Luyện từ và câu: Dấu hai chấm

Soạn bài Luyện từ và câu: Dấu hai chấm lớp 4 trang 23 SGK Tiếng Việt 4 tập 1 được Đọc tài liệu tổng hợp lý thuyết phần Ghi nhớ dấu hai chấm lớp 4 và gợi ý làm các bài tập về dầu hai chấm lớp 4 trang 22, 23 SGK.

Ghi nhớ dấu hai chấm

1. Dấu hai chấm báo hiệu bộ phận đứng sau nó là lời nói của một nhân vật hoặc lời giải thích cho bộ phận đứng trước.

Ví dụ 1:

Tôi xòe cả hai càng ra, bảo Nhà Trò:

- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây này

Ví dụ 2:

Trên bàn la liệt đồ đạc: sách, vở, bút, thước rồi cả bát, đũa, thìa, đĩa,…

2. Khi báo hiệu lời nói của nhân vật, dấu hai chấm được dùng phối hợp với các dấu ngoặc kép hay dấu gạch đầu dòng.

Gợi ý làm các bài tập về dấu hai chấm 

I. NHẬN XÉT

Câu 1 trang 22 SGK Tiếng Việt 4 tập 1.

Trong các câu văn, câu thơ sau đây, dấu hai chấm có tác dụng gì ?

a) Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành." Nguyện vọng đó chi phối mọi ý nghĩ và hành động trong suốt cuộc đời của Người.

Theo TRƯỜNG CHINH

b) Tôi xòe cả hai càng ra, bảo Nhà Trò :

- Em đừng sợ. Hãy trở về cùng với tôi đây.

Tô Hoài

c)

Bà thương không muốn bán
Bèn thả vào trong chum.
Rồi bà lại đi làm
Đến khi về thấy lạ :
Sân nhà sao sạch quá
Đàn lợn đã được ăn
Cơm nước nấu tinh tươm
Vườn rau tươi sạch cỏ.

Phan Thị Thanh Nhàn

Gợi ý trả lời

- Trong câu a, dấu hai chấm cho biết phần sau là lời nói của Bác Hồ (ở đây dấu hai chấm được dùng phối hợp với dấu ngoặc kép).

- Trong câu b, dấu hai chấm cho biết câu sau là lời nói của Dế Mèn (ở đây dấu hai chấm phối hợp với dấu gạch đầu dòng).

- Trong câu c, dấu hai chấm cho biết bộ phận đi sau là lời giải thích liệt kê rõ những điều kì lạ mà bà cụ nhận thấy khi về nhà, như sân quét sạch, đàn lợn đã được ăn, cơm nước đã nấu tinh tươm...

II. LUYỆN TẬP

Câu 1 (trang 23 sgk Tiếng Việt 4):

Trong mỗi câu sau, dấu hai chấm có tác dụng gì?

a) Tôi thở dài

- Còn đứa bị điểm không, nó tả như thế nào?
- Nó không tả, không viết gì hết. Nó nộp giấy trắng cho có. Hôm trả bài, cô giận lắm. Cô hỏi: " Sao trò không chịu làm bài"?

Gợi ý: Dấu hai chấm có tác dụng báo hiệu bộ phận câu đứng sau nó ( bộ phận có dấu gạch ngang đầu lòng) là lời nói của nhân vật "tôi" và trích lời cô giáo ( kết hợp dấu ngoặc kép)

b) Dưới tầm cánh chú chuồn chuồn bấy giờ là lũy tre xanh rì rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đát nước hiện ra: cánh đồng với những đàn trâu thung thăng gặm cỏ, dòng sông với những đoàn thuyền ngược xuôi

Gợi ý trả lời

Dấu hai chấm có tác dụng đánh dấu bộ phận đứng sau nó là những sự vật, sự việc ( liệt kê cảnh vật … minh họa cho nội dung " những cảnh tuyệt đep của đất nước ")

Câu 2 (trang 23 sgk Tiếng Việt 4):

Viết một đoạn văn theo truyện " Nàng tiên Ốc", trong đó có ít nhất hai lần dùng dấu hai chấm

- Dùng để giải thích
- Dùng để dẫn lời nhân vật

Gợi ý trả lời

Em có thể viết đoạn văn như sau:

Bà lão liền chạy nhanh đến bên chum nước, cầm lấy vỏ ốc rồi đập tan ra thành từng mảnh. Nghe tiếng động, nàng tiên vội vàng quay lại chum nước để ẩn mình vào ốc. Nhưng đã quá muộn: vỏ ốc đã không còn nữa.

Bà cụ ôm chầm lấy nàng tiên, nói:

- Con gái ! Con hãy ở lại đây với mẹ".

***

Soạn bài Luyện từ và câu: Dấu hai chấm lớp 4 trang 22, 23 SGK Tiếng Việt 4 tập 1

được Đọc tài liệu biên soạn và chia sẻ phía trên sẽ giúp các em thêm hiểu về dấu hai chấm, thêm ghi nhớ về dấu hai chấm lớp 4 để vận dụng trong các bài viết của mình.