Giải KHTN 7 Bài 29 Chân trời sáng tạo : Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

Đọc Tài Liệu hướng dẫn trả lời các câu hỏi bài tập giải KHTN 7 Chân trời sáng tạo bài 29: Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật, giúp các em chuẩn bị tốt kiến thức trước khi đến lớp cho nội dung bài học tìm hiểu về con đường hấp thụ, vận chuyển nước và khoáng ở thực vật, một số yếu tố ảnh hưởng và vận dụng vào thực tiễn.

Giải KHTN 7 bài 29 Chân trời sáng tạo

Nội dung chi tiết tài liệu tham khảo giải bài tập Khoa học tự nhiên 7 bài 29 Chân trời sáng tạo:

Câu hỏi mở đầu trang 131 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Trong tổng lượng nước mà rễ cây hấp thụ vào chỉ có một lượng rất nhỏ được cây sử dụng, phần lớn lượng nước sẽ bị mất đi do quá trình thoát hơi nước ở lá. Đây là một “tai họa” đối với cây trong điều kiện môi trường khô hạn. Tại sao quá trình thoát hơi nước làm thất thoát một lượng nước lớn nhưng cây vẫn cần có quá trình này?

Trả lời:

Quá trình thoát hơi nước làm thất thoát một lượng nước lớn nhưng cây vẫn cần có quá trình này vì:

- Quá trình thoát hơi nước của cây tạo lực hút để vận chuyển nước và các chất từ rễ lên thân và lá trong mạch gỗ.

- Quá trình thoát hơi nước giúp lá cây không bị đốt nóng dưới tác động của ánh sáng mặt trời.

- Quá trình thoát hơi nước còn tạo điều kiện cho quá trình trao đổi khí ở thực vật (khí carbon dioxide đi vào trong lá cung cấp cho quá trình quang hợp, khí oxygen được thải ra ngoài môi trường).

1. Quá trình trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

Câu 1 trang 131 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Nhờ đặc điểm nào mà rễ cây có thể hút nước và muối khoáng?

Trả lời:

Nhờ có lông hút (tế bào biểu bì rễ kéo dài tạo thành) mà rễ cây có thể hút nước và muối khoáng. Đối với những thực vật không có lông hút, chúng hút nước và muối khoáng nhờ nấm rễ (mối quan hệ cộng sinh giữa hệ rễ thực vật và nấm).

Câu 2 trang 131 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Quan sát Hình 29.1, em hãy mô tả con đường hấp thụ, vận chuyển nước và muối khoáng từ môi trường đất vào mạch gỗ của rễ.

Trả lời:

Con đường hấp thụ, vận chuyển nước và muối khoáng từ môi trường đất vào mạch gỗ của rễ:

- Sự hấp thụ nước và muối khoáng: Nước và muối khoáng được vận chuyển từ môi trường ngoài vào miền hút bằng lông hút.

- Sự vận chuyển nước và muối khoáng: Nước và muối khoáng trong đất → lông hút → biểu bì → thịt vỏ → mạch gỗ của rễ.

Câu 3 trang 132 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Hãy cho biết các chất có trong thành phần của dịch mạch gỗ và dịch mạch dây.

Trả lời:

Các chất có trong thành phần của dịch mạch gỗ: nước, muối khoáng, các chất hữu cơ (hormone, vitamin,...).

Các chất có trong thành phần của dịch mạch dây: chất hữu cơ được tổng hợp ở lá, hormone, vitamin, ATP và một số muối khoáng.

Câu 4 trang 132 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Quan sát Hình 29.2, em hãy cho biết chiều vận chuyển các chất trong mạch gỗ và mạch rây có gì khác nhau?

Trả lời:

Chiều vận chuyển các chất trong mạch gỗ và mạch rây ngược chiều nhau:

- Chiều vận chuyển trong mạch gỗ: nước và muối khoáng được vận chuyển từ đất vào mạch gỗ của rễ và tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây.

