngữ đã bắt đầu bằng một hình ảnh cụ thể, dễ thấy và dễ hiểu đó là “uống nước”. “Uống nước” là thừa hưởng hoặc sử dụng thành quả lao động hay thành quả đấu tranh cách mạng của các thế hệ trước đã qua rồi còn để lại. Nguồn là nơi xuất phát dòng nước. Nói rộng hơn, là nguyên nhân dẫn đến, là con người: cá nhân hay tập thể đã đổ tâm huyết và công sức làm ra thành quả đó. “Uống nước nhớ nguồn” là lời khuyên nhủ, nhắc nhở của ông cha chúng ta đối với lớp người đi sau, đối với tất cả những ai, đang và sẽ thừa hưởng thành quả được tạo nên do công lao của bao thế hệ người đi trước.
Có điều là vì sao “uống nước” phải “nhớ nguồn” cũng như ăn trái phải nhớ kẻ trồng cây? Điều này thật là dễ hiểu! Bởi vì trong thiên nhiên cũng như trong xã hội, không có bất cứ một sự vật nào, một thành quả nào mà không có nguồn gốc, không do công sức lao động làm nên cả. Giống như hoa thơm trái ngọt phải có người trồng cây đổ biết bao mồ hôi công sức đôi khi cả xương máu của mình nữa để cây xanh non tươi tốt. Của cải vật chất trong xã hội cũng vậy, cũng đều cần đến bàn tay khối óc cần lao của người lao động khổ công nhọc trí làm ra.
Ngay cả đến một dải đất nước giàu đẹp của chúng ta hiện nay cũng chính là thành quả của biết bao thế hệ ông cha đã đổ máu xương công sức ra gầy dựng và tiếp truyền cho. Trong phạm vi hạn hẹp hơn là gia đình thì con cái là “thành quả” do các bậc cha mẹ đã sinh thành dưỡng dục. Người thừa hưởng sử dụng các thành quả đó phải biết đến công lao của những người tạo ra chúng. Vì thế “nhớ nguồn” là đạo lí tất yếu. Ân nghĩa, thủy chung, không quên công lao của tổ tiên từ đó đã là một trong những phẩm chất tốt đẹp đã trở thành truyền thống cao quý của con người Việt Nam. Ta đã từng bắt gặp tình cảm ấy trong ca dao, tiếng nói tâm tình của dân tộc ta:
Ai ơi! Bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
Khi “bưng bát cơm đầy” ta phải biết trân trọng nhớ ơn những ai đã “một nắng hai sương, muôn phần đắng cay” để làm nên “dẻo thơm một hạt”. Nói cách khác, được thừa hưởng cuộc sống thanh bình, no ấm hiện nay nhất thiết ta phải khắc ghi công lao của các vị anh hùng liệt sĩ đi trước đã hi sinh biết bao xương máu mồ hôi và nước mắt. Do đó, “Uống nước nhớ nguồn” chính là nền tảng vững chắc tạo nên một xã hội thân ái đoàn kết đầy đạo lí làm người. Ai chẳng biết là lòng vô ơn, bội bạc, thái độ “ăn cháo đá bát” sẽ làm con người trở nên nhỏ nhen, ích kỉ ăn bám gia đình và xã hội.
Thế nhưng để “nhớ nguồn” chúng ta phải làm gì? Là người Việt Nam, tự hào với lịch sử anh hùng, và truyền thống văn hóa vẻ vang của dân tộc, chúng ta phải ra sức góp phần bảo vệ đất nước, tích cực học tập và lao động để góp phần xây dựng đất nước trở nên giàu đẹp hơn. Không những chỉ có ý thức giữ gìn bản sắc, tinh hoa của dân tộc Việt Nam mình mà chúng ta chứ không phải ai khác – phải ý thức tiếp thu một cách chọn lọc tinh hoa nhân loại để làm giàu thêm nền văn hóa nước nhà. Ngoài ra, để “nhớ nguồn” chúng ta phải có ý thức tiết kiệm, chống lãng phí khi sử dụng thành quả lao động của mọi người. Có như thế mới xứng đáng trọn nghĩa trọn tình đúng với truyền thống đạo lí “uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp của cha ông.
Tóm lại, câu tục ngữ trên là lời khuyên, lời nhắc nhở ngắn gọn, súc tích, hình tượng rõ ràng đơn giản dễ hiểu mà ý nghĩa thật sâu sắc. Từ bao đời nay, cha ông chúng ta vẫn dùng câu tục ngữ để giáo dục chúng ta đạo lí làm người Việt Nam. Là học sinh, hơn ai hết, chúng ta phải khắc ghi trong lòng công ơn sinh thành nuôi nấng của cha mẹ và công lao tận tâm dạy dỗ của thầy cô giáo. Phải biết bảo vệ các thành quả vật chất lẫn tinh thần của bao thế hệ cha ông để lại, và đồng thời cũng biết kế thừa phát huy và giữ gìn giá trị vật chất, tinh thần của những thành quả đó.
-/-
Trên đây Đọc Tài Liệu đã giới thiệu đến các em các bước để làm được một bài nghị luận về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn đầy đủ ý nhất. Ngoài ra, để củng cố thêm kĩ năng làm văn của mình, các em có thể tìm đọc thêm những bài viết khác trong mục Văn mẫu lớp 12 tại website Doctailieu.com. Chúc các em học tốt môn Văn !
