MỤC LỤC NỘI DUNG
- Tại sao gọi là trật tự hai cực Ianta?
- Cơ sở nào dẫn đến sự hình thành Trật tự hai cực Ianta?
- Nội dung của hội nghị Ianta và những thỏa thuận của ba cường quốc
- Đặc điểm của trật tự hai cực Ianta
- Vì sao trật tự hai cực Ianta sụp đổ?
Tại sao gọi là trật tự hai cực Ianta?
Trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai được gọi là trật tự hai cực Ianta vì tại Hội nghị Ianta các nước đế quốc đã phân chia khu vực ảnh hưởng, hình thành nên trật tự thế giới mới do Mĩ và Liên Xô đứng đầu đại diện cho hai phe đế quốc chủ nghĩa (tư bản chủ nghĩa) và xã hội chủ nghĩa.Đặc trưng nổi bật của trật tự hai cực Ianta là thế giới bị chia thành hai phe: tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa, do hai siêu cường Liên Xô và Mĩ đứng đầu.
Cơ sở nào dẫn đến sự hình thành Trật tự hai cực Ianta?
Toàn bộ những quyết định của Hội nghị Ianta cùng những thỏa thuận sau đó của ba cường quốc chính là khuôn mẫu, là cơ sở dẫn đến sự hình thành trật tự thế giới hai cực Ianta.Nội dung của hội nghị Ianta và những thỏa thuận của ba cường quốc
* Mục đích của hội nghị Ianta là để thiết lập một nền hòa bình hậu chiến với cả trật tự an ninh tập thể và quyền tự quyết cho người dân châu Âu. Mục đích của hội nghị là để thiết lập một nền hòa bình hậu chiến với cả trật tự an ninh tập thể và quyền tự quyết cho người dân châu Âu. Hội nghị diễn ra từ ngày 4 đến ngày 11 tháng 2 năm 1945.* Những quyết định của Hội nghị Ianta gồm có:
- Thống nhất mục tiêu chung là tiêu diệt tận gốc chủ nghĩa phát xít Đức và chủ nghĩa quân phiệt Nhật để nhanh chóng kết thúc chiến tranh.
- Thành lập tổ chức Liên hợp quốc để duy trì hòa bình, an ninh thế giới.
- Thỏa thuận việc đóng quân, giải giáp quân đội phát xít, phân chia phạm vi ảnh hưởng của các cường quốc thắng trận ở châu Âu và châu Á, cụ thể là:
+ Ở châu Âu: Liên Xô chiếm đóng Đông Âu, Đông Đức, Đông Béclin; Mĩ, Anh, Pháp chiếm Tây Âu, Tây Đức, Tây Béclin.
+ Ở châu Á:
- Liên Xô sẽ tham chiến chống Nhật Bản ở Châu Á sau khi chiến tranh ở Châu Âu kết thúc, giữ nguyên trạng Mông Cổ, khôi phục quyền lợi của nước Nga đã mất trong chiến tranh Nga - Nhật từ năm 1904 - 1905 (bao gồm Nam đảo Xa-kha-lin, 4 đảo thuộc quần đảo Cu-rin).
- Nhật Bản do quân đội Mĩ chiếm đóng.
- Bán đảo Triều Tiên do Mĩ chiếm đóng phía Nam và Liên Xô chiếm đóng phía Bắc.
- Trung Quốc trở thành quốc gia thống nhất và dân chủ.
- Các vùng còn lại là Đông Nam Á, Nam Á, Tây Á vẫn thuộc phạm vi ảnh hưởng của các nước phương Tây cũ.
* Hệ quả của hội nghị Ianta
Toàn bộ những quyết định của hội nghị và những thỏa thuận sau đó của ba cường quốc đã trở thành khuôn khổ của trật tự thế giới mới, thường được gọi là trật tự hai cực Ianta với đặc trưng nổi bật là thế giới bị chia thành hai phe xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa do hai siêu cường Liên Xô và Mỹ đứng đầu mỗi phe.Đặc điểm của trật tự hai cực Ianta
- Trật tự hai cực Ianta ra đời làm cho thế giới phân chia thành hai hệ thống đối lập, một cực của Liên Xô do các nước XHCN và một cực của Mĩ đại diện cho các nước tư bản chủ nghĩa. Trong quá trình tồn tại của hai cực này làm cho quan hệ quốc tế có sự đối đầu giữa hai phe: xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa dẫn đến chiến tranh lạnh.- Trật tự thế giới Ianta là trật tự quốc tế đầu tiên trong lịch sử làm cho thế giới phân đôi với hai siêu cường hùng mạnh.
- Trật tự thế giới mới ra đời có vai trò tích cực đối với phong trào cách mạng thế giới. Liên Xô - nhà nước Xã hội chủ nghĩa, đứng đầu một cực đối trọng với Mĩ - trở thành thành trì của cách mạng thế giới, làm hậu thuẫn cho phong trào Xã hội chủ nghĩa, cách mạng giải phóng dân tộc và sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội.
- Về cơ cấu tổ chức và duy trì hòa bình cũng như việc kí kết các hòa ước với các nước bại trận hoàn toàn khác nhau.
- Thế giới trong trật tự hai cực Ianta vừa trong tình trạng đối đầu vừa hòa hoãn chung sống hòa bình, vừa đấu tranh vừa hợp tác.
- Trong trật tự hai cực Ianta diễn ra cuộc đối đầu gay gắt và kéo dài hơn 40 năm giữa Liên Xô và Mĩ làm cho tình hình thế giới luôn căng thẳng, đưa thế giới đến bờ vực của chiến tranh.
- Trật tự hai cực Ianta có điểm khác biệt so với trật tự thế giới theo hệ thống Vécxai-Oasinhtơn là có hai hệ thống xã hội đối lập về chính trị cùng tồn tại: tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.