Dàn ý tâm sự của Hồ Xuân Hương trong Tự tình II - Tổng hợp và biên soạn một số mẫu dàn ý phân tích, cảm nhận những tâm sự của nhà thơ Hồ Xuân Hương trong bài thơ Tự tình 2.
Dàn ý tâm sự của nữ sĩ Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II
Dàn ý 1
Dàn ý chung đề bài tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài thơ Tự tình
I. Mở bài:
- Giới thiệu chung: Hồ Xuân Hương là một nhà thơ lớn của Việt Nam. Được mệnh danh là bà chúa thơ Nôm.
- Giới thiệu về bài thơ "Tự tình 2"
II. Thân bài:
- Bài thơ thể hiện nỗi buồn và tâm sự của nhà thơ về số phận lẻ loi của mình và niềm khát khao được hạnh phúc, được quân tử yêu thương.
* Hai câu đề:
"Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non"
- Hoàn cảnh :giữa đêm khuya, hao thức, nghe tiếng trống dồn dập sang canh
- Thấy mình cô độc giữa cuộc đời. Phân tích nghệ thuật sử dụng từ ngữ mạnh, nghe thật thấm thía
* Hai câu thực:
"Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn"
Nói lên suy nghĩ của nhà thơ:
- Buồn, uống chén rượu để quên nhưng càng uống càng tỉnh, tỉnh lại càng buồn hơn. (Hình ảnh người con gái lấy chính mình ra làm đồ nhắm)
- Nhìn trăng thấy trang đã xế bóng mà lại chưa tròn. Vầng trăng như là thân phận của nhà thơ.
"Khuyết chưa tròn": Chưa tuyệt vọng vẫn còn ấp ủ niềm hi vọng.
* Hai câu luận:
"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây đá mấy hòn"
- Mở rộng tầm nhìn: những đám rêu trên mặt đất, mấy hòn đá phía chân trời. Những hình ảnh rất thực, ước lệ.
- Cái nhìn khoẻ khoắn. Có một sự phản kháng, sự vươn lên để khẳng định chỗ đứng của mình.
* Hai câu kết:
"Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con."
- Từ thiên nhiên xung quanh, nhìn lại bản thân mình, cảm thấy ngán nỗi, buồn cho mình, nghịch lí.
- Thời gian cứ trôi qua xuân đi xuân lại lại, một sự tuần hoàn liên tục nghe mà ngán ngẩm cho duyên phận của mình. Tuổi xuân trôi qua ma lại không có tình duyên trọn vẹn
- Sự chia sẻ ít ỏi
- Một nỗi buồn chán và thất vọng.
III. Kết bài:
- Một bài thơ chứa đựng nỗi buồn và niềm khát khao chân thành
- Trong nền thơ trung đại, lần đầu tiên mới có một người phụ nữ dám nói lên điều ấy
>>Tham khảo: Dàn ý phân tích bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương
Dàn ý 2
Dàn ý chi tiết tâm sự của nữ sĩ Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II
I. Mở bài
- “Bà chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương thường có giọng thơ khinh bạc, mỉa mai. Bên cạnh giọng thơ khinh bạc ấy, ta lại bắt gặp một trong những bài thơ tả cảnh ngụ tình khá sâu sắc và ý tứ chân thành nhằm giãi bày tâm sự của mình. Bài thơ “Tự tình II" là một trường hợp như vậy!
II. Thân bài
1. Đêm khuya cô đơn
- Hai câu đề là cảnh đêm về khuya, tiếng trống canh từ xa văng vẳng mà dồn dập đổ về. Trong thời điểm ấy, nhân vật trữ tình lại trơ trọi đáng thương và “cái hồng nhan” đã cụ thể hoá một cá thể đang cô đơn, thao thức và dằn vặt.
- Hồng nhan nhằm để nói “phái đẹp” nhưng lại được trước nó là trạng từ “trơ”, khiến cho câu thơ đậm đặc cái ý chán chường. Rồi lại “cái hồng nhan” thì quả là khinh bạc.
