Đọc tài liệu sẽ cùng các em trả lời câu hỏi Bài 26: Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở động vật thuộc Chủ đề 8: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT với tài liệu Giải KHTN lớp 7 Cánh Diều. Nội dung này chắc chắn sẽ giúp các em chuẩn bị bài học trước khi đến lớp tốt nhất.
Giải KHTN lớp 7 Cánh Diều Bài 26 chi tiết
Câu hỏi mở đầu trang 122 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Thực vật có thể tự tổng hợp chất hữu cơ cần thiết bằng cách quang hợp khi có ánh sáng. Động vật thì không thể tự tổng hợp chất hữu cơ như thực vật mà phải lấy chất hữu cơ có sẵn trong thức ăn làm nguyên liệu tổng hợp chất cần thiết cho cơ thể. Kể tên các loại thức ăn của động vật sau: gà , ong mật, chó , muỗi anophen, ếch, trâu , giun đất ,… Động vật thu nhận nước và chất dinh dưỡng bằng cách nào?
Trả lời
- Thức ăn của các động vật:
+ Gà: giun, dế, cỏ, thóc, ngô,…
+ Ong mật: phấn hoa,…
+ Muỗi anophen: máu người và động vật,…
+ Ếch: giun, cá con, …
+ Trâu: cỏ,…
+ Giun đất: vụn thực vật, mùn đất,…
- Động vật thu nhận nước và chất dinh dưỡng thông qua thức ăn, nước uống là chủ yếu.
Quá trình trao đổi nước ở động vật
Câu hỏi 1 trang 122 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Động vật có nhu cầu nước như thế nào?
Trả lời
Nhu cầu nước của động vật phụ thuộc vào loài, kích thước cơ thể, độ tuổi, thức ăn, nhiệt độ của môi trường.
Câu hỏi 2 trang 122 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Từ thông tin trong bảng 26.1 nhận xét về nhu cầu nước ở một số động vật. Tại sao nhu cầu nước lại khác nhau giữa các động vật và ở các nhiệt độ khác nhau?
Trả lời
- Nhận xét về nhu cầu nước ở một số động vật: Nhu cầu nước ở mỗi loại động vật là khác nhau. Cùng một cơ thể động vật nhưng nhu cầu nước sẽ khác nhau ở những nhiệt độ khác nhau. Nhiệt độ càng cao thì nhu cầu nước của động vật sẽ tăng.
- Nhu cầu nước là khác nhau ở các loài động vật vì mỗi loài có cấu tạo, hoạt động sinh lí và sống trong các điều kiện môi trường khác nhau.
- Nhiệt độ tăng thì nhu cầu nước của động vật tăng là do khi nhiệt độ tăng nhiều động vật có cơ chế thoát mô hôi để điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể (lượng nước mất đi nhiều).
Câu hỏi 3 trang 122 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Điều gì xảy ra nếu mỗi ngày chỉ cung cấp cho bò sữa lượng nước như nhu cầu nước của bò lấy thịt?
Trả lời
Nếu cung cấp cho bò lấy sữa lượng nước như nhu cầu của bò lấy thịt thì sẽ làm cho chúng không thực hiện được các hoạt động sống, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của bò.
Vận dụng 1 trang 123 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Nêu các biện pháp đảm bảo đủ nước cho cơ thể mỗi ngày?
Trả lời
Các biện pháp đảm bảo đủ nước cho cơ thể mỗi ngày:
- Uống đủ nước (1,5 – 2l nước /ngày), nên uống nước thường xuyên không chờ khi có cảm giác khát rồi mới uống.
- Ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi mọng nước.
Vận dụng 2 trang 123 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Trong trường hợp nào phải truyền nước cho cơ thể?
Trả lời
- Cần truyền nước cho cơ thể trong những trường hợp: mất nhiều nước do nôn mửa, tiêu chảy, ngộ độc,…
- Lưu ý: Khi truyền nước cần có sự thực hiện và giám sát của các nhân viên y tế
Tìm hiểu thêm trang 123 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Lạc đà và thằn lằn sống trên cát ở vùng sa mạc có thể chịu đựng được khô hạn. Vì sao?
Trả lời
Lạc đà và thằn lằn có thể sống trên cát ở vùng sa mạc vì cơ thể chúng có cấu tạo để tránh nóng và giữ nước cho cơ thể:
- Thằn lằn có lớp vảy sừng dày phủ bên ngoài ngăn cản việc tiếp xúc với sức nóng bên ngoài và giảm sự mất nước.
