Cảm ứng ở sinh vật là gì?

Cảm ứng ở sinh vật là gì?

Cảm ứng là sự tiếp nhận và phản ứng đối với những thay đổi của môi trường (trong và ngoài), đảm bảo cho sinh vật thích ứng với môi trường sống. 
Cảm ứng ở sinh vật là khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng (trả lời) thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
Các kích thích từ môi trường khiến sinh vật cảm ứng có thể đến từ môi trường ngoài hoặc môi trường trong cơ thể:
- Tác nhân bên ngoài: ánh sáng, nhiệt độ, nước, âm thanh…
- Tác nhân bên trong: yếu tố tâm lý, thần kinh, tuổi, giới tính...

Vai trò của cảm ứng ở sinh vật

Cảm ứng giúp sinh vật phản ứng lại các kích thích của môi trường, thích nghi với những thay đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.

Cơ chế cảm ứng ở sinh vật là gì?

Cảm ứng ở sinh vật được thực hiện thông qua các bộ phận:
- Tiếp nhận kích thích.
- Dẫn truyền thông tin kích thích.
- Xử lí thông tin và đáp ứng.

Cơ chế cảm ứng ở sinh vật:
- Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm những giai đoạn sau đây:
+ Thu nhận kích thích: Những kích thích từ môi trường ngoài sẽ được phát hiện và tiếp nhận bởi các thụ thể đặc hiệu
+ Dẫn truyền kích thích: Sự liên kết giữa tín hiệu và thụ thể sẽ kích hoạt quá trình truyền tin.
+ Xử lí thông tin: Thông tin từ bộ phận tiếp nhận được truyền đến bộ phân xử lí thông tin để quyết định hình thức và mức độ phản ứng.
+ Trả lời kích thích: Thông tin trả lời được truyền đến bộ phận thực hiện phản ứng để trả lời các kích thích từ môi trường
- So sánh cơ chế cảm ứng ở thực vật và động vật:
+ Giống nhau: đều được thực hiện thông qua các bộ phận tiếp nhận kích thích, dẫn truyền thông tin kích thích, xử lí thông tin và đáp ứng.
+ Khác nhau:

• Cảm ứng ở thực vật: Thụ thể trên màng tế bào tiếp nhận kích thích, thông tin kích thích từ thụ thể được truyền qua tế bào chất dưới dạng dòng điện tử hoặc chất hóa học đến bộ phận xử lí thông tin và đáp ứng rồi gây ra đáp ứng. Bộ phận tham gia vào cảm ứng ở thực vật gồm có rễ, thân hoặc lá,...
• Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh: dựa trên phản xạ, trong đó thụ thể cảm giác tiếp nhận kích thích từ môi trường và tạo ra xung thần kinh truyền về thần kinh trung ương, từ đây xung thần kinh đi đến cơ quan đáp ứng tạo ra đáp ứng phù hợp.

Ví dụ về cảm ứng ở sinh vật

- Trời nóng người toát mồ hôi
- Cây trinh nữ cụp lá khi chạm vào
- Khi đặt chậu cây bên trong cửa sổ, sau một thời gian, ngọn cây vươn ra phía ngoài cửa sổ.
- Chim xù lông khi trời lạnh.
- Khi nhìn thấy đèn đỏ, người tham gia giao thông dừng xe lại.

Một số hiện tượng cảm ứng ở sinh vật

- Ngọn cây mọc hướng về nơi có nguồn ánh sáng
- Rễ cây hướng đất dương và chồi hướng đất âm
- Tua quấn của thân cây leo cuốn vào giá thể (giàn, cọc,…)
- Gà chạy đến khi nghe người gọi cho ăn
- Chó sủa khi gặp người lạ
- Cây hoa quỳnh nở hoa vào ban đêm,...
- Cây me khép lá về sáng sớm và chiều tối
- Cây nắp ấm bắt mồi.