- Lấy “hồng nhan" mà đem đối với “nước non" thì quả thật là thách thức nhưng cũng thật sự là mỉa mai, chua chát. Phép tiểu đối thật đắt và thật táo bạo nhưng phù hợp với tâm trạng đang chán chường, trong hoàn cảnh đang cô đơn, trơ trọi. Nỗi cô đơn ngập đầy tâm hồn đến mức phải so sánh nó ngang bằng với các hình tượng của thiên nhiên tạo vật. Hai câu thơ diễn tả tình cảnh cô đơn của người phụ nữ trong dêm khuya thanh vắng. Đó là nỗi dằn vặt và sắp bộc lộ, giãi bày một tâm sự.
2. Cảnh ngụ tình
- Đến hai câu thực ta nghe thoảng men rượu từ cơn say trước đó nhưng đã thoảng bay đi. Hương rượu chỉ sự thề hẹn (gương thề, chén thề) nhưng hương đã bay đi dù tình còn vương vấn. Cá thể đã tỉnh rượu nên càng nhận ra nỗi trống vắng, bạc bẽo của tình đời.
- Trăng gợi lên mối nhân duyên, nhưng trăng thì “khuyết chưa tròn”, ngụ ý tình duyên chưa trọn, không như mong ước, khi mà tuổi xanh đã lần lượt trôi đi.
- Hai câu luận là nỗi bực dọc, phản kháng, ấm ức duyên tình. Hình ảnh hết đám rêu này đến đám rêu khác “xiên ngang mặt đất” như trêu ngươi nhà thơ. Rêu phong là bằng chứng về sự vô tình của thời gian, nó là hiện thân của sự tàn phá chứ không phải chở che cho tuổi đời. Thế rồi nhà thơ bực dọc vì tuổi xuân qua mau, đời người ngắn ngủi, nhỏ bé, nên:
“Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn”.
“mấy hòn đá” không những đứng sừng sững ở chân mây mà còn “đâm toạc” thể hiện thái độ ngang ngạnh, phản kháng, ấm ức của nhà thơ về duyên tình lận đận...
3. Lời than thở
- Lời than thở cùng chính là chủ đề của bài thơ. Năm tháng cứ trôi qua, xuân đi rồi xuân lại mà duyên tình vần chưa được vuông tròn. Xuân thì đi rồi trở lại với thiên nhiên đất trời, nhưng lại vô tình, phũ phàng với con người.
- Kẻ chung tình không đến, người chung tình thì cứ chờ đợi mỏi mòn mà thời gian thì cứ trôi đi, tuổi xuân tàn phai. Mảnh tình quanh đi quẩn lại vẫn chỉ là “san sẻ tí con con”. Câu thơ cực tả tâm trạng chua chát, buồn tủi của chủ thể trữ tình.
III. Kết bài
- Có đa tình mới tiếc xuân, trách phận và mới có giọng tự tình. Giọng thơ đầy đù cả sắc thái tình cảm: tủi hổ, phiền muộn, bực dọc, phản kháng rồi kết bằng chua chát, chán chường vì tình duyên chưa trọn.
- Hồ Xuân Hương đã góp vào kho tàng thơ Nôm Việt Nam một tiếng thơ táo bạo mà chân thành, mới lạ mà vẫn gần gũi với thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bất công ngày ấy. Đó là một xã hội đã làm cho biết bao nhiêu thân phận “hồng nhan” bị lỡ làng và khổ đau.
- Khát vọng của Hồ Xuân Hương về mưu cầu hạnh phúc lứa đôi cũng chính là khát vọng của muôn vàn phụ nữ: một khát vọng chính đáng.
>> Xem thêm: Cảm nhận về bài thơ Tự tình 2 - Hồ Xuân Hương
Với những dàn ý tâm sự của nữ sĩ Hồ Xuân Hương
trong bài Tự tình II, các em đã có thể hình dung được những ý chính cần triển khai trong bài làm của mình. Ngoài ra, Đọc tài liệu cũng chia sẻ với các em bài văn mẫu nói về tâm sự của Hồ Xuân Hương qua bài Tự tình II hay nhất cho các em tham khảo về cấu tứ và ngôn từ trong cách hành văn cho đề bài này.
