Trình bày chính sách cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á?

Đông Nam Á là một khu vực có vị trí địa lý quan trọng, nằm ở trung tâm của khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Từ thế kỷ XVI, các nước phương Tây bắt đầu xâm nhập và xâm chiếm các nước Đông Nam Á, biến các nước này thành thuộc địa của mình. Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á mang tính chất bóc lột, áp bức, nhằm khai thác tối đa tài nguyên và sức lao động của nhân dân thuộc địa.

Quá trình thực dân phương Tây xâm lược các nước Đông Nam Á

- Từ đầu thế kỉ XVI, các nước phương Tây bắt đầu mở rộng quá trình xâm nhập vào các nước Đông Nam Á thông qua các hoạt động buôn bán, truyền giáo. Thông qua các thương điếm, các nước châu Âu mở rộng giao thương và từng bước chuẩn bị cho quá trình xâm lược.

+ Đối với Đông Nam Á hải đảo: sau gần 4 thế kỉ (từ đầu thế kỉ XVI đến đầu thế kỉ XX), bằng những thủ đoạn khác nhau, thực dân phương Tây đã hoàn thành quá trình xâm lược các nước Đông Nam Á hải đảo.

+ Đối với Đông Nam Á lục địa: Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây bắt đầu vào thế kỉ XIX. Đến đầu thế kỉ XX, các nước thực dân phương Tây đã hoàn thành quá trình thôn tính Đông Nam Á. Hầu hết các nước trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây. Thái Lan tuy giữ được nền độc lập nhưng bị lệ thuộc.

- Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á diễn ra theo từng giai đoạn:

+ Giai đoạn đầu (thế kỷ XVI - XVIII): Các nước thực dân phương Tây bắt đầu xâm lược Đông Nam Á. Bồ Đào Nha là nước phương Tây đầu tiên đặt chân đến Đông Nam Á vào thế kỷ XVI. Sau đó, Hà Lan, Anh, Pháp cũng lần lượt xâm lược khu vực này.

+ Giai đoạn giữa (thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX): Các nước thực dân phương Tây đẩy mạnh xâm lược Đông Nam Á. Pháp xâm lược Việt Nam, Lào, Campuchia; Anh xâm lược Miến Điện, Singapore, Malaysia, Thái Lan; Hà Lan xâm lược Indonesia.

+ Giai đoạn cuối (đầu thế kỷ XX - sau Chiến tranh thế giới thứ II): Các nước thực dân phương Tây hoàn thành quá trình xâm lược Đông Nam Á. Philippines trở thành thuộc địa của Mỹ.

Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á

Câu hỏi trong chương trình học: Trình bày chính sách cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á?

- Về chính trị:

+ Thiết lập nền thống trị dưới các hình thức khác nhau

+ Điểm chung là bên cạnh sự cai trị của chính quyền thực dân thì các thế lực phong kiến địa phương vẫn được duy trì như một công cụ để thi hành chính sách cai trị thuộc địa.

+ Chính sách “chia để trị” là phương thức phổ biến

- Về kinh tế: thực hiện chính sách bóc lột, khai thác các thuộc địa, biến các nước trong khu vực thành nơi cung cấp nguồn nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hoá, phục vụ lợi ích cho chính quốc.

- Về văn hóa - xã hội:

+ Tìm mọi cách kìm hãm người dân ở các nước thuộc địa trong tình trạng lạc hậu, nghèo đói

+ Làm xói mòn giá trị truyền thống của các quốc gia Đông Nam Á.

Chi tiết hơn:

Chính sách cai trị về kinh tế

Chính sách cai trị về kinh tế của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á được thực hiện nhằm mục đích khai thác tối đa tài nguyên và sức lao động của nhân dân thuộc địa. Các nước thực dân đã xây dựng hệ thống giao thông vận tải, thủy lợi, khai mỏ, mở rộng diện tích trồng cây công nghiệp, lập các đồn điền, nhà máy, xí nghiệp để khai thác tài nguyên thiên nhiên và nguồn lao động rẻ mạt ở các nước thuộc địa. Khiến cho đời sống của nhân dân thuộc địa vô cùng khổ cực. Nhân dân phải làm việc cật lực trong điều kiện lao động nặng nhọc, thiếu thốn, lương thấp, thường xuyên bị đánh đập, bóc lột.

Cụ thể, ở Indonesia, thực dân Hà Lan đã xây dựng hệ thống giao thông đường sắt, đường bộ, đường thủy để vận chuyển hàng hóa từ các vùng sâu, vùng xa về các cảng biển. Thực dân Pháp đã khai thác mỏ than ở Đông Dương, lập các đồn điền cao su, cà phê, chè ở Nam Bộ và Trung Bộ. Thực dân Anh đã khai thác mỏ dầu ở Malaysia, lập các đồn điền cao su, cọ dầu ở Malaysia và Singapore.

Chính sách cai trị về chính trị

Chính sách cai trị về chính trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á được thực hiện nhằm mục đích củng cố quyền thống trị của mình, đồng thời ngăn chặn phong trào đấu tranh của nhân dân thuộc địa. Các nước thực dân đã thiết lập hệ thống chính quyền thuộc địa, đứng đầu là các viên toàn quyền, thống đốc, thống sứ. Các nước thuộc địa bị mất đi quyền tự chủ, quyền tự quyết, bị áp đặt chế độ cai trị hà khắc. Các nước Đông Nam Á bị lệ thuộc vào các nước thực dân, kinh tế, chính trị, văn hóa của các nước thuộc địa bị kìm hãm, phát triển chậm chạp.