- Chiều vận chuyển trong mạch rây: chất hữu cơ được vận chuyển từ các tế bào quang hợp trong phiến lá đến những nơi cần sử dụng hoặc dự trữ (rễ, thân, củ…)

Câu 5 trang 132 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Dựa vào Hình 29.3, hãy trả lời các câu hỏi sau:

a) Tại sao vào những ngày trời nắng, đứng dưới bóng cây lại thấy mát?

b) Nhờ lực hút hay lực đẩy mà quá trình thoát hơi nước qua khí khổng có thể giúp các chất được vận chuyển trong mạch gỗ một cách dễ dàng?

c) Nếu cây không thoát hơi nước thì cây có lấy được khí carbon dioxide không? Vì sao?

d) Em hãy cho biết những vai trò của quá trình thoát hơi nước đối với cây.

Trả lời:

a) Vào những ngày nắng nóng, đứng dưới bóng cây lại thấy mát vì cây có quá trình thoát hơi nước qua khí khổng ở lá giúp giảm nhiệt độ môi trường xung quanh gốc cây.

b) Lá ở trên tán cây → Nhờ lực hút mà quá trình thoát hơi nước qua khí khổng có thể giúp các chất vận chuyển trong mạch gỗ một cách dễ dàng.

c) Nếu cây không thoát hơi nước thì không lấy được khí carbon dioxide vì khi đó khí khổng sẽ đóng, carbon dioxide không thể đi vào trong lá.

d) Vai trò của quá trình thoát hơi nước đối với cây:

- Tạo lực hút để vận chuyển nước và các chất từ rễ lên thân và lá trong mạch gỗ.

- Giúp lá cây không bị nóng dưới tác động của ánh sáng mặt trời.

- Tạo điều kiện cho quá trình trao đổi khí ở thực vật: carbon dioxide đi vào trong lá cung cấp cho quá trình quang hợp, oxygen được thải ra ngoài môi trường.

Câu 6 trang 133 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Nguyên nhân chủ yếu làm cho khí khổng đóng hay mở là gì?

Trả lời:

Nguyên nhân chủ yếu làm cho khí khổng đóng hay mở là lượng nước trong tế bào hạt đậu. Ánh sáng khiến tế bào hạt đậu trương nước hoặc mất nước, điều khiển hoạt động đóng, mở khí khổng.

Câu 7 trang 133 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Dựa vào kiến thức đã học về cấu tạo của khí khổng và quan sát Hình 29.4, em hãy cho biết thành tế bào hạt đậu có những biến đổi như thế nào trong hoạt động đóng, mở khí khổng.

Trả lời:

Sự biến đổi của thành tế bào hạt đậu trong hoạt động đóng, mở khí khổng:

- Khi tế bào hạt đậu trong khí khổng trương nước, thành tế bào căng ra làm khí khổng mở rộng.

- Khi tế bào hạt đậu mất nước, thành tế bào trở lại bình thường làm khí khổng đóng lại.

Câu hỏi củng cố trang 134 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Tại sao người ta thường tưới nước nhiều hơn cho cây trồng vào những ngày mùa hè nóng bức?

Trả lời:

Người ta thường tưới nước nhiều hơn cho cây trồng vào những ngày mùa hè nóng bức vì:

- Khi nhiệt độ tăng cao, cây phải thoát nước liên tục để hạ nhiệt môi trường xung quanh.

- Phải tưới nước nhiều hơn để hạn chế sự mất nước, duy trì sự ổn định của các hoạt động quang hợp và hô hấp.

2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

Câu 8 trang 134 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Kể tên các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến quá trình trao đổi nước và muối khoáng của cây.

Trả lời:

Một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến quá trình trao đổi nước và muối khoáng của cây là: Ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm của đất, độ ẩm không khí, độ pH của đất, độ tơi xốp của đất, hàm lượng khoáng,…

Câu hỏi vận dụng trang 135 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Vận dụng những hiểu biết về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở thực vật, em hãy đề xuất một số biện pháp tưới nước và bón phân hợp lí cho cây.

