Rừng Amazon ở đâu?
Rừng mưa Amazon hay rừng nhiệt đới Amazon là một khu rừng lá rộng đất ẩm ở lưu vực Amazon. Diện tích rừng Amazon nằm trên 9 lãnh thổ quốc gia của khu vực Nam Mỹ, gồm 60% thuộc Brazil, còn lại là Peru, Colombia, Venezuela, Ecuador, Guyana, Bolivia, Suriname và Guyana thuộc địa Pháp.
Tổng diện tích bề mặt bao phủ của rừng Amazon lên đến 7 triệu km2, hệ động thực vật nơi đây phát triển rất phong phú và đa dạng.
Cảnh quan bao gồm:
- Diện tích rừng Amazon: 1,4 tỷ mẫu rừng rậm, một nửa số rừng nhiệt đới còn lại trên hành tinh,
- 4.100 dặm sông uốn lượn.
- 2,6 triệu dặm vuông ở lưu vực sông Amazon.
Có một mối liên hệ rõ ràng giữa Amazon và khí hậu cũng như sự tồn vong của hành tinh. Các khu rừng mưa, chứa 90-140 tỷ tấn carbon, giúp ổn định khí hậu địa phương và toàn cầu. Phá rừng có thể giải phóng một lượng đáng kể carbon này, có thể gây ra những hậu quả thảm khốc trên khắp thế giới.
Amazon chứa hàng triệu loài, hầu hết trong số chúng vẫn chưa được mô tả, và một số loài động vật hoang dã khác thường nhất thế giới. Đây là một trong những nơi trú ẩn cuối cùng trên Trái đất dành cho báo đốm, đại bàng và cá heo hồng, đồng thời là nhà của hàng nghìn loài chim và bướm. Các loài sống trên cây bao gồm con lười hai ngón phương nam, Saguinus imperator, khỉ đuôi sóc lùn và khỉ Goeldi. Sự đa dạng của khu vực là đáng kinh ngạc:
- 40.000 loài thực vật
- 3.000 loài cá nước ngọt
- Hơn 370 loại bò sát
- Loài đặc trưng: Báo đốm, Macaw, Cá heo sông Amazon, Khỉ nhện đen, Ếch phi tiêu độc
Để bảo vệ các loài này, WWF làm việc với các cộng đồng địa phương, đối tác của các tổ chức phi chính phủ, các tập đoàn và chính phủ để đảm bảo giảm thiểu nạn phá rừng và suy thoái các dòng sông.
Tại sao phải đặt vấn đề bảo vệ rừng A-ma-dôn?
Chúng ta cần phải đặt vấn đề bảo vệ rừng Amazon vì:
- Điều hòa lượng mưa: rừng Amazon tạo ra 50-70% lượng mưa tại vùng Amazon và độ ẩm từ rừng Amazon cũng ảnh hưởng đến lượng mưa ở Nam Mỹ. Rừng Amazon giúp làm giảm nguy cơ hỏa hoạn và ô nhiễm không khí.
- Lưu trữ cacbon: Rừng Amazon hấp thụ ¼ lượng khí CO2 do con người thải ra mỗi ngày. Rừng Amazon đang lưu trữ 86 tỷ tấn carbon của thế giới. Nhờ điều này tạo ra sự cân bằng sống trên Trái Đất.
- Đa dạng sinh học: Tại khu vực Amazon tìm thấy 30% các loại sinh vật, trong đó có nhiều loài có giá trị tiềm năng đối với con người.
- Tầm quan trọng đối với địa phương: Ở lưu vực Amazon, đời sống kinh tế của hàng chục triệu người phải phụ thuộc vào những nguồn lợi mà nó mang lại. Như: Khai thác thu gom lâm sản, khai thác cá, rừng cung cấp nhiều phì nhiêu cho các đồng bằng…
- A-ma-dôn được coi là lá phổi xanh của thế giới; vùng dự trữ sinh học quý giá; nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nông nghiệp, công nghiệp và giao thông vận tải đường sông.
- Việc khai thác rừng A-ma-dôn quá ức, thiếu quy hoạch, khoa học sẽ làm cho tài nguyên của vùng cạn kiệt, môi trường sẽ bị hủy hoại, sẽ ảnh hưởng nặng nề đến khí hậu của vùng và toàn cầu.
