Luyện từ và câu: Dùng từ đồng âm để chơi chữ

Từ đồng âm là những từ có phát âm hay cấu tạo âm thanh giống nhau nhưng chúng có nghĩa hoàn toàn khác nhau tùy theo cách bạn nói. Cùng tham khảo bài hướng dẫn giải bài tập luyện từ và câu Dùng từ đồng âm để chơi chữ trang 61 SGK Tiếng Việt 5 em nhé!

I. Mục tiêu tài liệu hướng dẫn

- Cung cấp lý thuyết cách dùng từ đồng âm để chơi chữ

- Hướng dẫn làm các bài tập SGK

II. Hiện tượng dùng từ đồng âm để chơi chữ

Dùng từ đồng âm để chơi chữ là dựa vào hiện tượng từ đồng âm, tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây những bất ngờ thú vị cho người đọc, người nghe.

VD:

Bà già đi chợ Cầu Đông

Hỏi xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?

Thầy bói xem quẻ nói rằng:

Lợi thì có lợi nhưng răng không còn!

=> Dùng hai chữ lợi đồng âm để chơi chữ.

Chữ lợi (lợi chăng) nghĩa là tiện lợi, tốt đẹp.

Chữ lợi (lợi thì có lợi) nghĩa là phần thịt bao giữ xung quanh chân răng. Một cách nói chệch đi: Bà già đã rụng hết răng (móm) chỉ còn lợi. Thật là hóm hỉnh và hài hước!

III. Hướng dẫn làm bài tập SGK

Câu 1 (trang 61 sgk Tiếng Việt 5): Đọc câu dưới và trả lời câu hỏi :

Hổ mang bò lên núi

Có thể hiểu câu trên theo những cách nào ?

Hướng dẫn trả lời:

Có thể hiểu câu trên theo hai cách:

- Cách 1 : Rắn hổ mang trườn lên núi.

- Cách 2 : Cọp tha con bò lên núi.

Câu 2 (trang 61 sgk Tiếng Việt 5): Vì sao có thể hiểu theo nhiều cách như vậy ?

Hướng dẫn trả lời:

Có thể hiểu theo nhiều cách như vậy do người viết biết sử dụng từ đồng âm. Ngoài ra, cách hiểu còn tùy vào cách đọc ngắt giọng khác nhau.

Luyện tập

Câu 1 (trang 61 sgk Tiếng Việt 5): Các câu sau đã sử dụng những từ đồng âm nào để chơi chữ ?

a) Ruồi đậu mâm xôi đậu.

Kiến bò đĩa thịt bò.

b) Một nghề cho chín còn hơn chín nghề.

c) Bác bác trứng, tôi tôi vôi.

d) Con ngựa đá con ngựa đá, con ngựa đá không đá con ngựa.

Hướng dẫn trả lời:

Những từ đồng âm được dùng để chơi chữ là:

a. đậu: bu, bay từ chỗ khác đến;

đậu: một loại ngũ cốc như đậu xanh, đậu đen.

bò: di chuyển bằng các chân ;

bò: động vật có sừng thuộc bộ guốc.

b. chín: chín chắn, giỏi, thành thạo;

chín: số chín.

c. bác: anh chị của ba mẹ.

bác: đánh nhuyễn ra sền sệt.

tôi: đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất.

tôi (vôi): cho vôi sống vào nước.

d. đá: vật chất cấu tạo nên vỏ trái đất, có cấu tạo từng mảng, từng hòn.

đá: dùng chân tạo ra một lực tác động lê vật gì đó.

Câu 2 (trang 61 sgk Tiếng Việt 5): Đặt câu với một cặp từ đồng âm em vừa tìm được ở bài tập 1.

Hướng dẫn trả lời:

- Bầy chim đậu trên cây hót ríu rít.

- Mẹ thường nấu cháo đậu cho cả nhà dùng.

********

Hy vọng hướng dẫn soạn bài Luyện từ và câu: Dùng từ đồng âm để chơi chữ trang 61 trên đây của Đọc tài liệu sẽ giúp các em chuẩn bị bài tốt hơn, qua đó tiếp thu kiến thức và hoàn thành các bài tập. Chúc các em luôn học tốt và đạt kết quả cao!