Trả lời:

Đề xuất một số biện pháp tưới nước và bón phân hợp lí cho cây:

- Tưới nước:

+ Nên tưới vào buổi sáng hoặc chiều tối, không tưới nước khi trời nắng gắt.

+  Tùy loại cây (cây ưa ẩm, cây ưa khô), loại đất (đất cát, đất thịt, đất phù sa,…), các giai đoạn sinh trưởng khác nhau của cây, điều kiện thời tiết (khô cằn, mưa nhiều),… để điều chỉnh lượng nước tưới cho phù hợp, không tưới quá nhiều và cũng không tưới quá ít.

- Bón phân:

+ Khi bón phân cần kết hợp với tưới nước.

+ Cần bón phân đúng lúc, đúng loại, đúng liều lượng, đúng cách, đúng thời tiết và mùa vụ nhằm tăng năng suất cho cây trồng nhưng cũng không để lại các hậu quả tiêu cực với nông sản và môi trường.

3. Vận dụng hiểu biết về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở thực vật vào thực tiễn

Câu 9 trang 135 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Để tưới nước và bón phân hợp lí cho cây trồng, cần dựa vào những yếu tố nào?

Trả lời:

- Để tưới nước hợp lí cho cây trồng, cần dựa vào nhiều yếu tố khác nhau như: loài cây, thời kỳ sinh trưởng (đâm chồi, đẻ nhánh,...), loại đất trồng (đất cát, đất sét,...) và điều kiện thời tiết (nắng nóng, mưa nhiều,...).

- Để bón phân hợp lí cho cây trồng, cần phải tuân thủ các nguyên tắc khi bón phân: đúng loại, đúng liều lượng và thành phần dinh dưỡng, đúng nhu cầu của giống và loài cây, đúng lúc và phù hợp với điều kiện đất đai cũng như thời tiết, mùa vụ.

Câu 10 trang 135 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Điều gì sẽ xảy ra với cây khi lượng nước cây hấp thụ được ở rễ bằng, lớn hơn hoặc bé hơn lượng nước mất đi qua quá trình thoát hơi nước ở lá? Giải thích?

Trả lời:

- Khi lượng nước cây hấp thụ được ở rễ bằng hoặc lớn hơn lượng nước mất đi qua quá trình thoát hơi nước ở lá thì cơ thể thực vật đủ nước để sinh trưởng, phát triển, thực hiện các phản ứng hóa học trong tế bào nên cây phát triển bình thường.

- Khi lượng nước cây hấp thụ được ở rễ bé hơn lượng nước mất đi qua quá trình thoát hơi nước ở lá thì cây bị thiếu hụt nước nghiêm trọng dẫn đến các hoạt động sống của cây đều bị ngưng trệ. Kết quả khiến cho cây bị héo và chết.

Câu 11 trang 135 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Các giai đoạn nào sau đây cần tưới nhiều nước cho cây? Giải thích.

a) Cây chuẩn bị ra hoa.

b) Cây ở thời kì thu hoạch quả.

c) Cây đâm chồi, đẻ nhanh.

Trả lời:

Các giai đoạn cây đâm chồi, đẻ nhánh và chuẩn bị ra hoa cần tưới nhiều nước cho cây vì ở các giai đoạn này, cây cần nhiều nước để tạo điều kiện thuận lợi cho sự tăng cường tổng hợp đầy đủ các chất dinh dưỡng đảm bảo cho quá trình sinh trưởng, phát triển mạnh mẽ. Tưới nhiều nước sẽ đảm bảo cho sự hòa tan và vận chuyển các chất dinh dưỡng, các phản ứng sinh hóa trong tế bào diễn ra thuận lợi từ đó cây sinh trưởng, phát triển nhanh, ra hoa đúng thời vụ.

