- Thụ phấn là gì?
- Vai trò của thụ phấn
- Quá trình thụ phấn ở thực vật có hoa
Thụ phấn là gì?
Một số khái niệm về thụ phấn:
- Thụ phấn là quá trình vận chuyển hạt phấn từ nhị đến núm nhụy (đầu nhụy).
- Thụ phấn là quá trình chuyển giao hạt phấn từ bộ phận sinh sản đực của hoa sang bộ phận sinh sản cái của hoa, hoặc từ cây này sang cây khác. Hạt phấn chứa các tế bào sinh tinh, cần được chuyển đến noãn để thụ tinh với tế bào sinh trứng, tạo thành hợp tử. Hợp tử sẽ phát triển thành phôi, sau đó thành hạt và cây con.
Các hình thức thụ phấn
Có hai hình thức thụ phấn chính: tự thụ phấn và thụ phấn chéo.
- Tự thụ phấn là quá trình hạt phấn từ cùng một cây được chuyển đến noãn của chính cây đó. Tự thụ phấn có thể xảy ra trong cùng một bông hoa (tự phối) hoặc trong các bông hoa khác nhau trên cùng một cây (thụ phấn khác hoa cùng gốc).
- Thụ phấn chéo là quá trình hạt phấn từ cây này được chuyển đến noãn của cây khác. Thụ phấn chéo thường được thực hiện bởi các yếu tố bên ngoài như côn trùng, gió, chim, động vật, con người,...
Vai trò của thụ phấn
Thụ phấn là một bước quan trọng trong quá trình sinh sản hữu tính của thực vật. Nó cho phép sự kết hợp thông tin di truyền giữa các tế bào sinh tinh và tế bào sinh trứng, tạo ra sự đa dạng di truyền ở thực vật. Đa dạng di truyền là cần thiết cho sự thích nghi của thực vật với môi trường và đảm bảo sự tồn tại của các loài thực vật.
Vai trò của thụ phấn đối với sự sinh sản của thực vật
Thụ phấn là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình sinh sản của thực vật có hoa. Khi hạt phấn được chuyển đến nhụy, chúng sẽ nảy mầm và tạo thành ống dẫn tinh. Ống dẫn tinh sẽ xuyên qua vòi nhụy và thụ tinh với noãn. Noãn thụ tinh sẽ phát triển thành hạt, và hạt sẽ phát triển thành cây mới. Nếu không có thụ phấn, noãn sẽ không được thụ tinh và cây sẽ không thể sinh sản.
Vai trò của thụ phấn đối với sự đa dạng di truyền của thực vật
Thụ phấn chéo là hình thức thụ phấn phổ biến nhất ở thực vật. Trong thụ phấn chéo, hạt phấn từ hoa của một cây được chuyển đến nhụy của hoa của cây khác. Điều này làm tăng sự đa dạng di truyền của các loài thực vật. Bởi vì, hạt phấn của cây này sẽ thụ tinh với noãn của cây khác, tạo ra một cây mới có những đặc điểm di truyền khác biệt với cây bố mẹ. Sự đa dạng di truyền là cần thiết cho sự phát triển và tiến hóa của các loài thực vật.
Ví dụ
Tự thụ phấn: Hoa của các loại cây như ngô, đậu, cà chua,... thường có cấu tạo đơn giản, không cần có các yếu tố bên ngoài để thực hiện thụ phấn. Hạt phấn của hoa này có thể rơi trực tiếp vào nhụy của chính hoa đó.
Thụ phấn chéo: Hoa của các loại cây như hoa hồng, hoa hướng dương, hoa cúc,... thường có cấu tạo phức tạp, cần có các yếu tố bên ngoài để thực hiện thụ phấn. Các yếu tố bên ngoài này có thể là côn trùng, gió, chim, động vật, con người,...
Quá trình thụ phấn ở thực vật có hoa
Thực vật có hoa là nhóm thực vật chiếm ưu thế trên Trái Đất, với khoảng 300.000 loài. Chúng có đặc điểm nổi bật là có hoa, là cơ quan sinh sản của thực vật. Quá trình thụ phấn ở thực vật có hoa là quá trình chuyển hạt phấn từ nhị đến đầu nhụy. Quá trình này có vai trò quan trọng trong việc duy trì nòi giống và phát triển của thực vật.
Cơ quan sinh sản của thực vật có hoa
Cơ quan sinh sản của thực vật có hoa bao gồm nhị và nhụy. Nhị là cơ quan sinh sản đực, gồm hai phần là bao phấn và chỉ nhị. Bao phấn chứa các hạt phấn. Nhụy là cơ quan sinh sản cái, gồm bầu nhụy, vòi nhụy và đầu nhụy. Bầu nhụy chứa noãn. Noãn là cơ quan chứa tế bào trứng.
Các loại thụ phấn
Có ba loại thụ phấn ở thực vật có hoa:
- Thụ phấn nhờ động vật: là quá trình hạt phấn được vận chuyển từ nhị đến đầu nhụy nhờ các động vật như côn trùng, chim, dơi,... Các động vật này thường được thu hút bởi màu sắc, hương thơm hoặc mật hoa của hoa.
- Thụ phấn nhờ gió: là quá trình hạt phấn được vận chuyển từ nhị đến đầu nhụy nhờ gió. Các hạt phấn của các loài cây thụ phấn nhờ gió thường có kích thước nhỏ và nhẹ, có lông hoặc gai giúp chúng bám vào gió.
- Tự thụ phấn: là quá trình hạt phấn của cùng một hoa được chuyển đến đầu nhụy của hoa đó. Tự thụ phấn thường xảy ra ở các loài cây có hoa lưỡng tính, có nhị và nhụy nằm trên cùng một bông hoa.
Quá trình thụ phấn
Quá trình thụ phấn ở thực vật có hoa được chia thành hai giai đoạn chính:
- Giai đoạn chuyển hạt phấn: hạt phấn được vận chuyển từ nhị đến đầu nhụy.
- Giai đoạn nảy mầm của hạt phấn: hạt phấn nảy mầm trên đầu nhụy và hình thành ống dẫn tinh.
Giai đoạn chuyển hạt phấn
Cách thức chuyển hạt phấn khác nhau tùy thuộc vào loại thụ phấn. Ở thụ phấn nhờ động vật, hạt phấn được vận chuyển từ nhị đến đầu nhụy nhờ các động vật khi chúng hút mật hoa hoặc phấn hoa. Ở thụ phấn nhờ gió, hạt phấn được vận chuyển từ nhị đến đầu nhụy nhờ gió. Ở tự thụ phấn, hạt phấn được vận chuyển từ nhị đến đầu nhụy nhờ các động tác của nhị như nở ra, rung động,...
Giai đoạn nảy mầm của hạt phấn
Khi hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy, nó sẽ nảy mầm và hình thành ống dẫn tinh. Ống dẫn tinh sẽ xuyên qua vòi nhụy và đến noãn.
Thụ tinh
Sau khi ống dẫn tinh đến noãn, hai nhân của giao tử đực (n) sẽ hợp nhất với hai nhân của giao tử cái (n) để tạo thành hợp tử (2n). Hợp tử sẽ phát triển thành phôi. Phôi sẽ được nuôi dưỡng bởi nội nhũ, là phần thịt của hạt.
Trên đây là nội dung mà chúng tôi muốn giải đáp cho bạn về về Thụ phấn là gì? Vai trò của thụ phấn đối với thực vật... Chúc các bạn học tốt.