Lý thuyết sử 9 bài 24
CUỘC ĐẤU TRANH BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG CHIẾN QUYỀN DÂN CHỦ NHÂN DÂN (1945-1946)
Tình hình nước ta sau Cách mạng tháng Tám
Nước ta trong tình thế khó khắn"nhàn cân treo sợi tóc"
- Phải đối phó với nhiều kẻ thù cùng một lúc: ở miền Bắc là 20 vạn quân Tưởng và bọn tay sai, ở miền Nam quân Anh dọn đường cho Pháp quay trở lại xâm lược nước ta.
- Nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu và bị chiến tranh tàn phá nặng nề, hậy quả của tiên tai, nạn đói...
- Ngân sách nhà nước hầu như trống rỗng.
- Hơn 90% dân số mù chữ, các tệ nạn xã hội tràn lan.
Câu hỏi ôn tập: Tại sao nói nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay sau khi thành lập đã ở vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”?
Bước đầu xây dựng chế độ mới
- Ngày 6/1/1946, nhân dân cả nước đi bầu cử Quốc hội khóa I với hơn 90% cử tri tham gia.
- Ý nghĩa: giáng một đòn cực mạnh và âm mưu chia sẽ, lật đổ và xâm lược của để quốc và tay sai; tạo ra cơ sở pháp lí vững chắc của một nhà nước; thể hiện khối đại đoàn kết toàn dân.
Câu hỏi ôn tập: Đảng và Chính phủ đã tiến hành những biện pháp gì để củng cố và kiện toàn chính quyền cách mạng?
Diệt giặc đói, giặc dốt và giải quyết khó khăn về tài chính
Các biện phát giải quyết giặc đói
+ Trước mắt: lập các hũ gạo cứu đói, không dùng gạo, ngô để nấu rượu, tổ chức "ngày đồng tâm"
+ Lâu dài: đẩy mạnh tăng gia sản xuất, chwua ruộng cho nông dân.
Các biện pháp giải quyết giặc dốt
+ Trước mắt: Ngày 8/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí sắc lệnh thành lập cơ quan Bình dân học vụ; kêu gọi toàn dân tham gia phong trào xóa nạn mù chữ.
+ Lau dài: mở các trường học, nội dung và phương pháp giáo dục bước đầu đổi mới theo tinh thần dân tộc và dân chủ.
Các biện pháp giải quyết khó khăn về tài chính
+ Trước mắt: kêu gọi nhân dân đóng góp xây dựng "Quỹ độc lập" phong trào "Tuần lễ vàng"
+ Lâu dài: Ngày 31/1/1946, Chính phủ ra sắc lệnh phát hành tiền Việt Nam và ngày 13/11/1946 lưu hành tiền trong cả nước.
Câu hỏi ôn tập: Trong việc giải quyết nạn đói, nạn dốt và khó khăn về tài chính, chúng ta đã đạt được những kết quả gì?
Nhân dân Nam Bộ kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược
- Đêm 22, rạng sáng 23/9/1945, quân Pháp đánh úp trụ sở Ủy ban nhân dân Nam Bộ và cơ quan Tự vệ thành phố Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần thứ hai.
- Nhân dân Nam Bộ và Nam Trung Bộ anh dũng đánh trả; nhân dân miền Bắc tích cực chi viện sức người, sức của cho nhân dân miền Nam chiến đấu.
Chiến đấu quan Tưởng và bọn phản cách mạng
- Nhượng cho chúng 70 ghế trong Quốc hội, cung cấp lương thực, nhận tiêu tiền quan kim.
- Ban hành một số sắc lệnh trấn áp bọn phản cách mạng, lập tòa án quân sự để trừng trị bọn phải cách mạng.
Câu hỏi ôn tập
- 1. Đảng, Chính phủ và nhân dân ta đã có thái độ như thế nào trước hành động xâm lược của thực dân Pháp?
- 2. Hãy nêu rõ các biện pháp của ta đối với quân Tưởng và bọn tay sai.
Xem đáp án tại bài viết hướng dẫn trả lời câu hỏi thảo luận trang 101 SGK sử 9
Hiệp định Sơ bộ 6/1/1946 và tạm ước Việt - Pháp 14/9/1946
- Ta chủ động đàm phá, hòa hoãn với Pháp và kí Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946) nhằm nhanh chóng gạt 20 vạn quân Tưởng về nước và chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài.
- Nội dung Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946): Pháp công nhận Việt Nam là một quốc gia tự do, có chính phủ, nghị viện, quân đội và tài chính riêng. Quân Pháp ra miền Bắc thay thế quân Tưởng để giải giáp quân Nhật và rút dần trong vòng 5 năm...
- Tuy nhiên, sau Hiệp định Sơ bộ, thực dân Pháp tiếp tục gây xưng đột vũ trang...