Cụ thể, ở Indonesia, thực dân Hà Lan đã thiết lập chế độ quân chủ lập hiến, đứng đầu là vua, nhưng thực quyền lại thuộc về viên Toàn quyền. Ở Đông Dương, thực dân Pháp thiết lập chế độ bảo hộ, đứng đầu là vua, nhưng thực quyền lại thuộc về viên Toàn quyền Đông Dương. Ở Malaysia, thực dân Anh thiết lập chế độ bảo hộ, đứng đầu là vua, nhưng thực quyền lại thuộc về viên Thống đốc.

Chính sách cai trị về văn hóa

Chính sách cai trị về văn hóa của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á được thực hiện nhằm mục đích đồng hóa, xóa bỏ bản sắc văn hóa của các nước thuộc địa. Các nước thực dân đã sử dụng giáo dục, văn hóa để truyền bá văn hóa của mình cho nhân dân thuộc địa, đồng thời ngăn chặn sự phát triển của văn hóa bản địa.

Cụ thể, ở Indonesia, thực dân Hà Lan đã thành lập các trường học, giáo dục theo chương trình của Hà Lan. Ở Đông Dương, thực dân Pháp đã thành lập các trường học, giáo dục theo chương trình của Pháp. Ở Malaysia, thực dân Anh đã thành lập các trường học, giáo dục theo chương trình của Anh.

Chính sách cai trị về văn hóa của thực dân phương Tây đã khiến cho văn hóa bản địa của các nước Đông Nam Á bị mai một, bị đồng hóa. Nó đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, khiến cho đời sống của nhân dân thuộc địa vô cùng khổ cực, kinh tế, chính trị, văn hóa của các nước thuộc địa bị kìm hãm, phát triển chậm chạp. Phong trào đấu tranh của nhân dân thuộc địa chống lại thực dân phương Tây nổ ra liên tục, quyết liệt.

Tác động của chính sách cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á

Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đã dẫn đến những chuyển biến sâu sắc ở các nước Đông Nam Á, trên tất cả các phương diện, từ: chính trị, kinh tế, đến văn hóa, xã hội.

Ngắn gọn:

- Tùy tình hình cụ thể mà mỗi nước thực dân có chính sách cai trị, bóc lột khác nhau, song nhìn chung là vơ vét tài nguyên đưa về chính quốc, không mở mang công nghiệp ở thuộc địa. tăng các loại thuế, mở đồn điền, bốt lính.

- Đời sống nhân dân cực khổ

- Mâu thuẫn xã hội tăng cao

- Kinh tế què quặt, phụ thuộc vào chính quốc

Chi tiết:

Chuyển biến về chính trị:

- Chuyển biến tích cực: một số yếu tố tích cực về hệ thống pháp luật, quản lí hành chính,… được du nhập vào Đông Nam Á.

- Chuyển biến tiêu cực:

+ Từ các quốc gia độc lập, có chủ quyền, các nước Đông Nam Á đã trở thành thuộc địa hoặc bị lệ thuộc về chính trị vào các nước thực dân phương Tây.

+ Quyền lực chính trị nằm trong tay chính quyền thực dân. Một bộ phận lực lượng phong kiến ở các nước Đông Nam Á bị biến thành tay sai, công cụ thống trị và bóc lột của thực dân phương Tây.

+ Khối đoàn kết dân tộc bị rạn nứt.

Chuyển biến về kinh tế:

- Chuyển biến tích cực: phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa từng bước được du nhập vào các nước Đông Nam Á, đem đến nhiều tiến bộ hơn so với quan hệ sản xuất phong kiến, ví dụ: xuất hiện nhiều ngành kinh tế mới, xuất hiện các đô thị hiện đại, các trung tâm công nghiệp lớn,…

- Chuyển biến tiêu cực:

+ Tài nguyên thiên nhiên vơi cạn; nhân công bị bóc lột kiệt quệ;

+ Các nước Đông Nam Á bị biến thành thị trường cung cấp nguyên - nhiên liệu, nhân công và tiêu thụ hàng hóa độc chiếm của thực dân phương Tây.

+ Kinh tế các nước thuộc địa bị kìm hãm, phụ thuộc vào kinh tế các nước thực dân xâm lược; sự phát triển chỉ mang tính chất cục bộ ở một số địa phương, về cơ bản, kinh tế Đông Nam Á vẫn lạc hậu, phát triển thiếu đồng bộ, mất cân đối.

Chuyển biến về văn hóa:

- Chuyển biến tích cực: nhiều yếu tố tiến bộ của văn hóa phương Tây, như: lối sống, trình độ học thức, hệ tư tưởng, tư duy,… được du nhập vào Đông Nam Á.

- Chuyển biến tiêu cực:

+ Đại bộ phận dân cư vẫn trong tình trạng nghèo đói, lạc hậu, trình độ dân trí thấp.

+ Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các nước Đông Nam Á bị xói mòn; trong xã hội tồn tại phổ biến nhiều hủ tục, tệ nạn xã hội.

Chuyển biến về xã hội:

- Làm phân hóa các giai cấp, tầng lớp cũ trong xã hội.

- Làm xuất hiện của các lực lượng xã hội mới, như: công nhân, tư sản, tiểu tư sản…

- Đẩy mâu thuẫn dân tộc giữa nhân dân Đông Nam Á với chính quyền thực dân xâm lược lên cao, làm bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Trên đây là những nội dung giúp bạn trả lời câu hỏi: Trình bày chính sách cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á? Chúc các em học tốt.