- Lạc đà có lớp lông bờm để bảo vệ khỏi cái nóng lạnh trong lúc trời nắng hoặc vào ban đêm trên sa mạc. Bàn chân chúng có những chiếc móng to kềnh giúp nó đi vững trên con đường gồ ghề sỏi đá hoặc trên lớp cát mềm. Chúng tiết rất ít mồ hôi và nước tiểu, nước được dự trữ trong máu và các cơ quan khác của cơ thể giúp chúng có thể nhịn khát nhiều ngày.
Câu hỏi 4 trang 123 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Quan sát hình 26.1, mô tả con đường trao đổi nước ở người.
Trả lời
Nước được con người lấy vào bằng nước uống, nước trong thức ăn; sau đó được cơ thể sử dụng trong trao đổi chất và các hoạt động của cơ thể; cuối cùng được thải ra qua hơi thở, bốc hơi qua da, mồ hôi, nước tiểu và nước trong phân.
Vận dụng 3 trang 123 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Ở người ra mồ hôi có ý nghĩa gì với cơ thể?
Trả lời
Vai trò của hiện tượng ra mồ hôi:
- Điều hòa nhiệt độ cơ thể: Khi nhiệt độ môi trường cao hoặc khi hoạt động mạnh khiến thân nhiệt tăng cao, cơ thể sẽ thoát nhiều mô hôi, mô hôi thoát ra đem theo một lượng nhiệt nhất định giúp cơ thể điều chỉnh nhiệt độ.
- Ngoài ra, việc ra mồ hôi còn giúp bài tiết một số chất dư thừa, chất độc giúp thanh lọc cơ thể.
Vận dụng 4 trang 123 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Vì sao chúng ta cần uống nhiều nước hơn khi trời nóng hoặc khi vận động mạnh?
Trả lời
Chúng ta cần uống nhiều nước hơn khi trời nóng hoặc khi vận động mạnh vì trong lúc đó, cơ thể thực hiện trao đổi chất nhiều hơn, do đó nhu cầu nước của cơ thể cũng tăng lên nên chúng ta cần uống nước để bù lại lượng nước bị mất đi.
Dinh dưỡng ở động vật
Câu hỏi 5 trang 124 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Cho biết nhu cầu dinh dưỡng là gì? Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Trả lời
- Nhu cầu dinh dưỡng là lượng thức ăn mà động vật cần thu nhận vào hằng ngày để xây dựng cơ thể và duy trì sự sống. Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào mỗi loài, lứa tuổi, giai đoạn phát triển của cơ thể và cường độ hoạt động của cơ thể.
Vận dụng 5 trang 124 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Calcium là nguyên liệu chủ yếu hình thành nên vỏ cứng của trứng ở gia cầm. Nếu chế độ ăn thiếu calcium có thể ảnh hưởng gì đến đẻ trứng ở gia cầm ?
Trả lời
Do calcium là nguyên liệu chủ yếu hình thành nên vỏ cứng của trứng ở gia cầm nên nếu chế độ ăn thiếu calcium dẫn đến việc hình thành vỏ trứng bị ảnh hưởng, thường làm vỏ trứng bị mềm, ảnh hưởng đến chất lượng trứng.
Câu hỏi 6 trang 124 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Quan sát hình 26.2, mô tả con đường thu nhận và tiêu hoá thức ăn, hấp thu chất dinh dưỡng và thải bã ở người?
Trả lời
Con đường thu nhận và tiêu hoá thức ăn, hấp thu chất dinh dưỡng và thải bã ở người được thực hiện thông qua hệ tiêu hóa:
- Miệng thu nhận thức ăn, nghiền nhỏ và đẩy thức ăn xuống thực quản, sau đó thức ăn được đưa xuống dạ dày.
- Ở dạ dày thức ăn sẽ được nhào trộn thành một hỗn hợp lỏng và tiêu hoá một phần.
- Thức ăn tiếp tục được tiêu hoá ở ruột non và hấp thụ chất dinh dưỡng.
- Khi đi qua ruột già, hỗn hợp chất lỏng tiếp tục được tái hấp thu lại nước và chuyển thành chất thải rắn.
- Thông qua trực tràng và hậu môn, chất thải rắn được thải ra ngoài.
Luyện tập 1 trang 125 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Quan sát hình 26.3, phân biệt các giai đoạn: thu nhận, tiêu hoá thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng và thải bã ở người?
Trả lời
- Thu nhận thức ăn là giai đoạn nhận và nghiền nhỏ bớt thức ăn.
- Tiêu hóa thức ăn là giai đoạn chuyển hóa thức ăn thành các chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được đế vận chuyển đến các cơ quan khác theo đường máu.
- Thải bã là giai đoạn đưa các chất thải ra khỏi cơ thể người.
Tìm hiểu thêm trang 125 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Thỏ ăn cỏ xanh non và hoa màu nhưng đôi khi cũng ăn luôn cả phân của nó thải ra trong đêm. Tại sao?