- Tạm ước Việt - Pháp (14/9/1946): ta tiếp tục nhượng bộ cho Pháp một số quyền lợi kinh tế, văn hóa để có thời gian xây dựng và củng cố lực lương.
- Ý nghĩa: giúp ta loại bớt kẻ thù và có thêm thời gian chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài.
Câu hỏi ôn tập: Trước và sau Hiệp định Sơ bộ (6-3-1946), chủ trương và biện pháp của Đảng, Chính phủ ta đối phó với Pháp và Tưởng có gì khác nhau?
Trên đây là những kiến thức lý thuyết lịch sử 9 bài 24 được biên soạn giúp các em ôn tập tốt hơn và đạt được kết quả cao khi học môn Lịch sử lớp 9. Các em có thể xem lý thuyết lịch sử 9 bài 25 những năm đầu cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946-1950) hoặc tiếp tục ôn tập với những nội dung tiêp theo của bài viết này.
Câu hỏi ôn tập kiến thức Lịch sử 9 bài 24
Hướng dẫn soạn sử 9 bài 24
Gợi ý trả lời các câu hỏi và bài tập trang 102 sách giáo khoa sử 9:
Tình hình nước ta sau Cách mạng tháng Tám hiểm nghèo như thế nào?
Trả lời
Nước ta sau Cách mạng tháng Tám phải đương đầu với nhiều khó khăn:
– Ngoại xâm: Quân đội các nước phe Đồng minh kéo vào nước ta dưới danh nghĩa giải giáp quân đội Nhật.
- Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc: 20 vạn quân Tưởng, theo sau là bọ tay sai phản động trong các tổ chức Việt Quốc, Việt Cách nhằm lật đổ chính quyền cách mạng.
- Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam: hơn 1 vạn quân Anh mở đường cho thực dân Pháp quay trở lại xâm lược nước ta.
- 6 vạn quân Nhật đang chờ giải giáp.
– Nội phản: Các lượng lượng phản động trong nước lợi dụng tình hình nổi dậy chống phá.
– Trong lúc đó, tình hình đất nước gặp nhiều khó khăn:
- Chính trị: Chính quyền cách mạng vừa mới ra đời, chưa được củng cố, ở trong tình thế bị bao vây, cô lập.
- Kinh tế: chủ yếu là nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá nặng nề, thiên tai liên tiếp làm cho nạn đói thêm trầm trọng. Ngân sách nhà nước trống rỗng.
- Văn hóa: Tàn dư văn hóa lạc hâu: hơn 90% dân số mù chữ, tệ nạn xã hội do chế độ cũ để lại.
⇒ Nước Việt Nam đứng trước tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”.
Chính phủ ta kí với Pháp Hiệp định Sơ bộ ngày 6-3-1946 và Tạm ước ngày 14-9-1946 nhằm mục đích gì?
Trả lời
Chính phủ ta kí với Pháp Hiệp định Sơ bộ ngày 6-3-1946 và Tạm ước ngày 14-9-1946 nhằm mục đích:
- Giữ vững độc lập về nguyên tắc.
- Hòa hoãn với Pháp để đuổi quân Tưởng và tay sai về nước, tránh được tình thế cùng một lúc phải chống nhiều kẻ thù.
- Bảo toàn thực lực, kéo dài thời gian chuẩn bị, xây dựng và củng cố lực lượng cho cuộc kháng chiến chống Pháp nhất định bùng nổ.
Hãy lập bảng niên biểu về những sự kiện chính của thời kì lịch sử này.
Trả lời
Bảng niên biểu những sự kiện chính năm 1945 đến 1946
Câu hỏi kiến thức sử 9 bài 24 thường gặp
Câu 1
Để xây dựng một chính quyền nhà nước vững mạnh thì công việc đầu tiên nhân dân ta phải làm là gì?
Trả lời
Để xây dựng một chính quyền nhà nước vững mạnh thì công việc đầu tiên nhân dân ta phải làm là tham gia bầu cử cơ quan nhà nước ở Trung ương (Quốc hội) và tham gia bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp (tỉnh, huyện, xã).
Câu 2
Khó khăn nào nghiêm trọng nhất đối với đất nước sau Cách mạng tháng Tám-1945 là gì?
Trả lời
Khó khăn nào nghiêm trọng nhất đối với đất nước sau Cách mạng tháng Tám-1945 là đế quốc và tay sai ở nước ta còn đông và mạnh.
Câu 3
Nhiệm vụ cấp bách trước mắt của cách mạng nước ta sau Cách mạng tháng Tám là gì?
Trả lời
Nhiệm vụ cấp bách trước mắt của cách mạng nước ta sau Cách mạng tháng Tám là giải quyết nạn đói, nạn dốt và khó khăn về tài chính.