Văn mẫu tâm sự của nữ sĩ Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II
Nếu như người thường mượn rượu giải sầu thì các nhà thơ lại thường mượn cảnh tả tình. Nhưng cũng giống như mượn rượu giải sầu, sầu càng sâu, mượn cảnh tả tình, tình càng đau. Nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương – bà “Chúa Thơ Nôm” đã bao lần đắm chìm trong những nỗi buồn, nỗi tuyệt vọng về thân phận bọt bèo, hẩm hiu của người con gái tràn trề hi vọng nhưng thực tế cuộc sống lại không cho bà được thỏa mãn những ước mong. Bài thơ “Tự tình” (bài II) là những vần thơ chất chứa nhiều cảm xúc của Xuân Hương nhất. Dường như bao nhiêu tâm sự của cuộc đời cay đắng, bà đều dồn hết vào từng con chữ, từng âm điệu.
Buồn thương cho phận gái nổi trôi, muốn yêu mà chẳng được vẹn tròn. Tình người cứ thế qua đi, mặc cho người con gái giữa những tủi hổ và đớn đau. Xuân Hương không khóc như những cô gái khác khi thất tình nhưng trong lòng đầy rẫy những suy tư:
“Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn
Trơ cái hồng nhan với nước non
Chén rượu hương đưa say lại tỉnh
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”
Không biết vô tình hay cố ý mà Xuân Hương lại tự đưa mình đến một nơi thanh vắng trong đêm khuya tĩnh lặng. Bóng đêm và những tiếng trống văng vẳng từ xa vọng lại càng làm cho lòng người thêm quạnh hiu. Nhất là đối với một cô gái đang mang trong mình những nỗi ưu tư buồn phiền về tình duyên trắc trở. Làm sao không buồn không đau khi “yêu rất nhiều mà nhận chẳng bao nhiêu, người ta phụ hoặc thờ ơ chẳng biết” (Xuân Diệu).
Xuân Hương tự nhận thấy sự bẽ bàng và phũ phàng cho thân phận “hồng nhan” của mình. Thế nên bà đã dùng từ “trơ” chứ không phải một từ nào khác. “Trơ” là trần trụi, là bi thương, là oán hờn, tủi nhục. Chẳng biết tình yêu mà nhà thơ nhận được bao nhiêu mà giờ đây hương tình lẫn men rượu hòa quyện vào nhau, khiến người con gái lúc tỉnh lúc say. Là say tình hay say rượu ? Là tỉnh hay là mê ? Nỗi buồn thấm thía, lại được thêm ánh trăng khuyết mờ ảo làm lòng người ngao ngán:
“Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”
Nếu như các nhà thơ khác lấy ánh trăng để tả về một tình yêu trọn vẹn, nồng nàn và tha thiết, thì ở đây, vầng trăng của Xuân Hương lại chỉ là một vầng trăng khuyết, “khuyết chưa tròn”, cũng giống như mảnh tình dang dở mà Xuân Hương đang ôm ấp. Cho đến bao giờ người con gái ấy mới có được tình yêu trọn vẹn của cuộc đời mình? Trăng đêm nay khuyết, nhưng vẫn có những ngày tròn, còn tình yêu của Xuân Hương, đến lúc nào mới được tròn như trăng?
Đau buồn và phẫn uất, nhưng Xuân Hương vẫn gắng gượng vươn lên, dù niềm hi vọng rất nhỏ bé mong manh:
“Xiên ngang mặt đất rêu từng đám
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn”
Đến ngay cả những đám rêu yếu mềm còn có sức sống mãnh liệt “xiên ngang mặt đất” để vươn lên, và những hòn đá tuy nhỏ bé nhưng vẫn đủ nhọn để “đâm toạc chân mây”. Vậy cớ gì mà con người lại không thể vượt lên trên số phận của mình? Biết rằng, không gì là không thể làm được nhưng mặt khác, cái gì cũng có giới hạn của nó. Nhất là với thời gian, thời gian đâu có chờ đợi ai bao giờ. Thế nên, lại một lần nữa, Xuân Hương ôm mối tình dở dang lâm vào bi kịch đau thương:
Sống vui vẻ không còn lo bệnh mỡ trong máu nhờ thứ này
“Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại
Mảnh tình san sẻ tí con con”
Giá như đám rêu kia và những hòn đá kia có thể thấu hiểu nỗi niềm tương tư của Xuân Hương thì hay biết mấy. Nhưng đá và rêu chỉ là vật vô tri vô giác. Ngàn năm đá vẫn vậy, nhưng chỉ một năm với đời người cũng đã là cả một sự thay đổi lớn. Ngoảnh đi ngoảnh lại, xuân đến xuân đi, nghĩa là đời người đã già thêm một tuổi.