Trả lời
Ban ngày sau khi thỏ ăn một lượng lớn cỏ tươi non, thường xuất hiện dinh dưỡng quá thừa và dạ dày của chúng rất nhỏ nên chúng không thể hấp thu tối đa dinh dưỡng từ cỏ. Còn buổi tối do thiếu cỏ, ăn ít, lượng dinh dưỡng giảm tương đối, nên chúng ăn lại phân trong đêm để hấp thu các chất dinh dưỡng của thức ăn còn trong phân.
Câu hỏi 7 trang 125 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Thức ăn đã tiêu hoá (chất dinh dưỡng) đi đến các bộ phận khác nhau của cơ thể theo con đường nào?
Trả lời
Thức ăn đã được tiêu hoá (chất dinh dưỡng) đi đến các bộ phận của cơ thể thông qua hệ tuần hoàn.
Luyện tập 2 trang 125 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Mô tả con đường vận chuyển các chất thông qua hệ tuần hoàn ở cơ thể người.
Trả lời
Ở người, con đường vận chuyển các chất thông qua hai vòng tuần hoàn:
- Vòng tuần hoàn lớn vận chuyển máu mang chất dinh dưỡng và oxygen từ tâm thất trái theo động mạch tới các cơ quan của cơ thể để thực hiện quá trình trao đổi chất. Các chất thải theo máu tới các cơ quan bài tiết rồi thải ra ngoài. Khí carbon dioxide từ các cơ quan của cơ thể theo tĩnh mạch đổ vào tâm nhĩ phải.
- Vòng tuần hoàn nhỏ vận chuyển máu mang khí carbon dioxide từ tâm thất phải theo động mạch phổi đi tới phổi. Ở đây diễn ra quá trình trao đổi khí, máu giàu oxygen theo tĩnh mạch phổi đổ vào tâm nhĩ trái.
Vận dụng trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng vào thực tiễn
Câu hỏi 8 trang 126 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Vì sao cần xây dựng chế độ dinh dưỡng đủ chất, đủ lượng?
Trả lời
Cần xây dựng chế độ dinh dưỡng đủ chất, đủ lượng vì
- Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người phụ thuộc vào mức độ hoạt động, giới tính và độ tuổi → Cần xây dựng chế độ dinh dưỡng đủ chất, đủ lượng cho mỗi người.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng đủ chất và đủ lượng sẽ cung cấp đầy đủ các chất, năng lượng theo nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể. Điều đó sẽ đảm bảo cho cơ thể sinh trưởng phát triển và hoạt động bình thường.
Câu hỏi 9 trang 126 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Vì sao ta cần ăn phối hợp nhiều loại thức ăn?
Trả lời
Cần phối hợp ăn nhiều loại thức ăn là vì:
- Cơ thể chúng ta cần nhiều chất dinh dưỡng khác nhau mà không có một thức ăn nào có thể cung cấp đầy đủ các chất cần thiết cho cơ thể.
- Chế độ ăn thiếu hoặc thừa chất dinh dưỡng đều có hại cho cơ thể. Nếu ăn một loại thức ăn với lượng nhiều và trong thời gian dài sẽ bị mất cân bằng dinh dưỡng, có ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ.
Luyện tập 3 trang 126 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Kể tên các loại thực phẩm chứa nhiều đạm, chất béo, vitamin.
Trả lời
- Thực phẩm chứa nhiều đạm: Thịt, cá, trứng, sữa, ức gà, bông cải xanh, các loại đậu,...
- Thực phẩm chứa nhiều chất béo: mỡ, bơ, sữa giàu chất béo (sữa nguyên kem, phô mai,..), các loại quả (bở, dừa, hạt chia,..), chocolate,...
- Thực phẩm chứa nhiều vitamin: Trứng, sữa, các loại ngũ cốc, cà chua, cà rốt, ớt, rau, gan động vật,...
Vận dụng 6 trang 127 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Thiết kế một bữa ăn đủ lượng, đủ chất cho gia đình em?
Trả lời
- 1 bữa ăn cho gia đình để đầy đủ dưỡng chất cần có: chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin, khoáng chất với lượng vừa đủ.
- Thực đơn tham khảo cho bữa trưa của gia đình:
+ Cơm (gạo tẻ)
+ Đậu xốt cà chua
+ Thịt vịt xào lăn
+ Cải bắp luộc
+ Dưa hấu tráng miệng
Câu hỏi 10 trang 127 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Kể tên một số bệnh do thiếu dinh dưỡng mà em biết. Nêu biện pháp phòng, tránh các bệnh đó?