Câu 12 trang 135 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Điều gì sẽ xảy ra nếu:

a) Bón phân không đủ.

b) Bón phân quá nhiều.

Trả lời:

a) Bón phân không đủ: Cây còi cọc, phát triển kém do không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho các quá trình trao đổi chất và năng lượng ở cây, từ đó cho năng suất thấp.

b) Bón phân quá nhiều: Có thể gây độc cho cây, dẫn đến ngộ độc phân bón, héo úa và chết, tạo môi trường thuận lợi cho các vi sinh vật có hại, ảnh hưởng đến chất lượng đất, gây ô nhiễm môi trường.

Câu 13 trang 135 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Để đảm bảo bón phân hợp lí cho cây trồng, cần phải tuân theo nguyên tắc gì?

Trả lời:

Để bón phân hợp lí cần tuân theo những nguyên tắc: bón đúng loại, đúng liều lượng và thành phần dinh dưỡng, đúng nhu cầu của cây, đúng lúc và phù hợp với điều kiện đất đai cũng như thời tiết, mùa vụ.

Câu 14 trang 136 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Nếu tưới nước và bón phân không hợp lí sẽ dẫn đến những hậu quả gì cho cây trồng?

Trả lời:

Hậu quả của việc tưới nước và bón phân không hợp lí cho cây trồng:

- Tưới nước quá ít: cây sẽ bị thiếu nước để thực hiện các hoạt động sống, dẫn đến sinh trưởng, phát triển kém thậm chí cây bị chết.

- Tưới quá nhiều nước: tình trạng ngập úng có thể làm thối rễ cây khiến cho cây không hấp thụ được nước, cây cũng sẽ chết.

- Bón quá ít phân: cây không đủ chất dinh dưỡng để sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh, dẫn đến năng suất và chất lượng giảm.

- Bón quá nhiều phân: rễ cây cũng không hấp thụ được nước và muối khoáng dẫn đến cây bị héo, chết dần. Ngoài ra, còn có thể làm cho cây bị ngộ độc, tồn dư lượng phân bón hoặc phát triển về chiều cao quá mức dẫn đến dễ gãy đổ,…

Câu hỏi củng cố trang 136 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Tại sao người ta thường khoét lỗ bên dưới đáy các chậu dùng để trồng cây?

Trả lời:

Người ta thường khoét lỗ bên dưới đáy các chậu dùng để trồng cây để giúp cây loại bỏ lượng nước thừa mà cây không hấp thụ được, giảm thiểu các tác động xấu đến sự sinh trưởng và phát triển của cây.

Câu hỏi vận dụng trang 136 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

- Vì sao trước khi trồng cây, người ta cần cày, xới làm cho đất tơi, xốp?

- Vì sao sau khi bón phân, người ta thường tưới nước cho cây?

Trả lời:

- Trước khi trồng cây, người ta cần cày, xới, làm cho đất tơi, xốp để tạo độ thoáng khí cho đất giúp rễ cây hấp thụ oxygen tốt hơn. Khi rễ cây có đủ oxygen, rễ cây sẽ có thể tiến hành hô hấp mạnh tạo ra áp suất thẩm thấu cao, thuận lợi cho rễ hấp thụ nước và muối khoáng nuôi cây. Nhờ đó, cây sinh trưởng và phát triển tốt hơn.

- Cây chỉ hút và vận chuyển được các chất khoáng ở dạng hòa tan. Vì vậy, sau khi bón phân, người ta thường tưới nước cho cây để các chất dinh dưỡng trong phân được hòa tan nhờ đó cây có thể hấp thụ được.

Giải KHTN 7 Chân trời sáng tạo bài 29 phần Bài tập

Câu 1 trang 136 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Vì sao khi đem cây trồng ở một nơi khác, người ta phải cắt bớt cành, lá?