Xuân cứ trẻ mãi, nhưng mỗi một cuộc đời chỉ có duy nhất một mùa xuân mà thôi. Xuân đến mang sự tươi tốt cho đất trời cho thiên nhiên, nhưng lại lấy đi của đời người một mùa xuân. Đó là quy luật của tạo hóa, nhưng nếu tình duyên trọn vẹn, có lẽ Xuân Hương cũng chẳng hờn giận mùa xuân đến thế.
Nhưng cứ mỗi một xuân đi qua mà Xuân Hương vẫn chưa có được một mối tình trọn vẹn, trong khi đó, cuộc đời cứ trôi dần trôi khiến “mảnh tình san sẻ tí con con”. Tình duyên đã chẳng vẹn tròn, lại bị san sẻ bởi mỗi năm qua đi, Xuân Hương đâu còn nhiều mùa xuân để mà tận hưởng tình yêu nữa. E rằng, hết cả tuổi xuân mà vẫn chưa trọn khối tình. Thế nên, mùa xuân không có gì đáng vui với Xuân Hương, ngược lại đó là dấu hiệu đáng buồn cho một mảnh tình lại bị phôi pha, nhạt nhòa.
Không ai hiểu lí do vì sao tình duyên của bà lại dở dang và trắc trở nhưng chắc chắn một điều rằng, Xuân Hương đang rất buồn, rất đau khổ. Càng buồn bao nhiêu, bà càng khát khao hạnh phúc bấy nhiêu. Nhưng càng khát khao lại càng tuyệt vọng bởi không ai có thể chạy đua với thời gian. Xuân Hương cũng vậy, cuộc đời cứ thế trôi đi theo những mùa xuân nối tiếp nhau. Nhà thơ chẳng hào hứng gì với mùa xuân như Xuân Diệu đã từng thốt lên:
“Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi”
(Vội vàng – Xuân Diệu)
Cả Xuân Diệu và Xuân Hương đều khát khao một tình yêu trọn vẹn nhưng tình yêu của Xuân Hương là tình yêu đôi lứa, là thứ tình cảm đòi hỏi phải có sự đáp trả của đối phương mới trở thành trọn vẹn. Còn Xuân Diệu, tình yêu của ông là tình yêu thiên nhiên, yêu sự sống, ông muốn hưởng thụ tình yêu của mình bất kỳ lúc nào cũng được, ông không bị phụ thuộc vào đối phương như Xuân Hương. Bởi thế, Xuân Hương đã liên tục rơi vào tâm trạng buồn tủi, bẽ bàng khi không đạt được những điều mình muốn.
Như vậy, bài thơ đã thể hiện tâm trạng, thái độ của Xuân Hương: vừa đau buồn vừa phẫn uất trước duyên phận, gắng gượng vươn lên nhưng vẫn rơi vào bi kịch. Bài thơ cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc và tài năng độc đáo của “Bà Chúa Thơ Nôm” trong nghệ thuật sử dụng từ ngữ và xây dựng hình tượng.
Có thể bạn quan tâm: Hướng dẫn chi tiết soạn bài Tự tình II của Hồ Xuân Hương
-----
Trên đây là tổng hợp dàn ý tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình II và bài văn mẫu hay nhất cho đề bài này, hi vọng các em đã có một nguồn tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình tìm hiểu, phân tích đề phục vụ cho bài làm của mình. Chúc các em làm bài tốt và đạt kết quả cao !