Chính vì những lý do này, cùng với nạn phá rừng, cháy rừng đã khiến cho vấn đề bảo vệ rừng Amazon càng ngày được chú trọng hơn.
Vai trò lớn của rừng Amazon
Rừng Amazon đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người.
1. Lá phổi xanh của Trái Đất
Rừng Amazon hấp thụ 1/4 lượng khí CO2 thải ra hàng ngày trên Trái Đất. Từ đó cho thấy, đây được mệnh danh là “lá phổi xanh” của Trái Đất.
2. Khu dự trữ sinh quyển thế giới
Trong rừng rậm Amazon có hàng trăm hàng nghìn loài động thực vật sinh sống. Đây được coi là nơi dự trữ một nguồn gen sinh học vô cùng quý giá cho nghiên cứu khoa học. Mỗi cá thể sinh sống trong khu rừng Amazon đều có những vai trong riêng quan trọng, giúp cho hệ sinh thái của con người được cân bằng.
3. Phát triển nông nghiệp và giao thông vận tải
Đời sống của con người ngày càng phát triển, nhu cầu di chuyển đi lại ngày càng nhiều. Việc xây dựng các công trình xây dựng đòi hỏi phải có đường xá di chuyển. Vì thế, rừng Amazon đóng một vai trò to lớn trong việc phát triển giao thông vận tải.
Bên cạnh đó, đời sống của người dân địa phương, đặc biệt các tộc rừng Amazon đều phụ thuộc vào rừng. Với nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp mà rừng Amazon mang lại, đời sống sinh hoạt và kinh tế của dân cư nơi đây ngày càng được nâng cao.
Thực trạng khai thác rừng Amazon
Thực trạng khai thác rừng Amazon hiện nay đang ở mức báo động. Theo số liệu của Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Brazil (INPE), diện tích rừng Amazon bị tàn phá trong năm 2023 là 1,1 triệu ha, tăng 22% so với năm 2022. Đây là mức tăng cao nhất trong 15 năm qua.
Nguyên nhân chính dẫn đến nạn phá rừng Amazon là do hoạt động nông nghiệp, đặc biệt là chăn nuôi gia súc. Các chủ trang trại đốt rừng để lấy đất trồng cỏ và chăn nuôi gia súc. Ngoài ra, khai thác gỗ trái phép cũng là một nguyên nhân quan trọng khác dẫn đến nạn phá rừng Amazon.
Nạn phá rừng Amazon gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường và xã hội. Nó làm suy giảm đa dạng sinh học, tăng cường biến đổi khí hậu và ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu người dân và độc thực vật nơi đây.
- Tăng lượng khí CO2
- Hàng trăm nghìn loài động vật mất nơi cư trú, sinh sống
- Việc mất cân bằng khí hậu, dẫn tới hạn hán lũ lụt kéo dài
- Khí thải và khói từ việc đốt cây sẽ xâm nhập vào khí quyển, làm cho bức màn CO2 bao phủ trái đất dày lên, ngăn nhiệt độ thoát ra Trái Đất tạo hiệu ứng nóng trên toàn cầu.
- Các dự án xây dựng lớn gây ảnh hưởng đến môi trường
- Người dân địa phương sinh sống trong rừng dần sẽ bị mất nơi sinh sống, đất canh tác.
Để ngăn chặn nạn phá rừng Amazon, cần có sự chung tay của các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Các chính phủ cần tăng cường thực thi pháp luật, bảo vệ rừng và hỗ trợ người dân bản địa. Ngoài ra, cần có sự thay đổi trong nhận thức của người dân về tầm quan trọng của rừng Amazon.
Biện pháp bảo vệ rừng Amazon
Dưới đây là một số giải pháp cụ thể để ngăn chặn nạn phá rừng Amazon:
- Tăng cường thực thi pháp luật, xử phạt nghiêm các hành vi phá rừng trái phép.
- Tạo ra các cơ chế hỗ trợ người dân bản địa phát triển kinh tế bền vững, không phụ thuộc vào phá rừng.
- Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của rừng Amazon.
Việc ngăn chặn nạn phá rừng Amazon là một thách thức lớn, nhưng cần phải được thực hiện để bảo vệ môi trường và bảo tồn đa dạng sinh học.