Luyện từ và câu: Giữ phép lịch sự khi bày tỏ yêu cầu, đề nghị

Soạn bài Luyện từ và câu lớp 4: Giữ phép lịch sự khi bày tỏ yêu cầu đề nghị trang 110 SGK Tiếng Việt 4 tập 2 đưa ra những nội dung lý thuyết cần chú ý và lưu lại để tiếp tục vận dụng cho những bài học sau.

>>Bài trước: Luyện tập tóm tắt tin tức - tuần 29 

Kiến thức cần nhớ

1. Khi yêu cầu, đề nghị, phải giữ phép lịch sự.
2. Muốn cho lời yêu cầu, đề nghị được lịch sự, cần có cách xưng hô cho phù hợp và thêm vào trước hoặc sau động từ các từ như: làm ơn, giùm, giúp...
3. Có thể dùng câu hỏi để nêu yêu cầu, đề nghị

Gợi ý trả lời câu hỏi SGK

I. Nhận xét

Câu 1 trang 110 SGK Tiếng Việt 4 tập 2. Đọc mẩu chuyện đã cho trong sách giáo khoa Tiếng Việt 4, tập 2 trang 110

Một sớm, thằng Hùng, mới "nhập cư" vào xóm tôi, dắt chiếc xe đạp gần hết hơi ra tiệm sửa xe của bác Hai. Nó hất hàm bảo bác Hai:

- Bơm cho cái bánh trước. Nhanh lên nhé, trễ giờ học rồi.

Bác Hai nhìn thằng Hùng rồi nói:

- Tiệm của bác hổng có bơm thuê.

- Vậy cho mượn cái bơm, tôi bơm lấy vậy.

Vừa lúc ấy, cái Hoa nhà ở cuối ngõ cũng dắt xe đạp chạy vào ríu rít chào hỏi:

- Cháu chào bác Hai ạ! Bác ơi, cho cháu mượn cái bơm nhé. Chiều nay cháu đi học về, bác coi giùm cháu nghe, hổng biết sao nó cứ xì hơi hoài.

- Được rồi. Nào để bác bơm cho. Cháu là con gái, biết bơm không mà bơm!

- Cháu cảm ơn bác nhiều.

Câu 2 trang 111 SGK Tiếng Việt 4 tập 2. Tìm các câu nêu yêu cầu, đề nghị trong mẩu chuyện đó

Gợi ý trả lời:

Các câu nêu yêu cầu, đề nghị trong mẩu chuyện là:

- Bơm cho cái bánh trước. Nhanh lên nhé, trễ giờ học rồi.
- Vậy cho mượn cái bơm, tôi bơm lấy vậy.
- Bác ơi, cho cháu mượn cái bơm nhé. Chiều nay, cháu đi học về, bác coi giùm cháu nghe, hổng biết sao nó cứ xì hơi hoài.

Câu 3 trang 111 SGK Tiếng Việt 4 tập 2. Nhận xét về cách nêu yêu cầu, đề nghị của hai bạn.

Gợi ý trả lời:

- Cách nêu yêu cầu, đề nghị của Hùng: Nói trống không, tỏ vẻ xấc xược, thiếu lễ độ, thiếu lịch sự, thiếu tôn trọng người khác, không biết kính trọng người lớn hơn mình.
- Cách nêu yêu cầu, đề nghị của Hoa: lễ phép, lịch sự.

Câu 4 trang 111 SGK Tiếng Việt 4 tập 2. Theo em, như thế nào là lịch sự khi yêu cầu, đề nghị?

Gợi ý trả lời:

Sự lịch sự khi nói lời yêu cầu, đề nghị thể hiện ở chỗ:

- Nói năng phải có lễ độ.
- Cách xưng hô với người mình yêu cầu phải phù hợp.
- Trong lời yêu cầu không thể thiếu các từ “làm ơn, giùm, giúp”.

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 111 sgk Tiếng Việt 4 tập 2): Khi muốn mượn bạn cái bút, em có thể chọn những cách nói nào?

Trả lời:

Chọn (b, c):

- Lan ơi, cho tở mượn cái bút!

- Lan ơi, cậu có thể cho tớ mượn cái bút được không?

Câu 2 (trang 111 sgk Tiếng Việt 4 tập 2): Khi muốn hỏi giờ một người lớn tuổi, em có thể chọn những cách nói nào?

Trả lời:

Chọn (b, c, d):

- Bác ơi, mấy giờ rồi ạ?

- Bác ơi, bác làm ơn cho cháu biết mấy giờ rồi ạ!

- Bác ơi, bác xem giùm cháu mấy giờ rồi ạ!

Câu 3 (trang 111 sgk Tiếng Việt 4 tập 2):

So sánh từng cặp câu khiến dưới đây về tính lịch sự. Hãy cho biết vì sao những câu ấy giữ hoặc không giữ phép lịch sự.

a. - Lan ơi, cho tớ về với, - Cho đi nhờ một cái

b. - Chiều nay, chị đón em nhé! - Chiều nay chị phải đón em đấy!

c. - Đừng có mà nói như thế! - Theo tớ, cậu không nên nói như thế!

d. Mở hộ cháu cái cửa! - Bác mở giúp cháu cái cửa này với!

Trả lời:

a) - Lan ơi, cho tớ về với (lịch sự tế nhị có từ xưng hô thể hiện tinh cảm thân thiết) - Cho đi nhờ một cái (bất lịch sự nói trống không thiếu văn hóa)

b) - Chiều nay, chị đón em nhé! (lịch sự, tế nhị, thân mật) - Chiều nay chị phải đón em đấy! (bất lịch sự, em nói với chị mà như ra lệnh cho chị, thiếu lễ độ)

c) - Đừng có mà nói như thế! (bất lịch sự, nói trống không) - Theo tớ, cậu không nên nói như thế! (lịch sự, tế nhị)

d) Mở hộ cháu cái cửa! (bất lịch sự, nói trống không thiếu lễ độ với người lớn) - Bác mở giúp cháu cái cửa này với! (lịch sự, tế nhị lễ độ với người lớn)

Câu 4 (trang 112 sgk Tiếng Việt 4 tập 2): Đặt câu khiến phù hợp với các tình huống đã cho (SGK TV4 tập 2 trang 112).

Trả lời:

Em có thể đặt như sau: a. Bố ơi, bố cho con tiền, con mua quyển sổ ghi chép ạ! b. Bác làm ơn cho cháu ngồi nhờ một lát ạ!

>>Bài tiếp theo: Cấu tạo của bài văn miêu tả con vật lớp 4

***

Soạn bài Luyện từ và câu lớp 4: Giữ phép lịch sự khi bày tỏ yêu cầu đề nghị trang 110 SGK Tiếng Việt 4 tập 2 được chia sẻ chi tiết mà ngắn gọn, chính xác nhất. Các em học sinh tham khảo để có bài học Luyện từ và câu thật bổ ích.