Đẽo cày giữa đường là gì?

"Đẽo cày giữa đường" có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau, nhưng nhìn chung đều chỉ những người thiếu bản lĩnh, thiếu quyết đoán, dễ bị tác động bởi người khác, dẫn đến việc không có chính kiến, không đạt được mục đích.

Câu thành ngữ này bắt nguồn từ một câu chuyện ngụ ngôn kể về một anh thợ mộc. Anh ta muốn làm một cái cày để cày ruộng, nhưng lại không có kinh nghiệm. Anh ta bèn mang khúc gỗ ra ven đường, ngồi đẽo và hỏi ý kiến mọi người đi qua. Người thợ mộc được góp ý là phải đẽo cày to thì mới dễ cày, rồi một người khác lại nói phải đẽo nhỏ hơn, thấp hơn mới dễ cày, nhưng có người lại mách anh phải đẽo to gấp đôi, gấp ba lần thì mới bán được. Qua mỗi lời gợi ý anh đều làm theo người ta nói. Cuối cùng cày không ra cày, chẳng đạt được kết quả gì.

Câu chuyện ngụ ngôn này muốn khuyên răn chúng ta cần có chính kiến, biết tự quyết định cho bản thân. Nếu chúng ta cứ nghe theo ý kiến của người khác một cách mù quáng, không suy nghĩ thì sẽ không đạt được thành công trong cuộc sống.

Truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường

Chi tiết truyện ngụ ngôn:

Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm cái nghề đẽo cày mà bán. Cửa hàng anh ta mở ngay bên đường, ngổn ngang gỗ dài gỗ ngắn. Người đi qua kẻ đi lại, thường ghé vào xem anh ta đục đẽo.

Người này thì nói:

– Phải đẽo cho cao, cho to thì mới dễ cày.

Anh ta cho là phải, đẽo cái nào cũng vừa to vừa cao.

Nhưng rồi người khác lại nói:

– Có đẽo nhỏ hơn, thấp hơn thì mới dễ cày.

Anh ta cũng cho là phải, lại đẽo cày vừa nhỏ vừa thấp.

Anh đẽo cũng đã nhiều cày, mà hàng bán vẫn không chạy. Chợt lại có người vào xem và bảo:

– Nay ở trên ngàn, hiện có người đang phá hoang bao nhiêu ruộng rẫy và cày tinh bằng voi cả [1]. Anh nên đẽo cày cho thật cao, thật to gấp đôi gấp ba như thế để cày voi được, thì hàng bán sẽ đắt, anh sẽ lãi vô vàn.

Nghe nói như mở cờ [2] trong bung, anh ta đẽo ngay một lúc bao nhiêu cày to gấp năm, gấp bảy thứ cày thường đem ra bán. Nhưng ngày qua tháng lại, chẳng thấy ai mua cho một cái nào. Thành ra bao nhiêu gỗ đẽo hỏng hết, cái nhỏ thì nhỏ quá, cái to thì to quá; vốn liếng đi đời nhà ma [3].

Anh thợ mộc bấy giờ mới biết dễ nghe người là dại.

Việc đã quá muộn, không sao chữa được nữa!

Do truyện này, người đời sau mới có câu tục ngữ: “Đẽo cày giữa đường” để răn những ai hay cả tin [4] đến chỗ chuốc lấy thất bại chua cay.

Nguồn: Câu chuyện “Đẽo cày giữa đường”

Truyện ngụ ngôn Việt Nam

Chú thích

[1] Cày voi: tức là cày bằng voi kéo.

[2] Mở cờ: tỏ ý mừng rỡ, hả hê.

[3] Đi đời nhà ma: tứ là hết sạch.

[4] Cả tin: tin một cách mù quáng.

Ý nghĩa của câu thành ngữ đẽo cày giữa đường

Có thể hiểu ý nghĩa của câu thành ngữ đẽo cày giữa đường như sau:

- Không có chủ kiến, luôn bị động, dễ bị tác động bởi ý kiến của người khác.

- Không có lập trường vững vàng, dễ thay đổi, thiếu quyết đoán.

- Cuối cùng chẳng đạt được kết quả gì, chỉ tốn thời gian, công sức mà thôi.

Ví dụ minh họa

- Trong học tập, có những bạn học sinh luôn hỏi ý kiến bạn bè, thầy cô về bài tập, bài làm của mình. Tuy nhiên, các bạn lại không suy nghĩ, phân tích kỹ lưỡng, chỉ nghe theo ý kiến của người khác một cách mù quáng. Kết quả là, các bạn thường mắc sai lầm, không đạt được kết quả tốt trong học tập.

- Trong công việc, có những người luôn hỏi ý kiến sếp, đồng nghiệp về mọi việc. Các bạn không tự mình suy nghĩ, tìm tòi, học hỏi để giải quyết vấn đề. Kết quả là, các bạn thường không thể tự mình giải quyết công việc, phụ thuộc vào người khác.

- Trong cuộc sống, có những người luôn nghe theo lời khuyên của người khác, không suy nghĩ, cân nhắc kỹ lưỡng. Kết quả là, các bạn thường gặp phải những rắc rối, khó khăn trong cuộc sống.

Bài học rút ra từ truyện Đẽo cày giữa đường

Truyện ngụ ngôn "Đẽo cày giữa đường" là một câu chuyện đơn giản nhưng lại mang đến cho chúng ta một bài học sâu sắc về tầm quan trọng của việc có chính kiến, lập trường vững vàng.

Bài học đầu tiên mà chúng ta có thể rút ra từ câu chuyện này là không nên để bị chi phối bởi ý kiến của người khác. Khi đưa ra một quyết định, chúng ta cần suy nghĩ, cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên kiến thức, kinh nghiệm của bản thân. Chỉ khi có chính kiến của riêng mình, chúng ta mới có thể tự tin đưa ra quyết định đúng đắn, tránh đi vào sai lầm.

Bài học thứ hai mà chúng ta có thể rút ra từ câu chuyện này là cần có lập trường vững vàng. Khi đã đưa ra quyết định, chúng ta cần kiên định với quyết định của mình, không nên thay đổi do tác động của người khác. Lập trường vững vàng sẽ giúp chúng ta đạt được mục tiêu của mình, tránh bị lung lay bởi những khó khăn, thử thách.

Ngoài ra, câu chuyện "Đẽo cày giữa đường" cũng nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc học hỏi, trau dồi kiến thức. Khi có kiến thức, chúng ta sẽ có nền tảng vững chắc để đưa ra những quyết định đúng đắn.

Để tránh trở thành người "đẽo cày giữa đường", mỗi người cần rèn luyện cho mình tính chủ động, độc lập suy nghĩ, có lập trường vững vàng, dám đưa ra quyết định của bản thân. Khi cần thiết, chúng ta có thể tham khảo ý kiến của người khác, nhưng phải biết phân tích, sàng lọc thông tin một cách hợp lý, có chọn lọc, tránh nghe theo ý kiến một chiều, mù quáng.

Trên đây là những thông tin xoay quanh vấn đề Đẽo cày giữa đường là gì? Chúc các em học tốt.