Trả lời
- Một số bệnh do thiếu dinh dưỡng: suy dinh dưỡng, còi xương, bướu cổ, khô mắt,....
- Biện pháp phòng, tránh các bệnh thiếu chất dinh dưỡng trên: Phối hợp chế độ dinh dưỡng hợp lí kết hợp với chế độ nghỉ ngơi và vận động cơ thể phù hợp.
+ Bệnh suy dinh dưỡng, còi xương là do thiếu chất đạm → Cần bổ sung các món ăn giàu đạm, bột đường trong thực đơn hằng ngày.
+ Bệnh bướu cổ là do thiếu iodine → Cần sử dụng muối có chứa iodine để nêm nếm gia vị.
+ Bệnh khô mắt là do thiếu vitamin A → Cần bổ sung các loại hoa quả, rau củ có chứa nhiều vitamin A.
Câu hỏi 11 trang 127 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Vì sao rèn luyện thể thao và lao động kết hợp với dinh dưỡng phù hợp thì có thể phòng, tránh một số bệnh do dinh duỡng không hợp lí?
Trả lời
Rèn luyện thể thao và lao động kết hợp với dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp chúng ta sẽ giúp phát triển thể chất, các cơ quan trong cơ thể hoạt động tốt hơn, cải thiện sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm như đái tháo đường, tim mạch… Do đó, rèn luyện thể thao và lao động kết hợp với dinh dưỡng phù hợp thì có thể phòng, tránh một số bệnh do dinh dưỡng không hợp lí.
Câu hỏi 12 trang 127 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Thế nào là thực phẩm sạch và an toàn? Làm thế nào để thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm?
Trả lời
- Thực phẩm sạch và an toàn là những thực phẩm không chứa chất gây hại cho sức khỏe của con người như các kim loại nặng, chất phụ gia, thuốc trừ sâu,…
- Để thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm ta cần:
+ Chọn nguồn thực phẩm có nguồn gốc an toàn.
+ Đảm bảo an toàn trong khâu chế biến: Rửa sạch thực phẩm trước khi ăn hoặc chế biến, thực hiện ăn chín uống sôi, rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh,…
+ Đảm bảo an toàn trong khâu bảo quản: Sử dụng phương pháp bảo quản an toàn, thích hợp; thức ăn còn thừa được bảo quản trong tủ lạnh nên đun sôi lại trước khi tái sử dụng;…
Vận dụng 7 trang 127 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Tìm hiểu các biện pháp tuyên truyền giáo dục vệ sinh an toàn thực phẩm và sử dụng nước sạch ở địa phương.
Trả lời
Một số biện pháp tuyên truyền giáo dục vệ sinh an toàn thực phẩm và sử dụng nước sạch ở địa phương:
- Tuyên truyền bằng các khẩu hiệu như Nhiệt liệt hưởng ứng “Tháng hành động vì an toàn thực phẩm”; Để đảm bảo an toàn thực phẩm hãy ăn chín, uống chín, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng;...
- Vẽ tranh tuyên truyền vệ sinh an toàn thực phẩm và sử dụng nước sạch.
- Lên kế hoạch các nội dung vệ sinh an toàn thực phẩm và sử dụng nước sạch và tuyên truyền trên loa phường, xã.
Luyện tập 4 trang 127 SGK KHTN lớp 7 Cánh Diều
Nêu một số bệnh do chế độ dinh dưỡng, vệ sinh ăn uống chưa hợp lí ở địa phương em và biện pháp phòng, tránh theo gợi ý bảng 26.2.
Trả lời
| Tình huống | Biện pháp phòng, tránh |
| Trẻ em bị suy dinh dưỡng | - Tuyên truyền bổ sung đủ các chất dinh dưỡng cho trẻ trong bữa ăn hàng ngày. - Giữ gìn vệ sinh an toàn thực phẩm. - Giữ vệ sinh môi trường, vệ sinh cơ thể trẻ. - Tẩy giun định kì cho trẻ 6 tháng/lần. |
| Trẻ em bị thừa cân béo phì | - Có chế độ ăn bổ sung hợp lí, đúng thời điểm ăn đủ số bữa theo lứa tuổi, khẩu phần ăn cân đối, phối hợp nhiều nhóm thực phẩm. - Theo dõi tăng trưởng của trẻ bằng biểu đồ tăng trưởng tại gia đình và trường học để phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời. |
| Trẻ em bị tiêu chảy do ăn uống | - Giữ vệ sinh cơ thể trẻ và vệ sinh môi trường. - Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. - Có chế độ ăn uống hợp lí, ăn chín uống sôi. |
Chúc các em học tốt với tài liệu Giải khoa học tự nhiên 7 Cánh Diều trên đây!