Trả lời:

Khi đem cây trồng ở một nơi khác, người ta phải cắt bớt cành, lá vì: Khi đào gốc để di chuyển cây, bộ rễ sẽ bị tổn thương. Lúc mới trồng rễ chưa hồi phục nên không thể hút nước để bù vào lượng nước vẫn bị thoát qua lá. Nếu để nhiều lá, cây bị mất quá nhiều nước sẽ héo và rất dễ chết. Vì vậy, khi đem cây trồng ở một nơi khác, người ta phải cắt bớt cành, lá nhằm giảm bớt sự mất nước do thoát hơi qua lá.

Câu 2 trang 136 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Em hãy dự đoán khả năng phát triển của các loài thực vật sau đây ở mức độ: bình thường (+), bị héo hoặc có thể chết (-). Giải thích.

Trả lời:

- Ở loài C: lượng nước thoát qua lá nhỏ hơn lượng nước rễ cây hút vào nên các tế bào và mô có đủ nước, cây phát triển bình thường.

- Ở loài A: lượng nước cung cấp cho cây lớn hơn nhu cầu của cây nên cây có thể bị úng nước và chết.

- Ở loài B: lượng nước cung cấp cho cây ít hơn so với nhu cầu của cây nên cây sẽ bị héo và có thể chết.

- Ở loài D: không được cung cấp nước nên cây sẽ bị héo và chết.

Câu 3 trang 136 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Trong vườn cây ăn quả, khi quan sát thấy có nhiều cây bị vàng lá, có ý kiến cho rằng các cây này có thể đang thiếu nitrogen.

a) Em hãy cho biết ý kiến trên là đúng hay sai. Vì sao?

b) Nếu ý kiến trên là đúng, chúng ta cần bón loại phân nào để cung cấp nitrogen cho cây?

Trả lời:

a) Theo em ý kiến trên là đúng. Vì nitrogen là thành phần cấu tạo nên chất diệp lục. Khi thiếu nitrogen, chất diệp lục trong lá giảm nên có hiện tượng vàng lá.

b) Để cung cấp nitrogen cho cây, có thể bón phân ure, NPK hoặc phân hữu cơ có hàm lượng nitrogen cao.

Câu 4 trang 136 SGK Khoa học tự nhiên 7 CTST

Em hãy giải thích cây tục ngữ: "Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống".

Trả lời:

"Nhất nước, nhì phân, tam cần, từ giống"

Câu tục ngữ đã nêu ra bốn khâu quan trọng trong quá trình trồng trọt để cây sinh trưởng, phát triển mạnh, cho năng suất cao, chất lượng tốt:

- Nước: Nước là yếu tố quan trọng nhất vì nước là thành phần chính cấu tạo nên tế bào và tham gia vào hầu hết hoạt động sinh lí của cây. Muốn cây sinh trưởng, phát triển tốt cần phải cung cấp đủ nước cho cây trồng.

- Phân: Phân là yếu tố quan trọng thứ hai. Phân sẽ là nguồn chất dinh dưỡng bổ sung cho đất, đảm bảo cho cây có nguồn cung cấp chất dinh dưỡng dồi dào giúp cây sinh trưởng và phát triển.

- Cần: Cần là sự cần cù, chăm chỉ của người nông dân trong việc tưới nước, xới đất, chống hạn, chống úng,… hợp lí (kĩ thuật chăm sóc) tạo những điều kiện thuận lợi nhất cho cây sinh trưởng, phát triển.

- Giống: Giống là yếu tố quan trọng thứ tư. Giống quy định năng suất và chất lượng cây trồng. Giống tốt kết hợp với việc cung cấp đủ nước, đủ chất dinh dưỡng và chăm sóc tốt sẽ cho năng suất cao.

-/-

Các bạn vừa tham khảo toàn bộ nội dung soạn KHTN 7 bài 29 Chân trời sáng tạo: Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật do Đọc Tài Liệu biên soạn, tổng hợp. Các em có thể dùng làm tài liệu tham khảo hữu ích trong quá trình chuẩn bị bài trước khi đến lớp.